In Erik Scherder en het nut van het optimisme gaat de hersenwetenschapper in gesprek met Heddy en Jan Piet, die twee kinderen verloren en daarna de hoop terug moesten vinden.
Voor het echtpaar bleek hun geloof tijdens deze zware periodes een belangrijke houvast.
“We hebben ons eerste kind verloren, dat was vier maanden. Onze Febe, overleden aan wiegendood. Toen waren we pasgetrouwd en 15 jaar geleden inmiddels is onze Eva-Lianne overleden, zij is bij een auto-ongeluk in Afrika omgekomen. Dat was voor ons een tweede keer dat we in een shock terechtkwamen”, vertelt Heddy. Jan Piet legt uit dat er in Nederland en België niet veel gezinnen zijn die zo’n trauma twee keer meemaakten. “Vooral de tweede keer, we hebben jarenlang gerouwd en elkaar moeten vasthouden.”
Jan Piet weet nog precies hoe hij zich voelde toen de politie kwam vertellen dat hun dochter was verongelukt. “’s Avonds om 21.00 uur ging de deurbel. Het was donker, in maart. Ik zag drie mannen staan met lange zwarte jassen en er kwam een vreselijk gevoel over me heen, van dit gaat over Eva. Dus ik vroeg aan die mensen: ‘Gaat het over Eva? Leeft ze nog?’ Het enige wat hij deed was schudden met zijn hoofd. Dan valt je wereld in elkaar.”
“We waren in shock. Het heeft heel lang geduurd totdat we voelden dat we weer een beetje normaal konden leven”, vertelt Heddy. “Zij huilde ’s avonds, ik huilde ’s ochtends. Dat hebben we weken, maanden lang gedaan eigenlijk”, voegt Jan Piet daaraan toe.
Van een ouder echtpaar, dat als mentor functioneerde voor het koppel, leerden ze dat je tijdens zo’n zware periode wel zelf nog bepaalde keuzes kan maken. “Dat was denk ik heel belangrijk voor ons. Dus, na 22.00 uur gaan we niet verder met rouwen. Dat klinkt heel raar, maar we zeiden: ‘Morgenochtend staat dat weer te wachten op ons en gaan we verder.’ Je moet leren om dat als het ware te managen.” Toch laat rouw zich niet altijd sturen. “Je kan het niet organiseren, dat komt op en dan moet je er eigenlijk mee omgaan zoals het komt. Als iemand heel erg verdrietig is, maar jij op dat moment niet, dan moet je er gewoon voor die ander zijn.”
Leonie verloor twee kinderen, nu is ze rouwcoach: 'Als ik nu aan ze denk, denk ik aan liefde, niet meer aan verdriet'
Het geloof speelde voor Heddy en Jan Piet een grote rol in hun rouwproces. Het bood hen een kader om na te denken over de dood. “Wij geloven natuurlijk dat we onze kinderen weer gaan zien”, aldus Heddy. “Dat is gigantisch uitdagend om daarover na te denken en je dat proberen voor te stellen, maar dat is wel een deel geweest van de hoop die we ervaren hebben”, vult haar man aan. Al was het niet altijd vanzelfsprekend, verklaart Heddy. “Het heeft wel tijd nodig gehad. Ik heb ook heel lang getwijfeld.” Na het ongeluk van hun dochter worstelde het echtpaar soms met hun geloof. Heddy: “In die zin heb je het als christen soms moeilijk omdat je zoveel moet doordenken.”
Jan Piet worstelde daar ook mee na de verliezen. “Ik had wel heel erg die vraag: wat heb ik fout gedaan? Had ik het anders moeten doen? Had ik haar niet naar Afrika moeten laten gaan? Heb ik wel goed voor haar bescherming gebeden? Zulk soort gekke vragen, omdat je als het ware iets wil kunnen aanwijzen. Dat wanneer je het anders had gedaan dit nu niet gebeurd was, dan was er een ander einde aan deze vreselijke nachtmerriefilm gekomen. Ik denk dat ik dat zo vaak in mijn hoofd afgedraaid heb dat ik er gewoon moe van was en het neerlegde. Dat is misschien niet zo heel geweldig, maar ik denk wel dat dat de conclusie is.”
Erik Scherder en het nut van het optimisme terugkijken? Dat kan hier.
Haat heeft zo zijn eigen plekjes in ons brein, zegt hoogleraar Erik Scherder
