Op de derde dag van de verkiezingen voor de Tweede Kamer, maken Nederlandse stemgerechtigden tot 21.00 de gang naar de stembus. Volg hier de laatste ontwikkelingen.
Verkiezingen 17 maart 2021.
23.06: Rutte feliciteert D66 met winst
Demissionair premier en VVD-lijsttrekker Mark Rutte is “supertrots” op de winst die zijn partij volgens de exitpolls boekt. Dat zegt hij in een korte reactie op de eerste voorspellingen, waaruit zou blijken dat zijn partij waarschijnlijk groeit naar 36 zetels, van 33 zetels in 2017.
Hij feliciteert ook Sigrid Kaag met “de enorme overwinning van D66 en alle nieuwkomers”. Hoewel hij blij is met het behaalde resultaat, ligt er vooral een enorme taak op het huidige én het nieuwe kabinet te wachten, zegt Rutte.”Nu weer aan het werk, er staat ons heel veel te doen.”
Daarnaast sprak hij zijn ambitie uit om bestaande achterstanden in de zorg weg te werken en problemen op te lossen voor de middenklasse. “Nederland moet terug naar waar we horen te zijn: een van de best presterende landen ter wereld.”
22.56: Sylvana Simons wint met BIJ1 mogelijk eerste zetel in Kamer
De partij voor “radicale gelijkwaardigheid” BIJ1 heeft waarschijnlijk één zetel behaald in de Tweede Kamerverkiezingen, blijkt uit de exitpoll van Ipsos voor de NOS. Partijleider Sylvana Simons wil opkomen voor “de stemmen die in onze samenleving het minst gehoord worden”. De eerste poll heeft een foutmarge van twee zetels.
Simons, lang bekend als presentatrice, sloot zich eerst aan bij DENK, maar richtte na onenigheid haar eigen partij op. Artikel 1, vernoemd naar het grondwetsartikel over gelijkheid, deed in 2017 al mee aan de landelijke verkiezingen. Toen haalde de partij geen zetels.
Later dat jaar moest Artikel 1 haar naam wijzigen en de partij nam in 2018 als BIJ1 deel aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. Daar zit Simons sindsdien in de raad.
Speerpunt van BIJ1 is de focus op antiracisme. Zo wil de partij dat er een ministerie van Gelijkwaardigheid komt en dat racisme binnen overheidsinstanties beter in kaart wordt gebracht. Ook moet Nederland officiële excuses aanbieden voor het koloniale- en slavernijverleden.
Ook op andere terreinen houdt BIJ1 er een links-progressieve agenda op na. Zo wil de partij naar een werkweek van dertig uur, de AOW-leeftijd terugbrengen naar 65 jaar en banken en pensioenfondsen nationaliseren. Ook is BIJ1 voor een nationaal zorgfonds en woningcorporaties moeten in handen komen van de Staat.
Verder valt BIJ1 op door verregaande plannen voor het klimaat. Zo wil de partij dat de uitstoot van broeikasgassen al in 2030 teruggebracht is naar nul. Daarmee is de partij zelfs ambitieuzer dan klimaatpartij GroenLinks, die dat doel pas in 2045 wil bereiken.
22.14: Opkomst hoger dan bij vorige verkiezingen
De opkomst bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer komt volgens een aangepaste exitpoll van Ipsos in opdracht van de NOS uit op 82,6 procent. Daarmee zou het de hoogste opkomst zijn sinds 1986 toen bijna 86 procent van de stemgerechtigden kwam opdagen.
Bij de laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2017 was de opkomst 81,9 procent.
De verkiezingen verliepen door het coronavirus dit jaar heel anders dan vier jaar geleden. Mensen van zeventig jaar en ouder mochten per brief stemmen en de stembureaus waren drie dagen open. De eerste twee dagen waren de deuren open voor kwetsbare mensen.
21.54: Esther Ouwehand reageert op eerste exitpoll
Partijleider Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren vindt de eerste exitpoll “een heel hoopgevend bericht”. Daarin steeg de partij van vijf naar zes zetels. Maar in de tweede exitpoll, bekendgemaakt na het gesprek met Ouwehand, blijft de partij op vijf zetels staan.
Zes zetels zou de beste uitslag ooit voor de partij zijn, aldus Ouwehand tegen de NOS. “We hebben ambitie getoond.” Dat D66 flink lijkt te gaan winnen vindt Ouwehand ook een hoopvol teken omdat die partij eveneens de veehouderij radicaal wil veranderen met een halvering van de veestapel.
21.43: Schiermonnikoog geeft als eerste verkiezingsuitslag door
De gemeente Schiermonnikoog heeft woensdag om 21.43 uur opnieuw als eerste de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen doorgegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP. De opkomst op het eiland was 115,5 procent. Dat komt omdat er vaak toeristen op het eiland zijn.
D66 is er de grootste partij geworden. De partij kreeg 18,7 procent van de stemmen. De VVD werd de tweede partij met 17,4 procent. De strijd om het als eerste melden van de eindstand gaat al jaren tussen Schiermonnikoog, Vlieland en het Gelderse Rozendaal. Dat zijn de kleinste gemeenten van het land, met elk ongeveer duizend kiezers. Voor de gemeenten stond dit jaar echter de veiligheid vanwege het coronavirus voorop. De gemeente Rozendaal heeft er door de komst van een nieuwe wijk ook meer bewoners bijgekregen en achtte zich al kansloos in de ‘strijd’.
