Eén op de vijf mensen tussen 40 en 75 jaar heeft prediabetes: het voorstadium van de ziekte diabetes type 2. Het worden er steeds meer. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Maastricht. Maar wat is diabetes type 2 precies?
Prof. dr. Martijn Brouwers vertelt LINDA. meer over deze ziekte. Brouwers werkt in het Maastricht UMC+ als internist-endocrinoloog, gespecialiseerd in erfelijke stofwisselingsziekten en diabetes mellitus.
Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes: maar liefst negen op de tien mensen met diabetes hebben deze ziekte. Het is ook wel bekend als ouderdomssuiker. “Vroeger noemden we dat zo, omdat het een aandoening is die we in het verleden vooral zagen bij ouderen”, legt Brouwers uit.
“Diabetes betekent dat de bloedsuiker verhoogd is. Een oorzaak daarvan is ouder worden, maar voor een belangrijk deel is het de leefstijl. We zien dat mensen die te zwaar worden een hoger risico lopen op het krijgen van diabetes type 2. Dat komt omdat het lichaam minder goed reageert op de werking van insuline als je te zwaar wordt. Insuline is het hormoon in het lichaam dat ervoor zorgt dat die bloedsuiker onder controle blijft.”
De huidige leefstijl in de maatschappij biedt een verklaring voor het hoge aantal mensen met prediabetes. “Helaas is het zo dat mensen gemiddeld zwaarder worden en we zien steeds meer mensen op jongere leeftijd die te zwaar zijn. De helft van de Nederlands is te zwaar, dat verklaart waarom diabetes zo is toegenomen de afgelopen jaren. Inmiddels hebben 1,1 miljoen Nederlanders diabetes type 2. Het is langzaam maar zeker echt geen ouderdomssuiker meer.”
Naast leefstijl speelt erfelijkheid ook een rol in het ontwikkelen van deze vorm van diabetes. “In bepaalde families zie je dat het vaker voorkomt dan in andere families, erfelijke aanleg speelt dus zeker een rol. Maar de belangrijkste factor is toch leefstijl”, benadrukt Brouwers.
Mensen met overgewicht hebben grotere kans op diabetes bij laag inkomen
Het herkennen van diabetes type 2 is niet altijd even makkelijk, vertelt Brouwers. “Als de bloedsuiker echt is verhoogd, kun je daar last van krijgen. Je gaat bijvoorbeeld meer plassen, waardoor je ook meer dorst kunt krijgen. Sommige mensen krijgen ook vermoeidheidsklachten. Hoe gek het ook klinkt, je kunt er zelfs van afvallen”, vertelt Brouwers.
Hoe dat zit? “Als je veel hoge bloedsuikers hebt, kan je lichaam ze niet goed vasthouden en plas je heel veel suikers uit. Als je suikers uit plast, plas je calorieën uit, en dat betekent dat je gaat afvallen.” Maar ook als de suikers slechts een beetje zijn verhoogd, is het nog steeds suikerziekte. “Het kan heel goed zijn dat je daar bijna geen klachten van hebt, maar het kan nog steeds schadelijk zijn voor het lichaam. We weten dat er best wat mensen in Nederland rondlopen met suikerziekte, zonder dat ze weten dat ze dit hebben.”
Heb jij het gevoel dat je deze klachten herkent? “Dan is het raadzaam om een afspraak te maken met een huisarts om de bloedsuiker te laten controleren. Dat is het belangrijkst”, aldus Brouwers. “Aan iedereen het advies om op je gewicht te letten, regelmatig te bewegen en op je voeding te letten.”
Volgens Brouwers bestaan de gevaren voornamelijk op de lange termijn.”Vooral die hoge bloedsuikers kunnen schadelijk zijn voor de bloedvaten. Specifiek gaat het om de kleine bloedvaatjes in de ogen, zenuwen en nieren. In het ergste geval, als de bloedsuikers jaren te hoog zijn en de ogen niet gecontroleerd worden, kun je daar blind van worden.
Gelukkig zien we dat tegenwoordig niet meer zoveel, omdat we veel betere behandelingen hebben. Maar de zenuwen, met name in de voeten, kunnen wel aangetast worden. Hierdoor heb je geen gevoel meer in je voeten en daar kun je hele nare wonden van krijgen die slecht genezen door de diabetes.”
Carmen (20) was kraanmachinist: 'Door kapotte zenuwen moest ik een ander beroep kiezen'
Ook de nieren kunnen geleidelijk achteruitgaan. “Hierdoor werken de nieren op een gegeven moment minder goed. Dit kan leiden tot een nierdialyse of zelfs een niertransplantatie.” Factoren zoals een hoge bloeddruk, roken en een hoog cholesterolgehalte kunnen daarnaast bijdragen aan complicaties van de grote bloedvaten. “In combinatie met diabetes kan dat ervoor zorgen dat je sneller een hart- of herseninfarct krijgt. Het is een heel vervelende aandoening waar je vooral op lange termijn veel nare dingen van kunt krijgen.”
Deze gevaren maken het nog belangrijker dat iemand met diabetes type 2 zo gezond mogelijk leeft om ernstige gevolgen te voorkomen. “Het advies is met name om af te vallen. Zeker als je nog niet zo lang diabetes hebt, is de kans dat je er vanaf komt nog best reëel.”
Wat je daarvoor moet doen? De standaard adviezen volgen, geeft Brouwers aan. “Denk aan regelmatig bewegen en op je voeding letten. Let op snackgedrag, tussendoortjes en frisdrank. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. In de praktijk zien we dat het niet makkelijk is voor mensen om zich aan een dieet te houden.”
En komt voor een groot deel door de maatschappij, vindt Brouwers. “Als je de supermarkt in loopt, loop je als eerst langs de groenteafdeling. Daarna moet je nog een hele supermarkt door waar tot aan de kassa allerlei verleidingen staan. Probeer die maar eens te weerstaan.”
Ook beweging wordt niet altijd gestimuleerd. “Ga je een warenhuis binnen, dan loop je zo op de roltrap af. Probeer de trap maar eens te vinden in zo’n warenhuis. Het is heel makkelijk om te zeggen dat iemand meer moet bewegen en moet afvallen. Maar als je vervolgens kijkt naar alle verleidingen waar we de hele dag aan blootgesteld worden, is dat nog niet zo makkelijk.”
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op LINDA.nl.
Steeds meer kinderen met obesitas: 'De impact op de zorg en maatschappij is onhoudbaar'
