Wellicht realiseer je het je als opvoeder niet, maar je blijkt op heel wat manieren te kunnen bijdragen aan een goede hersenontwikkeling van je kind.
Hoogleraar klinische neuropsychologie Margriet Sitskoorn deelt in haar nieuwste boek Het SUPERBREIN-geheim tien handige tips. We vroegen haar voor ons alvast een tipje van de sluier op te lichten.
Waarom moest dit boek er komen?
“Ik maak me vanwege corona zorgen over de hersenontwikkeling van kinderen. Met name de allerjongste kinderen in de leeftijd van nul tot zes jaar missen hierdoor essentiële zaken die nodig zijn voor een goede hersenontwikkeling. Ze hebben het bijvoorbeeld nodig om je aan te kunnen kijken en je mondmotoriek te zien om een taal te leren. Dat lukt niet goed als je een mondkapje draagt.”
“Kinderen die door corona niet naar school gaan, missen ook essentiële sociale contacten. Het is heel belangrijk voor het brein dat ze contact hebben met leeftijdsgenootjes, opa’s en oma’s, ooms, buren: een hele omgeving eigenlijk. Corona zorgt ook voor stress bij ouders en die korte lontjes hebben weer een negatieve invloed op de hersenontwikkeling van onze kinderen.”
In hoeverre spelen ouders of verzorgers een belangrijke rol in de hersenontwikkeling van een kind?
“Sommige mensen denken: geef je kind eten en het groeit vanzelf. Maar zo werkt het niet. Om hersenen goed te laten groeien, hebben kinderen allerlei behoeftes: sociale contacten, goede voorbeelden, het krijgen van knuffels, aandacht; er zijn heel wat factoren nodig om de hersenen goed te laten ontwikkelen en vaardigheden te ontwikkelen.”
Waarom is dit zo belangrijk?
“Een goede hersenontwikkeling zorgt niet alleen dat jonge kinderen van alles kunnen leren, maar ook dat ze bijvoorbeeld later makkelijker goede relaties aangaan, meer doorzettingsvermogen hebben en beter met stress omgaan.”
Hoe kun je zorgen voor een goede hersengroei bij je eigen kind?
“De hersenontwikkeling van een kind gaat in combinatie met factoren waar je kindje aan wordt blootgesteld. En daar kun jij als opvoeder het verschil maken. Zorg voor liefde en structuur, praat tegen je kind zodat taal wordt begrepen en ze zich goed emotioneel ontwikkelen. Je legt die eerste jaren de basis bij het kind als het gaat over denken, doen en emoties.”
Een van je speerpunten is om je kind écht aandacht te geven en niet alleen je telefoon. Kun je dat uitleggen?
“Het lijkt of ouders steeds minder vaak op hun kind reageren. Kinderen hebben behoeftes en laten dat op allerlei manieren merken: zeuren, wijzen, trappelen, noem maar op. Het is heel belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen dat ouders op hun kinderen reageren – niet dat je ‘aha’ roept en op je scherm blijft kijken. Kinderen hebben behoefte om gezien te worden. Dat doe je door ze volledige aandacht te geven, troost en veiligheid te bieden. Wees je bewust van hoeveel tijd je op een scherm kijkt terwijl je kind naast je zit, je aandacht vraagt of eigenlijk gewoon naar bed moet.”
Welke tips kunnen we nog meer thuis toepassen?
“Ik heb heel wat tips, maar hierbij twee hele makkelijke voor thuis. Praat tegen je kind. Als je naar de supermarkt gaat en je kind zit in het winkelwagentje, dan zeg je bijvoorbeeld: ‘Kijk, mama pakt druiven. Die zijn mooi, groen en lekker sappig.’ Zo kun je de hele dag tegen je kind praten. Door te luisteren, leren je kinderen taal goed te beheersen en dat legt ook de basis voor andere zaken, zoals het beter leren uiten van emoties, sociale contacten aangaan, logica begrijpen en het verschil tussen goed en kwaad kunnen aanvoelen.”
“Een andere tip is om je kind te knuffelen. Huidcontact en nabijheid zijn basisbehoeften van een kind: het voelt zich veiliger en hecht zich beter aan de ouders of opvoeders. Daardoor kan het kind de wereld ontdekken en leert het later beter met stress omgaan. We weten dat langdurige stress hersencellen en hersenverbindingen kapot maakt. Nog een reden om met je kind op schoot een boekje te lezen.”
Hoogleraar Judi Mesman over antiracistisch opvoeden: 'Het vereist grondige zelfreflectie'
