In de rubriek ‘Monumentje’ interviewen we elke week iemand die een ode wil brengen aan een overleden geliefde, vriend of familielid. Deze week is dat Ria Tuenter (60).
Haar moeder Pe Hengeveld-Kieft had alzheimer en overleed na een kort ziekbed op 83-jarige leeftijd.
“Mijn moeder was een sterke vrouw”, vertelt Ria. “Voordat ik geboren werd, kregen mijn ouders twee kinderen. Allebei werden ze dood geboren. Dat was traumatisch. De baby’s waren bijna voldragen, maar in die tijd mocht je een doodgeboren baby niet zien of vasthouden. Dat heeft een enorme impact gehad.”
Met de komst van Ria breekt er een gelukkige periode aan, maar de roze wolk is van korte duur. “Toen ik één jaar oud was, overleed mijn vader plotseling aan een hartaanval. Ineens stond mijn moeder er alleen voor. Ze woonde in een kleine houten woning tegenover de boerderij van mijn opa en oma in het buitengebied van Rheezerveen. Ze hadden een hechte band. Een half jaar na het overlijden van mijn vader verongelukte mijn opa in het verkeer.”
Zo zijn moeder en dochter plotseling allebei weduwe. “Vrouwen werkten toen nog niet. Mijn moeder wilde graag doorleren, maar in die tijd mochten meisjes dat niet. Noodgedwongen verhuisden we met zijn drieën naar een flat in Hardenberg. Daar heb ik tot mijn zesde met mijn moeder en oma gewoond.”
Maar dan wordt Pe opnieuw verliefd. “Mijn moeder leerde mijn stiefvader kennen. Ze trouwden, we verhuisden naar de Achterhoek en ik kreeg er later nog een zusje en broertje bij. Het was een gelukkig huwelijk, dus ze heeft ook zeker mooie tijden gekend. En door haar verleden was ze sterk en zelfstandig. Mijn moeder kon een kapotte stekker vervangen of een elektrisch apparaat repareren. Dat konden de meeste vrouwen destijds niet.”
Udo verloor zijn ouders op jonge leeftijd: 'Ik durfde niet naar de begrafenis'
Maar dan krijgt ze dementie. “Mijn stiefvader was inmiddels al overleden. Mijn moeder wilde niet naar een geriater en zei resoluut: ‘Ik heb het allemaal nog goed op een rijtje hierboven. Iedereen vergeet weleens wat’.” Ze belt Ria continu. “Soms ging de telefoon wel twintig keer per dag. Dat was een zware periode. Een hele tijd kon ze – met hulp – nog redelijk zelfstandig wonen, maar op een gegeven moment ging het echt niet meer.”
Als er na een lange tijd een plek vrijkomt in het verpleeghuis, stemt Ria, samen met haar broer en zus, in met een gedwongen opname in een verpleeghuis. “Op een donderdag hoorden we dat er een kamer voor haar was. We moesten vrijwel meteen beslissen. De maandag erna werd ze al opgenomen. Op die zondag ervoor hadden we nog een heerlijke dag bij mijn moeder met alle kinderen en kleinkinderen. Wij wisten wat er ging gebeuren, zij niet. Die maandag werd ze met een busje opgehaald en onder het mom van dagbesteding naar het verpleeghuis gebracht”, vertelt Ria geëmotioneerd. “Ze is nooit meer teruggekomen.”
Haar moeder is niet blij met de plotselinge verandering. “Het gesprek in het verpleeghuis was verschrikkelijk. Ze had een enorme woede-uitbarsting. ‘Zijn dit míjn kinderen?’, schreeuwde ze. ‘Jullie sluiten me hier op!’ We zijn naar huis gegaan en later die dag terug gekomen. Toen was ze rustiger door de medicijnen, maar mijn moeder vond het vreselijk dat we haar dit hadden aangedaan. Er was helaas geen andere oplossing. Ik heb vier dagen lang gehuild.”
Pe woont in totaal 5,5 jaar in het verpleeghuis. “Vooral de beginfase was moeilijk. Op een gegeven moment accepteerde ze de situatie en had ze het naar haar zin met medebewoners om zich heen. Het haalde voor een groot deel haar eenzaamheid weg. Al heeft ze nooit helemaal beseft waarom ze daar woonde. Ze dacht dat ze in het ziekenhuis was. Regelmatig pakte ze haar spullen in en dacht ze dat ze weer naar huis mocht. Er kwam veel bezoek, maar als het bezoek weer verdwenen was, was ze alweer vergeten dat ze visite had gehad. Dan huilde ze, omdat ze zich alleen voelde.”
Toch heeft ze het vooral goed in het verpleeghuis. “We gingen veel bij haar langs. Ook haar kleinkinderen bezochten hun oma regelmatig. Ze had er vriendinnen, speelde er spelletjes en deed aan bloemschikken. Daarnaast hadden we een antroposofische pop voor haar gekocht. Ze keek ernaar en het was liefde op het eerste gezicht. ‘Nu ben ik niet meer alleen’, zei ze. Ze raakte alles kwijt, maar de pop – genaamd Popje – week nooit van haar zijde.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Ingrids broer stierf door hartfalen: 'De huisarts moest voor de tuchtcommissie verschijnen'
Maar dan krijgt Pe verschillende fysieke klachten en komt ze haar bed niet meer uit. “Wilden we alles op alles zetten in de hoop dat ze er weer bovenop zou kunnen krabbelen of zouden we haar rustig laten gaan? Ze had veel pijn. Het was al snel duidelijk dat het niet meer ging. Bovendien zou ze er – als ze behandeld zou worden – misschien nog wel slechter uitkomen. Alles in mij riep: doe wat je kunt om haar te redden, maar we gingen akkoord met een morfinepomp en wisten dat ze langzaam zou wegzakken. De dokter vroeg haar: ‘Wilt u dat uw dochter erbij zit?’ Ze antwoordde: ‘Ria moet bij mij blijven. Zij is altijd zo goed voor mij geweest.’ Ze viel in slaap en drie dagen later overleed ze. Toen ze was ingeslapen, zagen we voor het eerst in lange tijd onze moeder weer zoals ze vroeger was, zonder alzheimer.”
Het overlijden zorgt voor veel verdriet. “Het deed pijn dat we onze moeder niet meer hadden. Maar anderzijds zorgde het ook voor opluchting. Ze had nu geen last meer van die kloteziekte.” Nog altijd mist ze haar. “Ik mis vooral de moeder die ze vroeger was. Ik zou zo graag nog even met haar praten. Haar willen vertellen over mijn kinderen. Het is een gemis, maar wel een dierbaar gemis.”
Geïnteresseerd geraakt in het verhaal van Pe? Ria schreef er de boeken Mam raakt kwijt en Kusje voor Popje over.
Wil jij ook het verhaal vertellen van jou en je overleden dierbare? Mail je naam, leeftijd, telefoonnummer en in een paar zinnen je verhaal naar lezer@linda.nl o.v.v. Monumentje.
De dochter van Aline overleed zes weken na de geboorte: 'Ze moest overal voor vechten'
