Hoofdpijn of vermoeidheid na je coronaprik? Volgens Amerikaanse onderzoekers komen tweederde van de bijwerkingen niet door het vaccin, maar door het zogeheten ‘nocebo-effect’.
Onderzoekers van het Beth Israel Deaconess Medical Center in Boston verzamelden data van twaalf klinische studies, meldt The Guardian. Ze publiceerden hun bevindingen in het medische tijdschrift Jama Network Open.
Het ‘nocebo-effect’ is de negatieve tegenhanger van het placebo-effect: je verwacht negatieve resultaten, en krijgt ze vervolgens ook. Volgens de onderzoekers is 76 procent van alle bijwerkingen na de eerste dosis, en bijna 52 procent van de reacties na de tweede dosis, hieraan te wijten.
Veelvoorkomende milde bijwerkingen zoals hoofdpijn, kortstondige vermoeidheid of een pijnlijke arm komen dan niet door het vaccin, maar door andere ‘nocebo-factoren’ zoals angst en negatieve verwachtingen over de mogelijk effecten. Ook koppelen mensen vage kwaaltjes en klachten vaak onterecht aan de prik. De onderzoekers hebben niet gekeken naar ernstige bijwerkingen, zoals bloedproppen of hartvliesontstekingen.
Koorts, opgezette lymfeklieren en een 'moderna-arm', het zijn de meest gemelde bijwerkingen na boosterprik
In iedere klinische studie kreeg een deel van de mensen een echt vaccin. Het andere deel kreeg als placebo zoutoplossing ingespoten. 35 procent van de mensen in de placebo-groepen kreeg ‘systematische’ reacties zoals hoofdpijn en vermoeidheid. Zestien procent klaagde over de plek van de vaccinatie, zoals over een pijnlijke arm, roodverkleuring of zwelling.
46 procent van de mensen die wel een échte eerste dosis vaccin kregen, had last van systematische reacties. Tweederde van hen klaagde ook over reacties rondom de plek van de injectie. Bij de tweede prik werd het aantal systematische klachten onder de gevaccineerde deelnemers (61 procent) bijna twee keer zo groot als onder mensen in de placebogroep (32 procent). Bij armklachten ging dat nog verder. 73 procent van de gevaccineerden had daar last van, tegenover 12 procent van de mensen in de placebo-groep.
Toch zijn volgens de onderzoekers ongeveer tweederde van de klachten die gemeld worden in studies over coronavaccins te wijten aan het nocebo-effect. Dat geldt met name voor hoofdpijn en vermoeidheid. De effecten van boosterprikken – de derde dosis – zijn nog niet meegenomen in het onderzoek.
Mensen moeten beter geïnformeerd worden over de veelvoorkomende nocebo-effecten van het vaccin, concluderen ze. Volgens hen maken twijfelaars zich dan wellicht minder zorgen over de mogelijke bijwerkingen.
Bijwerkingencentrum Lareb overspoeld met meldingen over bijwerkingen na boosterprik
