Naar schatting kampen 200.000 mensen in Nederland met een eetstoornis. De wachtlijsten voor hulp zijn dan ook lang: gemiddeld wachten patiënten met een eetstoornis na verwijzing van de huisarts achttien weken op behandeling.
Wie in de tussentijd hulp nodig heeft, kan terecht bij het Leontienhuis in Zevenhuizen.
Trigger warning: dit artikel gaat over eetstoornissen.
Zoals Robin (28), die zo’n drie jaar geleden voor het eerst in het Leontienhuis kwam. Ze kampt al veertien jaar met een eetstoornis – de helft van haar leven, vertelt ze aan LINDA. “Toentertijd was ik me er helemaal niet bewust van dat er zich een eetstoornis ontwikkelde. Ik dacht dat ik gewoon perfectionistisch was. Mijn ouders lagen in een scheiding, dus het viel niet op dat ik steeds minder ging eten. Zelfs toen mijn psycholoog jaren later vroeg of ik geen eetstoornis had, dacht ik: ‘Dat zal echt wel meevallen’. Maar dat is de essentie van een eetstoornis: het is nooit ‘erg genoeg’.”
“Sinds kort ben ik aan het werken aan de problematiek achter mijn eetstoornis. Ik krijg een intensieve traumabehandeling”, vertelt Robin. “Ik ben gepest, heb een heel moeilijke band met mijn vader, zat in een toxic relatie en heb trauma’s die al zijn begonnen rond mijn zesde. Dat alles bij elkaar zorgt ervoor dat het me maar niet lukt om van die eetstoornis los te komen. Want als ik werk aan de onderliggende problemen, worden de eetstoornisgedachten juist ook weer sterker, omdat ik dan teruggrijp naar het ‘veilige’.”
Angela Schijf blikt terug op eetstoornis in 'Casa di Beau': 'Mijn manier om controle terug te krijgen'
We vragen Robin of ze met haar foto boven het artikel wil. “Jawel. Maar daar krijg ik ook stress van. De stem in mijn hoofd zegt meteen: ‘Mensen zien vast niet dat je een eetstoornis hebt.’ Maar weet je, je kunt een eetstoornis niet zien aan de buitenkant. Je kunt met elk gewicht een eetstoornis hebben, of dat nu anorexia, Binge Eating Disorder, boulimia of bijvoorbeeld ARFID is. Bovendien: echt herstel begint vaak pas als je eenmaal ‘op gewicht’ bent. Dan moet je extra vechten tegen de eetstoornisgedachten.”
Ze is vaak teleurgesteld in de vooroordelen van mensen, aldus Robin. Daar komt bij dat een eetstoornis “onmogelijk” uit te leggen is aan mensen die er geen ervaring mee hebben. “Ze kunnen het zich gewoon niet voorstellen. Dat maakt dat je je ontzettend raar voelt, en vaak gaat isoleren. Het fijne aan het Leontienhuis is dat je daar herkenning kunt vinden. De mensen die er werken – allemaal ervaringsdeskundigen – helpen je om jezelf meer te begrijpen. Zij weten hoe het werkt. En het is fijn om mensen te ontmoeten die verder zijn in hun herstel.”
Het Leontienhuis, in het Zuid-Hollandse Zevenhuizen, werd in 2015 geopend door koningin Máxima. Wat begon als inloophuis, is inmiddels een officieel ‘centrum voor herstel’. “Maar de basis is hetzelfde, aldus Hart van Nederland-verslaggever Britt Lap . Zij maakte de podcastserie EetStrijd, waarvoor ze een aantal dagen meeliep in het Leontienhuis. “Mensen worden er laagdrempelig geholpen. Ze eten er samen en kunnen bijvoorbeeld creatief bezig zijn.”
Vijf jaar geleden was ze al eens in het inloophuis voor een reportage, vertelt Lap. “Ik praatte toen met Marieke. Zij zei: ‘Als het Leontienhuis er niet was geweest, was ik er óók niet meer geweest.’ Ik vond het bizar om me te realiseren hoeveel impact zo’n plek kan hebben op de levens van heel veel mensen met een eetstoornis. Dat leende zich voor veel meer dan een reportage van twee minuten in onze uitzending.” Daarom is er sinds afgelopen vrijdag EetStrijd, een driedelige podcastserie.
Tekst loopt verder onder de afbeelding. 
Vier dagen lang was Lap “een fly on the wall” in het Leontienhuis. “Het was echt een soort eye-opener voor me. Alles is er heel huiselijk. Mensen krijgen veel aandacht, er wordt echt gekeken naar waar zij behoefte aan hebben. Veel eetstoornisbehandelaren werken met een heel vast stramien, maar misschien werkt dit wel veel beter. Ook omdat er allemaal ervaringsdeskundigen werken. Ik hoop dat ik mensen aan het denken kan zetten: is wat we nu doen wel de juiste manier om een eetstoornis te behandelen?”
“Soms vond ik het ook lastig”, geeft de verslaggever toe. “Bijvoorbeeld toen er tijdens het avondeten een meisje helemaal in shock raakte. Ze begon enorm te shaken en was niet meer aanspreekbaar. Daar schrok ik wel van, maar voor de begeleider die dag – Alard – was het dagelijkse kost. In de podcast wordt ook gezegd: een boterham met kaas eten kan al voelen als een brandend huis inlopen als je een eetstoornis hebt. Daar ben ik me nu ook heel bewust van als ik een boterham met kaas eet.”
Sinds anderhalf jaar woont Robin op een plek waar ze ook gezamenlijk eet: begeleid wonen, speciaal voor mensen met een eetstoornis. Op 100 procent herstel durft ze niet te hopen; ze kan zich niet voorstellen dat ze geen eetstoornisgedachten meer zal hebben. Tegelijkertijd gaat het al beter met haar dan vier jaar geleden, toen ze in behandeling ging. “Toen wás ik echt de eetstoornis. Nu probeer ik het als een los deel van mij te zien. Ik heb hem ook een naam gegeven, zodat ik mezelf ervan kan bevrijden.”
“Ik hoop dat ik minimaal ‘leren leven met’, bereik, een punt waarop het mijn leven niet meer helemaal overneemt”, voegt Robin toe. “Ik vind het moeilijk om te weten wie ik ben zonder eetstoornis. Maar zo diep als ik drie jaar geleden zat, dat is geen leven. Ik houd me dus vooral vast aan wat ik níet meer wil. Wat ik wel wil, moet ik nog ontdekken.”
Britt Lap noemt de grote hoeveelheid eetstoornissen “een groot maatschappelijk probleem”. “De wachtlijsten zijn natuurlijk vreselijk, en ik denk dat de problematiek alleen maar toeneemt doort sociale media. Er moet echt meer hulp komen. In het Leontienhuis heb ik schrijnende gevallen gezien. Zoals Helga, een vrouw van 55 jaar die al 25 jaar met een eetstoornis kampt. Wat mij betreft zou het goed zijn als er in elke provincie zo’n soort inloophuis zou komen.”
EetStrijd is een podcastserie van Hart van Nederland. Luister de eerste aflevering hieronder.
Worstel jij met eetproblemen en wil je daarover praten? MIND Korrelatie geeft individueel advies en psychische hulp aan iedereen die daarom vraagt. Dit kan anoniem, zowel telefonisch (0900-1450) als online en via WhatsApp. Ook Stichting JIJ, gespecialiseerd in eetstoornisproblematiek, heeft regelmatig een telefonisch spreekuur en chat.
Patricia verloor dochter Dalisay (15) aan anorexia: 'Grootste angst werd werkelijkheid'
