Migraine is meer dan hoofdpijn – het is een hersenziekte. Voor wie geen licht kan verdragen, ‘aura’s’ ziet of moet braken, wordt werken vaak even onmogelijk. Hoe moeten werknemers en werkgevers daarmee omgaan?
Migraine wordt (te) vaak als ‘hoofdpijntje’ afgedaan, zeggen experts van het Erasmus MC. Dat imagoprobleem heeft ook gevolgen voor de werkvloer.
Wie aan migraine denkt, ziet al snel een ineengedoken vrouw in een donkere kamer voor zich. Maar de aandoening heeft verschillende gezichten, zegt Antoinette Maassen van den Brink, hoogleraar neurovasculaire farmacologie bij het Erasmus MC, tegen LINDA. Als migraine-expert doet ze al 25 jaar onderzoek naar de chronische hersenziekte. “Bij migraine wordt de hersenactiviteit verstoord, en vaak leidt dat tot aanvallen van hoofdpijn.”
Maar daar blijft het niet altijd bij. Tijdens een aanval kan een deel van de patiënten ook niet goed tegen geluid en licht, en/of worden ze misselijk en moeten ze braken. Anderen kunnen bepaalde informatie tijdelijk niet goed verwerken, of hebben last van aura’s, waaronder tijdelijke visuele stoornissen, tintelingen en spraakverwarringen.
Bijna een op de vijf volwassenen Nederlanders lijdt aan migraine, en vrouwen hebben er ongeveer drie keer vaker last van dan mannen – met name tot de overgang. Bij de een komt een aanval ‘slechts’ twee keer per jaar voor, terwijl de ander er wel meerdere keren per maand aan moet geloven. Vooral bij de laatste groep heeft de aandoening een grote impact op hun dagelijkse leven: steeds moeten ze weer (sociale) afspraken afzeggen of zijn ze afwezig op hun werk.
Hoe clusterhoofdpijn je leven tot een hel kan maken
En dat wordt hen niet altijd in dank afgenomen. Migraine is de meest ontwrichtende ziekte onder mensen tussen de 15 en 49 jaar, blijkt uit onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie. Ondertussen vertelt bijna één op de vijf patiënten hun werkgever niet over de migraineaanvallen, concludeert een onderzoek van Hoofdpijnnet uit 2017. Een op de drie patiënten zegt zich altijd schuldig te voelen. “Bij enquêtes onder werknemers kom je op veel minder migraine uit dan er statistisch zou moeten zijn”, zegt ook Maassen van den Brink. “Mensen willen zich niet presenteren als een zeurpiet, zwakkeling of een onbetrouwbaar iemand.”
Dat is niet zo gek, zegt Maassen van den Brink, want een aanval wordt vaak vergeleken met gewone hoofdpijn. “Mensen zonder migraine denken dan: ik neem een paracetamol en kom ook gewoon op mijn werk. Dus waarom zeur je?” Hoewel de aanvallen vaak hevig zijn, herstellen patiënten snel. “Ze kunnen zomaar de volgende dag weer in volle glorie op het werk verschijnen – dat is hoe de ziekte nu eenmaal in elkaar steekt. En dat is het probleem. Als je ze ziet, hebben ze het niet en als ze het hebben, zie je ze niet. Terwijl ze enorm belabberd en brakend in bed liggen.”
Marijke heeft elke maand migraine en er is geen medicijn: 'Cirkelzaag in mijn hoofd'
Sommige migrainepatiënten voelen zelfs zoveel schroom dat ze vrij nemen als ze een aanval voelen opkomen, of ze werken er doorheen. Dat wil je als werkgever voorkomen, zegt onderzoeker Linda Al-Hassany. Ze promoveert bij Maassen van den Brink. “Sommigen kunnen door medicatie met een lichte hoofdpijn doorwerken. Maar ik denk dat je in een beschaafd land zoals Nederland niet wil dat iemand die hondsberoerd is, doorgaat.”
Een werkgever die van niets weet, kan niet helpen. De werknemer moet dus zichzelf helpen door migraine niet te verzwijgen, en te vertellen wat nodig is. “Het begint met dat gesprek”, zegt Al-Hassany. “De eerste stap voor de werkgever is om te erkennen dat het een echte ziekte is, en goed naar de werknemer te luisteren. Begrijp je niet precies hoe het zit? Stel dan vragen.”
Helaas bestaat de ultieme blauwdruk voor migraine op de werkvloer niet. Iedere patiënt is anders, en de bijbehorende klachten én banen ook. Zo ervaren sommige mensen hard geluid of tl-licht bijvoorbeeld als triggers voor een aanval. “Werkgevers kunnen dan helpen door de werkplek daarop aan te passen”, zegt Al-Hassany. “Maar dat werkt niet voor iedereen. We moeten vooral niet denken dat migraine een levensstijl aandoening is.”
Integendeel, benadrukt Maassen van den Brink. Het is een grillige hersenaandoening waar je niets aan kunt doen. “Medicatie die voor de een goed werkt, haalt bij de ander niets uit. En zelfs bij de persoon voor wie pillen wél werken, zal het de aanval misschien niet altijd stoppen. Daar moet je als werkgever begrip voor hebben, en met elkaar over in gesprek blijven.”
Daar krijg je wel een hardwerkende en loyale werknemer voor terug, zegt ze. “Als iemand zich ondanks de migraine weet te handhaven in een baan, dan doet ze dat terwijl ze een hindernis-race loopt. En dan heb je veel in je mars.”
Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd op 9 april 2022.
Hormonale migraine: wat is het en wat valt er tegen te doen?
