Heb je niet genoeg bewogen of slecht geslapen? Met de smartwatch kun je alles meten. Eerder sprak LINDA.nl met vrouwen over hun smartwatch-verslaving. Wanneer is je verhouding met de smartwatch uit balans?
Samen met Ravian Veenstra, klinisch psycholoog en manager behandelzaken bij GGZ behandelcentrum Human Concern, bespreekt LINDA.nl waar de grens ligt van een (on)gezonde verhouding met het slimme horloge.
Dit artikel gaat over eetstoornissen. Heb jij hier zelf ook mee te maken en zoek je hulp? Maak dit bespreekbaar met familie of vrienden en/of zoek professionele hulp via de huisarts.
Je hoeft maar in een sportklasje te zitten of je ziet de verschillende schermpjes van de horloges van verschillende sporters meteen oplichten. Het meten van het aantal verbrande calorieën tijdens een work-out of het het aantal gezette stappen lijkt bij veel vrouwen een gewoonte te zijn geworden.
LINDA.nl sprak eerder met vrouwen die het horloge liever kwijt dan rijk zijn. Volgens hen nam het horloge hun leven over. Zo zeiden ze geregeld sociale afspraken af, hadden zij soms twee of meer sportmomenten per dag én waren zij obsessief bezig met het tellen van calorieën. Uiteindelijk kan dat leiden tot een obsessieve gezonde levensstijl, ook wel orthorexia genoemd.
Veenstra herkent het beeld dat sommige cliënten worstelen met de smartwatch. “Het is niet zo dat een smartwatch de oorzaak is van een eetstoornis, wél kan het een trigger voor iemand zijn”, vertelt hij. “Het horloge kan zeker helpen om iemand te doen starten met een gezondere levensstijl. Door meer beweging en een gezonder eetpatroon kan het stimulerend werken als je op het horloge ziet dat je hierin tijd en moeite investeert. Je ziet dat de inspanning effect heeft op bijvoorbeeld het aantal calorieën dat je verbrandt in relatie tot het aantal stappen dat je zet.
Als je van jezelf weet dat je een minder actieve levensstijl hebt en ook overgewicht, dan kan zo’n smartwatch je helpen om meer te gaan bewegen. Toch kun je het doel, waarmee je het horloge in eerste instantie had aangeschaft, uit het oog verliezen. Je wilde fitter worden, maar tegelijkertijd loopt dat niet samen met de levensstijl die je voor de aanschaf had. Het schuurt dan te veel, wat zorgt voor stress en spanning. ”
Tekst gaat verder onder de foto.
Orthorexia is de benaming voor een niet-officiële eetstoornis, waarbij op een obsessieve manier gezond wordt gegeten en geleefd. Ondanks dat het geen formeel ziektebeeld is, kunnen cliënten er volgens Veenstra veel last van hebben. “De obsessieve focus kan steeds meer ziekelijke vormen aannemen. Er kan een angst ontstaan wanneer je eens wat minder gezond eten eet of even wat minder beweegt. Sociale situaties waarbij wordt gegeten, worden dan ook vaak vermeden, waardoor iemand bijvoorbeeld steeds verder sociaal geïsoleerd raakt”, vertelt Ravian Veenstra.
Julia* vertelde eerder aan LINDA.nl dat haar smartwatch uiteindelijk langzaamaan een obsessie werd. “Ik begon afspraakjes af te zeggen omdat ik nog moest sporten. Toen ik op een gegeven moment doorhad dat ik mijn vrienden minder zag, trok ik een grens. Dit wil ik niet meer.”
Vrouwen over hun smartwatch-verslaving: ‘Ik voelde mij echt gevangen’
Dat de smartwatch een ongewenste gast in je leven wordt, is volgens Veenstra niet onverklaarbaar. “Ik denk ten eerste dat het horloge een verslavende werking kan hebben als je daar al gevoelig voor bent. Het behalen van een bepaalde hoeveelheid stappen is een prestatie en een beloning op de korte termijn. Omdat we heel gevoelig zijn voor hoe anderen ons zien én ons zelfbeeld vaak in andermans handen ligt, proberen we ons zelfbeeld door prestaties steeds een beetje op te poetsen. Als je dan snel en vaak wordt beloond, werkt dat verslavend.”
Hoeveel momenten per dag je aan het horloge denkt, is volgens Veenstra een van de vele graadmeters om na te gaan of de smartwatch voor jou misschien niet de beste aankoop is geweest. “Daarnaast is de mate van keuzevrijheid die je ervaart, ook belangrijk. Ga je een stukje wandelen omdat je zin hebt om te lopen of doe je dat omdat je het aantal stappen nog moet halen?”
Ook wanneer je je isoleert van familie en vrienden, kan dat duiden op een ongezonde relatie met het horloge, volgens Veenstra. “Zeg je nu (eet)afspraken af omdat je angstig wordt vanwege het eten of nog een keer moet sporten, terwijl je vroeger een rijk sociaal leven had?”
Naast isolatie en minder vrijheid, kunnen angst- en stemmingsklachten ook horen bij een smartwatch-verslaving. “Je hebt continu de focus op het horloge. Je bent misschien wel bij een afspraak, maar dat je er fysiek bent betekent niet nog niet dat je er mentaal ook bij bent. Waarschijnlijk denk je constant aan de smartwatch en de data die je horloge je biedt.”
Om te voorkomen dat je jezelf verliest na de aanschaf van de smartwatch, is het volgens Veenstra belangrijk na te gaan met welk doel je het horloge hebt aangeschaft. “Was het doel om gezonder te leven? Of is de data op het horloge uiteindelijk hét doel geworden?”, vertelt hij. “Wees vooral eerlijk naar jezelf of je gelukkig wordt van wat je nu doet. Het feit dat je een bepaalde onrust voelt is vaak al een duidelijk signaal. Praat er daarom over met mensen om je heen en zoek zo snel mogelijk professionele hulp.”
Jet van Nieuwkerk over orthorexia: 'Ik wilde aan dat perfecte plaatje voldoen'
