Obesitas

Het is goed om eerst te vermelden dat obesitas lastig te behandelen is, benadrukt obesitasarts Mariëtte Boon. “Veel mensen denken als je een tijd wat minder eet en meer beweegt iedereen wel slank kan worden. Zo simpel is het helaas echt niet. Langdurig afvallen is lastig, omdat het lichaam vaak in de tegenaanval gaat. Het lichaam gooit hongerhormonen en verzadigingshormonen omlaag waardoor je meer honger hebt. Ook gaat je verbranding vaak omlaag als je veel bent afgevallen. Dit zijn ingrediënten om weer aan te komen. Daarom wordt er steeds meer gebruik gemaakt van anti-obesitasmedicatie. Echter is Ozempic niet geregistreerd voor obesitas, Mounjaro is dit wel”, legt Boon uit.

Wat is Mounjaro?

Naast Saxenda en andere afslankmiddelen, maakt Mounjaro in november zijn opwachting op de Nederlandse markt. Het middel zou nog effectiever werken dan Ozempic, maar hoe zit dat dan? Boon legt het uit: “Mounjaro is een combinatie van twee verschillende medicijnen. Het bootst de werking van twee darmhormonen na. Het ene darmhormoon is GLP-1, hetzelfde stofje dat ook wordt nagebootst door Ozempic zit. En het andere stofje bootst de werking na van het darmhormoon GIP. Deze twee stofjes zitten aan elkaar vast als een soort Siamese tweeling, in één spuitje. En ze lijken elkaar te versterken. GLP-1 zorgt ervoor dat je minder eetlust krijgt, en GIP zorgt ervoor dat je vetstofwisseling verbetert en dat samen is heel gunstig.”

Stelder vertelt wat meer over de herkomst van het middel. “Waar Ozempic van de Deense fabrikant Novo Nordisk komt, komt Mounjaro van de Amerikaanse medicijnfabrikant Eli Lily. Zij brengen het nieuwe afslankmiddel begin november op de markt in Nederland.”

Toch is Mounjaro helemaal niet zo nieuw als we denken. “Hoewel we het hebben over een nieuw middel, bestaat Mounjaro al enkele jaren, dus in die zin weten we er net zoveel van als van Ozempic. De ervaring is iets korter, maar er wordt heel veel onderzoek naar gedaan. Zo is het middel in Amerika al een tijdje de nummer één, omdat het beter te verdragen is en effectiever werkt”, vertelt Stelder. Hij voegt toe: “Het lijkt er ook op dat Mounjaro nog nadrukkelijker voor obesitas op de markt wordt gebracht, dan oorspronkelijk de bedoeling was. Het is bedoeld voor diabetes. Dit komt waarschijnlijk omdat de stijgende bekendheid van het product ‘afslankmiddel’ interessanter is voor fabrikanten.”

Wat is het verschil tussen Mounjaro en Ozempic?

Een beetje een medisch verhaal, maar niet minder belangrijk. Het verschil zit hem vooral in de werkende stofjes. “Het tweede stofje, namelijk GIP, wordt niet nagebootst door Ozempic. Mounjaro zorgt voor gemiddeld genomen 22 procent gewichtsverlies bij mensen met alleen obesitas zonder suikerziekte na meer dan een jaar behandeling, waarbij een derde van de mensen meer dan 25 procent afviel.

Bij Ozempic zie je gemiddeld minder gewichtsverlies. Het is met name die combinatie van stofjes; dus in Ozempic zit een stofje dat de werking van GLP-1 nabootst, maar Mounjaro heeft weer een heel andere samenstelling. Het zijn twee hormonen die aan elkaar vastzitten en vijf keer zo sterk werken op GIP dan op GLP-1, dus het is een heel ander soort middel.”

Wat is het 'nieuwe afvalmiddel' Ozempic waar Hollywoodsterren bij zweren? 3 vragen en antwoordenLees ook

Wat zijn de bijwerkingen?

Net als bij elke medicatie, kennen afslankmiddelen ook bijwerkingen. “Mounjaro, maar ook andere middelen voor obesitas die bijvoorbeeld op GLP-1 werken zoals de Saxenda, die kunnen met name maag-darmklachten geven als bijwerking. Zeker in het begin zie je dat bij veel patiënten.

Ik weet uit de praktijk wel dat als je die middelen rustig opbouwt de bijwerkingen beter getolereerd worden, maar er zijn zeker wel mensen die echt ernstige bijwerkingen kunnen hebben. Soms zelfs zo erg dat we besluiten om met de behandeling te stoppen, met name wanneer mensen zich zo beroerd voelen dat ze veelvuldig moeten braken. Mounjaro is sinds september al beschikbaar vanuit het buitenland, en daar doen we nu ervaring mee op. Er is door de recente publiciteit belangstelling voor.”

