Via Facetime sprak ik met kleindochter Charlotte (2), die in onze tuin in Moskou in een opblaasbaar kinderbadje zat. Het was een warme dag en het badje stond onder de inmiddels uitgebloeide appelbomen. De kas in de hoek stond er onverzorgd bij. Geen komkommers en aardbeien dit jaar, maar voor het graf van de poes bloeide de geranium. Opeens mistte ik mijn tuin.
“Baba Ellen”, brabbelde Charlotte. “Ikke schommel, ikke glijbaan.” Ze waren die zondagochtend naar dezelfde speeltuin aan de Moskou-rivier geweest als waar wij vroeger met de kinderen heengingen.
Destijds stonden er in ons dorp een paar houten datsja’s (buitenhuisjes, red.) langs een zandweg omringd door weilanden. Maar toen het IJzeren Gordijn viel en de mensen door de nieuwe economie steeds rijker werden, verrezen hier steeds grotere en hogere huizen. Kitch-paleizen, vinden wij Nederlanders. Net Disneyland, met torentjes en goudkleurige toegangspoorten.
Na jarenlang in krappe appartementen op elkaar gewoond te hebben, wilden de Russen maar een ding: ruimte. Ze benutten elke meter van de bouwgrond, zoiets als een welstandscommissie bestaat in Rusland niet. Rondom de paleisjes bouwden ze metershoge hekken om inkijk van nieuwsgierige buren te voorkomen. In Rusland is je buur niet je beste vriend maar iemand die je kan ‘verraden’.
De laatste jaren wandelden we dus tussen hoge hekken door naar de brede Moskou-rivier, waar de oevers gelukkig nog niet aangetast zijn door de vooruitgang. Daar klimt Charlotte op de glijbaan waar haar vader ooit vanaf viel.
Zoon Tom en zijn gezin zijn tijdelijk teruggekeerd naar Moskou. Schoondochter Olga moet nog een paar examens doen voor haar specialisatie als endocrinoloog. Ze kan niet zomaar jaren studie weggooien en er valt nog van alles te regelen in Moskou. Bij de douane konden Olga en Charlotte, die Russische paspoorten hebben, gewoon door. Maar Tom werd lang vastgehouden en ondervraagd. Zijn telefoon werd uitvoerig bestudeerd. Wat had hij gepost op social media? Waarom stonden er Oekraïense telefoonnummers in zijn telefoon? Na wat spannende uren mocht hij naar huis.
Het leven in Moskou gaat zijn gangetje. Door de sancties zijn er wat dingen duurder geworden, zoals auto-onderdelen en bouwmaterialen. en in het ziekenhuis waar Olga werkt is er een tekort aan medicijnen. Maar de terrassen en cafe’s in het bruisende centrum van Moskou zitten vol. Zolang het westen blijft betalen voor Russisch gas lijden de Russen geen financiële pijn.
Tom en Olga maken voorbereidingen om voorgoed het land te verlaten. “Ik wil geen belasting betalen aan deze afschuwelijke oorlog”, zegt Tom. “En ik wil niet dat Charlotte later op school geïndoctrineerd wordt.” Hij is al uit het voetbalteam gestapt dat hij tien jaar geleden zelf oprichtte. “Ik kan niet spelen met jongens die de oorlog goedpraten.”
Voor Olga is het ook een drama. Ze moet haar werk in het ziekenhuis met de leuke collega’s opgeven, haar artsendiploma is in Nederland niet geldig. Ze hebben in Moskou een perfecte oppas en een leuke crèche voor Charlotte, nu moeten ze helemaal opnieuw beginnen.
Als ik Charlotte zo in onze tuin zie, hoop ik dat daar snel terug te komen en aardbeien te oogsten. Maar de baas van de NAVO zei deze week dat de oorlog nog jaren kan duren, en ik ben bang dat hij gelijk heeft.
Ellen Verbeek: 'In Kyiv doet iedereen zijn best om te laten zien dat de Russen hen er niet onder krijgen'
