De helft van de Nederlandse vrouwen is niet financieel zelfredzaam, maar afhankelijk van een partner, familie of de overheid. Hoe kunnen we dat veranderen? Topmarketeer Marianne Bruijn schreef er een boek over.
In The Female Fix laat Bruijn, merkstrateeg bij de Rabobank en moeder van vier kinderen, zien hoe je de regie over je leven pakt én behoudt.
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.-dossier over geld. Meer weten?
Confronterend feitje: vrouwen werden pas in 1993 gelijkgesteld aan de man wat betreft pensioen. Wie de kranten erop naleest of een blik werpt op de eigen omgeving, ziet dat gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen nog steeds niet is bereikt. Vrouwen werken wekelijks gemiddeld 25 uur – dat is negen uur minder dan mannen. En ook nu moeten ze het gemiddeld met 40 procent minder geld op hun oude dag doen. Slechts de helft van de Nederlandse vrouwen is zo financieel onafhankelijk. Hoe lossen we dit op?
“Soms kan ik bijna niet geloven dat dit anno 2022 nog steeds het geval is”, zegt Marianne Bruijn. “Ik heb zelf drie dochters, en hoop dat zij evenveel kansen en mogelijkheden krijgen als mijn zoon. Maar als we gendergelijkheid willen realiseren, zullen vrouwen toch echt financieel zelfredzaam moeten worden. Als je afhankelijk bent van anderen creëer je geen goede basis.”
In The Female Fix laat Bruijn zien hoe je de regie houdt over je leven en financieel zelfredzaam bent én blijft. Klinkt goed, maar wanneer ben je dat eigenlijk? “Je bent financieel zelfredzaam als je jezelf op tijd realiseert hoe je je leven gaat inrichten en welke financiële gevolgen daarbij horen. Alleen dan heb je de mogelijkheid om weloverwogen, financiële keuzes te maken.”
Dit is de manier om salarisverhoging te vragen aan je werkgever
Een mondvol, dus. Maar hoe krijg je het voor elkaar? Begin bij het bijspijkeren van je financiële kennis, zegt Bruijn. 70 procent van de administratie – over het huis, pensioen, belastingen – komt bij de man binnen. “Je hoeft heus niet de hele boekhouding zelf te doen, maar je moet niet onbewust onbekwaam zijn. Twee derde van de vrouwen is zich bij de echtscheiding bijvoorbeeld niet bewust van het partnerpensioen. Als je de kennis niet hebt, weet je ook niet welke vragen je moet stellen om jezelf te helpen.”
Vrouwen steken vaak hun kop in het zand, zegt Bruijn. Ze spreekt van een optimism bias: die scheiding overkomt mij niet, dat leed gaat mij voorbij. “Feit is dat 40 procent van de huwelijken uitloopt op een scheiding. Als je op jonge leeftijd parttime gaat werken vanwege de kinderen, merk je de effecten de rest van je leven. Je financiële afhankelijkheid wordt steeds erger.”
Zo zijn we meteen bij het tweede punt beland: het belang van een stabiel inkomen. Zo blijf je als vrouw op korte én lange termijn financieel onafhankelijk. “Bouw eigen buffers op voor financiële tegenslagen en zorg dat je voldoende vermogen hebt. Begin vroeg met het beleggen van geld dat je voor lange tijd kunt missen, of investeer in vastgoed. Zo kun je ervoor zorgen dat je ook als je ouder bent hetzelfde leven kunt blijven leven.”
Dat gebeurt nu vaak niet. Vrouwen waren tot 1957 handelingsonbekwaam. Als kostwinner was de man verantwoordelijk voor het geld. “Deze tradities zijn behoorlijk ingesleten. Nog steeds gaan de meeste huishoudens voor het anderhalf verdienmodel: de man werkt fulltime en de vrouw parttime. Ondertussen doet ze thuis, onbetaald, veel meer. Als er dan geen afspraken zijn vastgelegd, bouwt ze veel minder vermogen voor later op dan haar man.”
We moeten ons bewust worden van de financiële risico’s die daarbij horen, vindt Bruijn. Het liefst op jonge leeftijd. “Haal de toekomst naar nu en ga om de tafel zitten met je partner. Kijk vervolgens niet functioneel maar emotioneel naar geld. Welke levensfases gaan we tegenkomen, en wat willen we dan? Zo weet je hoeveel geld je nu al maandelijks opzij moet leggen om op je 40ste een sabbatical te nemen, of tijdens je pensioen te reizen. En zo realiseer je je ook eerder wat parttime werken voor je persoonlijke vermogen betekent.”
Maak basisafspraken voordat je aan een gezin begint, raadt Bruijn aan. Zelf koos ze er ook voor om vier dagen te gaan werken toen ze kinderen kreeg. “Dat kan, maar zorg dan wel dat je het goed voor jezelf hebt geregeld door zaken vast te leggen. Ik adviseer in mijn boek: open een gezamenlijke rekening. Daarop stort je een bedrag naar rato van je inkomen, en daarvan betaal je alle gezamenlijke kosten. Tegelijkertijd heb je een eigen rekening waar je mee kunt sparen en beleggen en persoonlijk vermogen opbouwt.”
'Vrouwen kiezen gewoon verkeerde beroepen': feiten en fabels over de loonkloof
Hoe eerder je daarmee begint, hoe beter. Maar ook als je de veertig voorbij bent, is het nog niet te laat om te beginnen. “Ook als je 45 bent kun je nog geld voor je pensioen opzijzetten en een klein vermogen opbouwen. Als je zelf geen verstand hebt van beleggen, ga dan niet zelf speculeren, maar laat het veilig beleggen door experts. Als je bijvoorbeeld per salarisstorting 150 euro inlegt, heb je over 20 jaar alsnog een mooie reserve opgebouwd.”
De laatste tip van Bruijn: wees assertiever op de werkvloer. Kun je bijvoorbeeld langer zwangerschapsverlof opnemen, en daardoor zelfverzekerder terugkomen? “Natuurlijk moeten de overheid en het bedrijfsleven ook stappen ondernemen om vrouwen te helpen. En mannen zouden beter naar de behoeftes van vrouwen mogen luisteren. Maar daar kun je niet op zitten wachten. Ik zeg: leid jezelf, laat je niet leiden.”
Vaak denken vrouwen dat parttime werken de enige oplossing is, ziet Bruijn. Ondertussen proppen ze een fulltime takenpakket in vier dagen. “Veel vrouwen vinden het lastig om hun kwetsbaarheid te tonen, omdat de masculiene cultuur op de werkvloer de overhand heeft. Vaak is er meer mogelijk dan je denkt, alleen moet je wel zelf het gesprek aangaan.”
Zie werk niet als de vijand, benadrukt Bruijn. “Werken maakt je een leuker mens, omdat je jezelf kunt blijven ontwikkelen. Onze moeders hebben voor dat recht gestreden. Tijdens de tropenjaren met jonge kinderen zit je in een moeilijke tijd. In werk kun je jezelf dan weer terugvinden. Pak die kans!”
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.-dossier over geld. Meer weten?
Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd op 27 februari 2022.
Condooms, dates en cadeau's: 8 x deze 'Tikkie Te Veel'-verhalen trokken jullie aandacht
