Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen; maar liefst één op de zeven vrouwen in Nederland krijgt de diagnose. Op het moment wordt onderzoek gedaan naar een nieuwe borstkankerbehandeling.
Taco Klem, chirurg in het Franciscus Gasthuis en Vlietland en de oprichter van Stichting Borstkanker Onderzoek Rotterdam, werkt samen met Sophie Wooldrik, arts-onderzoeker in het Franciscus Gasthuis en Vlietland, aan een veelbelovend onderzoek. Aan LINDA. vertellen ze erover.
De behandeling van borstkanker bestaat meestal uit een operatie, chemotherapie, bestralingen en/of hormoontherapie. Of dat voor sommige mensen niet wat minder kan? Daar richten Taco Klem en Sophie Wooldrik zich op in hun huidige onderzoek. “Op dit moment worden nagenoeg alle patiënten geopereerd, ongeacht wat voor soort borstkanker ze hebben”, vertelt Klem. “Er zijn typen borstkanker waarvan we weten dat ze zich iets gunstiger gedragen, en die kun je waarschijnlijk ook minder agressief behandelen.”
Hij legt uit: “Binnen onze studie focussen wij ons op vrouwen die een tumor hebben die kleiner is dan 2 centimeter. We onderzoeken of we die vrouwen kunnen behandelen met een naald. Er zijn drie technieken die wij momenteel onderzoeken: twee verschillende verbrandingstechnieken en één bevriestechniek.” De bevriesmethode, percutane cryo ablatie genaamd, lijkt veelbelovend. “Uit het onderzoek dat we nu hebben gedaan, blijkt dat het bevriezen van de tumor zo’n gunstig effect heeft dat-ie na drie maanden verdwijnt.”
Niet iedereen komt in aanmerking voor deze behandeling. Hierin zijn ze relatief streng, allemaal vanwege veiligheid. “Het gaat om vrouwen die al in de overgang zijn, die geen borstkanker hebben gehad in de voorgeschiedenis, die een hormoongevoelige tumor hebben en die Her2 negatief zijn. Ook is het belangrijk dat de tumor kleiner is dan 2 centimeter. Er zijn nog meer kenmerken, maar dit zijn de belangrijkste”, aldus Wooldrik. Klem voegt daar nog aan toe: “Heel veel tumoren die net ontdekt worden, zitten gelukkig vaak nog onder die 2 centimeter.”
Santoecha (34) verloor door borstkanker één borst: 'Alsof ze me door tweeën probeerden te zagen'
Er zijn verschillende manieren waarop dit is onderzocht en vastgesteld. “We kijken in het onderzoek naar complete ablatie. Dat houdt in dat de hele tumor is verdwenen, waarbij de borst nog in zijn geheel aanwezig is. Een deel van de patiënten wordt behandeld met bevriezing en de rest met verbranding. Drie maanden later ondergaan zij een reguliere borstkankeroperatie, zodat een patholoog naar het weefsel onder een microscoop kan kijken. Hierdoor kan de patholoog in het weefsel zien of er nog levende tumorcellen in zitten of niet”, legt Wooldrik uit. “De beste, complete ablatie-cijfers zijn bij het bevriezen. Dat is de belangrijkste uitkomst van deze studie.”
Om te kijken of de verbranding- en bevriezingmethodes goed werken, hebben de onderzoekers gelet op nog een aantal belangrijke punten. “Wat vinden radiologen er zelf van, is de techniek makkelijk of niet? En met name wat de patiënten ervan vinden. Dit hebben we door middel van een vragenlijst onderzocht. Als laatste hebben we gekeken naar een MRI-scan. In hoeverre kunnen we daarop varen om te beoordelen of de procedure gelukt is?”, licht Wooldrik toe. “Hieruit blijkt dat het bevriezen op alle vlakken vooraan staat.”
Nu dit onderzoek zo goed als afgerond is, is de tweede stap een grote studie opzetten in Nederland. “Je moet heel veel onderzoek doen om aan te tonen dat het veilig is. En dat duurt jarenlang”, zegt Klem. “Op een gegeven moment – als men ziet: ‘oh, maar wacht even, dit werk is nu gedaan en het is veilig’ – is iedereen om. Maar dat gebeurt niet binnen een dag. Iedereen kan eindeloos blijven herkauwen en hetzelfde gaan doen, maar dan gebeurt er nooit iets anders.”
Manon onderging nieuwe preventieve borstamputatie: 'Zitten geen littekens aan de voorkant'
Om deze vervolgstudie te kunnen uitvoeren, zijn borstkankerpatiënten nodig die hieraan willen meewerken. “Zij worden dan met de standaardmethode behandeld, of met de nieuwe methode. Het inzetten van beide methodes is nodig voor het onderzoek om deze te vergelijken”, aldus Klem. “Mijn verwachting is dat we voor de korte termijn kunnen aantonen dat dit een geweldige methode is. Maar we willen ook aantonen dat dit voor langere termijn net zo veilig is, dat de tumor niet opeens terugkomt. Dat verwachten we absoluut niet, maar dat moeten we wel bewijzen.”
Volgens Klem en Wooldrik heeft deze nieuwe behandelmethode alleen maar voordelen, met vooral de kwaliteit van leven van de patiënt en de cosmetiek als aandachtspunt. “In mijn ervaring kijken de meeste patiënten vooral op tegen de chemotherapie en de operatie. Bij gunstige vormen van borstkanker is het vaak helemaal niet nodig. Dus als dat al niet meer hoeft, ben je heel veel stappen voorwaarts”, zegt Klem.
“Voor deze groep mensen is een simpelere behandeling, die wel heel goed en veilig is, een mogelijkheid. Geen operatie, geen littekens, geen narcose, geen deuken in de borst en geen pijn of complicaties na een operatie. Dat je binnen een dag, of een paar uur, klaar kan zijn en dat een paracetamol volstaat in plaats van morfine. Dat brengt zo veel minder angst en stress met zich mee.”
En juist dat is het belangrijkst. “De hele ervaring zal minder heftig zijn. Minder slapeloze nachten, angst en stress. Patiënten worden doodmoe van zo’n behandeling. Niet eens per se van de chemotherapie of narcose, maar alleen al van al het gedoe van iets wat je helemaal niet wilde. Het hele traject is al zwaar genoeg en als je die dingen daaruit kan tillen, dan heeft dat alleen maar voordelen.”
Pijnvrij(er) borstkankeronderzoek besproken in Tweede Kamer: 'Strijd is nog niet gestreden'