Stelder: “De bijwerkingen zijn exact hetzelfde als bij andere afslankmiddelen. Misselijkheid, diarree, braken, vermoeidheid en hoofdpijn. Die bijwerkingen zijn afhankelijk van de persoonlijke gevoeligheid en van de dosis, dus als het goed gedoseerd wordt, is het de bedoeling dat iemand geen bijwerkingen ervaart. Als iemand alsmaar misselijk is, dan is de dosis te hoog of ze zijn te gevoelig. De kunst is de juiste dosering.”

Wat zijn de langetermijneffecten?

De bijwerkingen zijn dus met name van korte duur. Omdat het middel nog niet zo lang op de markt is, is er niet veel bekend over de langetermijneffecten, maar daar wordt wel veel onderzoek naar gedaan. “Wat we wel weten is dat het goed behandelen van obesitas juist de langetermijnziektes kan voorkomen.

Over Wegovy, die net als Ozempic de werkzame stof semaglutide bevat, is onlangs een studie verschenen waaruit blijkt dat het sterfte aan hart- en vaatziekten en hartfalen vermindert. Van Mounjaro is aangetoond dat het slaapapneu aanzienlijk verbetert.

Er lopen nu ook veel langetermijnstudies met Mounjaro om te kijken naar kanker, alzheimer, hart- en vaatziekten etc. Obesitas wordt met meer dan 200 ziektes geassocieerd, dus door het goed te behandelen verwacht ik dat het uiteindelijk ziektes kan verbeteren en zelfs voorkomen”, vertelt Boon.

Hoewel er dus behoorlijk wat positieve effecten lijken te zijn, geldt dat niet voor alles. “Het mindere nieuws is dat de anticonceptie minder betrouwbaar is. Doordat je een andere opname kan hebben van de pil, kan het zo zijn dat de pil minder goed werkt en dan kun je zwanger raken. Dit kan ook komen doordat veel vrouwen met obesitas geen cyclus hebben, en door het afvallen vruchtbaarder worden. We weten tot dusver dat er niet direct schade aan het embryo lijkt te ontstaan, maar het is niet een middel om te gebruiken tijdens de zwangerschap. Dat raden we ten strengste af, omdat er simpelweg niet genoeg over bekend is”, vertelt Stelder.

Voor wie is Mounjaro?

“Wat heel belangrijk is, is dat dit soort middelen natuurlijk niet bedoeld zijn voor mensen die even een paar kilo kwijt willen. Het is echt voor mensen die ernstige obesitas hebben, dat moet altijd voorop staan. Het zijn behandelingen die je waarschijnlijk lang moet gebruiken, het is niet even een kuurtje om tien kilo kwijt te raken en klaar. Er wordt goed overwogen wie je deze behandeling wel en niet geeft. Voor suikerziekte is Mounjaro goedgekeurd, maar voor obesitas moet dat nog beoordeeld worden. Er is goedkeuring dat het voorgeschreven mag worden, maar vooralsnog wordt dit nog niet vergoed.”

Wat betekent dit nieuwe middel voor de markt van afvalmedicijnen?

Daar is Stelder heel helder over: er is momenteel veel vraag naar dit soort middelen, en dus een groeiende markttrend. Het zal waarschijnlijk zo zijn dat er over een halfjaar een derde middel op de markt is, het zal mij niet verbazen als dat heel snel gaat met nog meer middelen. Er komen ook van de middelen die er al zijn tabletvormen, die ook al bewezen net zo effectief zijn als injecties. De fabrikanten zien dat natuurlijk als een goudmijn.”

Ook Boon sluit de komst van meerdere middelen op de markt niet uit. “Er gaat nog veel meer aankomen, verwacht ik. Vanuit mijn vak weet ik wat er momenteel allemaal in ontwikkeling is er wat er gaat komen, en dat is veel. Deze middelen zijn veelbelovende nieuwkomers voor mensen met ernstige obesitas, voorheen hadden we niets voor deze mensen behalve bariatrische chirurgie.

Dus wat betekent dat voor de markt? Er zal een concurrentiestrijd gaan komen met verschillende middelen, wat hopelijk gunstig is voor de prijzen. Wat ook interessant is: dat al deze middelen net een beetje anders werken. Ik verwacht dat we naar een soort personalized medicine gaan, waarbij we straks kunnen kiezen welk middel het best past, dus die meerdere middelen zijn zeker welkom.”

Dít is waarom je het diabetesmedicijn Ozempic niet als afslankmiddel moet gebruikenLees ook