Paul van der Ham (47) verloor het contact met zijn kinderen nadat hij twaalf jaar geleden scheidde van zijn ex-vrouw. In de podcast Papa, ik wil je nooit meer zien onderzoekt hij hoe het zo ver heeft kunnen komen.
In gesprek met LINDA.nl is hij openhartig over zijn zoektocht naar antwoorden.
“Het was een eenzijdige beslissing om ergens anders te gaan wonen”, blikt Paul terug op de breuk met zijn ex. “Ons huwelijk was al langere tijd niet meer goed. Ik liep op eieren. Hoorde van anderen dat ik mezelf niet meer was. We gingen niet definitief uit elkaar, maar ik wilde afstand en nam tijdelijk mijn intrek in een appartement. Ik wilde een jaar de tijd nemen om te kijken of het nog goed zou kunnen komen. We gingen in die periode vier keer als gezin op vakantie, maar hoe we ook ons best deden, we liepen steeds tegen dezelfde dingen aan.”
De verwijdering tussen Paul en zijn kinderen wordt dan al ingezet. “Mijn ex-vrouw wilde niet dat ze ook maar één stap in mijn appartement zetten. Mijn zoon was zeven, boos en gefrustreerd. Dat maakte mij onzeker. Was ik een slechte vader? Ik hoopte dat de situatie snel zou verbeteren; je hoort altijd dat kinderen loyaal zijn aan hun ouders.”
Na een jaar proberen, heeft Paul de hoop verloren en loopt het huwelijk op de klippen. “Ik had meteen naar de rechter kunnen stappen, maar ik wilde het contact niet forceren.” De situatie doet hem pijn. “Ik ben een familieman. Ik was en ben dol op mijn kinderen. Ik wilde tijd met ze doorbrengen, maar al het contact was onder de voorwaarden van mijn ex.”
De voormalig geliefden komen er niet uit samen en gaan naar een mediator voor een ouderschapsplan. “Je hoort vaak: waar er twee vechten hebben er twee schuld, maar je moet wel sámen afspraken maken. Mijn ex wilde geen compromissen sluiten.”
Hij is dan ook blij als zijn 7-jarige zoon plotseling toch bij hem langs wil komen. “Hij had een bijbel meegenomen en wees me op de passages waar stond dat scheiden slecht is. Ik heb gehuild. Vond het verschrikkelijk voor hem dat hij hiermee te maken had. Kinderen zijn het grootste slachtoffer als ouders besluiten uit elkaar te gaan. Ik liet mijn kwetsbaarheid zien, zei dat ik van hem hield, maar daarna was het klaar.”
Paul geeft zijn zoon de ruimte en besluit alsnog naar de rechter te stappen om te voorkomen dat hij ook het contact met zijn 2-jarige dochter verliest. “De rechters waren redelijk. Zij zagen dat er geen reden was om mij het contact met haar te ontzeggen. Er kwam een omgangsregeling, weliswaar minimaal: een paar uurtjes per week. Ik was beduusd en voelde me schuldig door de scheiding, dus vond ik het prima. Het contact kwam weer op gang.”
Hij zet alles op alles om de scheiding zo goed mogelijk te laten verlopen. “We schakelden een kinderpsycholoog in die ons hielp. Ik wist hoe belangrijk het was om positief over je ex te praten. Kinderen voelen alles aan. Alleen al de suggestie, de manier waarop je iets zegt of de toon waarop je praat kunnen funest zijn. Daar was ik me bewust van. De psycholoog legde uit dat kinderen prima in twee huizen kunnen wonen waar verschillende regels gelden. Klinkt simpel, maar in de praktijk gaat het helaas vaak mis.”
Ook bij Paul en zijn ex-vrouw. “Ik had het gezag over mijn kinderen en er was een omgangsregeling, maar er werd – ondanks dat dit in strijd is met de wet – niet gehandhaafd. Jeugdzorg werd ingeschakeld en over beide kinderen werd een toezichtstelling uitgesproken, maar dat veranderde niks aan de situatie.”
'Ze ontsnapte uit de jeugdzorg, besloot dat het leven op straat en op willekeurige banken bij vreemden beter was dan daar'
In totaal gaf Paul zo’n 30.000 euro uit aan advocaten, hulp en rechtszaken, maar contact met zijn kinderen is er tot op de dag van vandaag niet. “Ik stuur appjes en kaartjes. Vraag hoe het met ze gaat en waar ze mee bezig zijn. Als ik hoor dat ze op vakantie zijn, vraag ik hoe ze het gehad hebben.”
Paul kwam er tijdens het maken van zijn podcast achter dat hij lang niet de enige is. “80 procent van de scheidingen verloopt goed, in 20 procent van de gevallen is er sprake van een complexe scheiding. Bij een complexe scheiding loopt het niet altijd slecht af, maar volgens het CBS heeft 1 op de 5 kinderen vroeg of laat na de scheiding geen contact meer met één van beide ouders. Dat kan dus ook pas veel later zijn.”
Soms is er sprake van misbruik of mishandeling, maar Paul benadrukt dat er ook regelmatig mensen vals beschuldigd worden. “Ik sprak met Henk. Hij werd op tweede kerstdag gearresteerd vanwege kindermishandeling. Zijn kinderen werden lichamelijk onderzocht, maar er werd niks gevonden. Dezelfde dag nog werd hij vrijgelaten. In dit soort gevallen blijft er vaak een zweem van onveiligheid om de beschuldigde heen hangen.”
Paul sprak voor zijn podcast met experts, ouders en kinderen en hoorde hoopvolle verhalen over hernieuwd contact. “Toch blijft de relatie vaak moeizaam. Praten over het verleden is meestal te moeilijk.” De situatie wordt nog ingewikkelder als de waarheid anders ligt dan altijd gedacht was. “Als kinderen volwassen worden en ontdekken dat de vork toch anders in de steel zit, kan het beeld van de ouder waar altijd contact mee is geweest kantelen. Dat is vreselijk. Je wil dat kinderen contact hebben met beide ouders.”
Of hij denkt dat het ooit nog goed komt met zijn kinderen? “Ja, je moet altijd hoop houden. Als je de hoop verliest, word je een trieste, verdrietige vader. Natuurlijk is er de pijn; ik mis mijn kinderen elke dag. Ik hoop dat ons contact herstelt en het contact met hun moeder goed blijft. Ik ben niet rancuneus. Ze voelde zich misschien machteloos en verdrietig na de scheiding en dacht haar kinderen te beschermen.”
Wat zijn kinderen van de publicatie van de podcast vinden, weet hij niet. “Ik heb er toch voor gekozen om te publiceren, omdat ik de mensen wil wakker schudden. Als samenleving houden we dit soort situaties instant. Achteraf zeggen kinderen vaak dat ze gewild hadden dat iemand voor hun vader of moeder opgekomen was. Dat iemand tegen ze had gezegd: ‘Je vader of moeder is een goed persoon.’ Het is een appel aan de omgeving: laat van je horen.”
Ook heeft hij een advies voor ouders die het contact met hun kinderen verloren zijn: “Blijf contact zoeken, ook al blijft een reactie uit. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen dit wel oppikken. Ten diepste zijn kinderen loyaal aan beide ouders en is het een overlevingsmechanisme om een van hen af te wijzen.”
‘Papa, ik wil je nooit meer zien’ is te luisteren in jouw favoriete podcast-app.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Roxeanne Hazes in de LINDA.podcast 'Kapper van de Sterren': 'Het ongevraagde advies van anderen heeft mij opgefokt'