Schiermonnikoog was bij vorige verkiezingen steeds de snelste. Bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2019 kwam het ook als eerste met de uitslag. Dat gold ook voor de gemeenteraadsverkiezingen het jaar ervoor. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 was Schiermonnikoog ook de snelste. Bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2015 ging die eer ook naar Schiermonnikoog. Na de Provinciale Statenverkiezingen in 2011 streek Vlieland met de eer.
21.26: Exitpoll wijst op verlies links
De drie linkse oppositiepartijen GroenLinks, SP, en PvdA lijken volgens de eerste exitpoll af te stevenen op een flinke nederlaag. Zowel GroenLinks als de SP verliezen zes zetels. De PvdA blijft gelijk op negen zetels.
Voor partijleider Lilian Marijnissen van de SP is de exitpoll van Ipsos in opdracht van de NOS een bittere pil. Het is haar vierde nederlaag op rij bij verkiezingen sinds haar aantreden in 2017.
Bij de vorige verkiezingen voor de Tweede Kamer steeg GroenLinks juist flink. Vier jaar geleden ging de partij van Jesse Klaver van vier naar veertien zetels. De partij deed toen na de verkiezingen mee aan de formatiebesprekingen, maar dat liep na een paar maanden mis.
De PvdA kende een lastige campagne. Een paar maanden voor de verkiezingsdag stapte Lodewijk Asscher op als lijsttrekker. Hij trok daarmee de consequentie uit de toeslagenaffaire. Lilianne Ploumen volgde hem op, maar dat levert de partij dus geen extra zetels op. Eerder stond de partij in de peilingen wel licht op winst. De exitpoll kent een foutmarge van twee zetels.
21.33: Vier nieuwe partijen in Tweede Kamer
In de Tweede Kamer lijken er vier nieuwe partijen bij te komen. Volgens de exitpoll die Ipsos voor de NOS deed, krijgt de pro-Europese partij Volt 4 zetels, het rechtse JA21 3, Bij1 van Sylvana Simons 1, en de BoerBurgerBeweging 1.
Het gaat om een voorlopige uitslag op basis van een peiling en de resultaten zijn nog niet definitief. Dit jaar houdt Ipsos een onzekerheidsmarge van twee zetels aan.
21.00: Exitpoll: VVD blijft de grootste partij
2 zetels erbij , in totaal 35 zetels voor de VVD. D66 staat met 27 zetels op de tweede plek.
20.58: 81 procent van de kiezers heeft gestemd
De opkomst bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer is 81 procent. Dat blijkt uit een exitpoll van Ipsos in opdracht van de NOS na het sluiten van de stembureaus. De opkomst bij de stembusgang vier jaar geleden was 81,9 procent.
20.24: OM onderzoekt of Baudet coronaregels heeft overtreden
Het Openbaar Ministerie onderzoekt of Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet woensdag tijdens een bijeenkomst in het Westerpark in Amsterdam de coronaregels heeft overtreden en welke consequenties dat eventueel moet krijgen. “Bij de manifestatie van Forum voor Democratie in het Westerpark is geconstateerd dat de coronamaatregelen onvoldoende zijn nageleefd. Het Openbaar Ministerie kijkt of en welke consequenties dit gaat hebben voor de organisatoren”, twitterde de gemeente woensdagavond.
Tijdens de bijeenkomst vroeg Baudet honderden mensen die op afstand van het podium staan: “Is het mogelijk om wat dichterbij te komen, om het wat gezelliger te maken?” Daarop stapten de mensen naar voren. Even later werd het nummer Leef van André Hazes jr. gedraaid, waarop Baudet en het publiek sprongen en dansten.
Enkele dagen geleden speelde zich iets soortgelijks af bij een partijbijeenkomst in Utrecht en bij een bijeenkomst in Urk schudde Baudet eerder handen van samengedrongen publiek. Ook naar die bijeenkomsten hebben de autoriteiten onderzoek ingesteld.
Bij de manifestatie van Forum voor Democratie in het Westerpark is geconstateerd dat de Corona-maatregelen onvoldoende zijn nageleefd. Het Openbaar Ministerie kijkt of en welke consequenties dit gaat hebben voor de organisatoren.
— Gemeente Amsterdam (@AmsterdamNL) March 17, 2021
19.56: Tekort aan stembiljetten in Amsterdam
Enkele stembureaus in Amsterdam hebben woensdag op verschillende tijdstippen zonder stembiljetten gezeten. Zo stond rond 19.00 uur een lange rij buiten bij de KWF-stemlocatie aan de Delflandlaan, waar mensen wachtten tot de biljetten weer zijn aangevuld.
19.44: Klompdragers in de war door eenrichtingsverkeer stemlokalen
Stemmers op klompen raakten woensdag op diverse Friese plaatsen in de war door het verplichte eenrichtingsverkeer in de stemlokalen. De Leeuwarder Courant meldt dat klompdragers hun schoeisel gewoontegetrouw uittrekken bij de voordeur. Doordat ze nu via een andere deur het stemlokaal moesten verlaten ging dat mis.
Burgemeester Johannes Kramer van Noardeast-Fryslân stuitte op het probleem tijdens zijn verkiezingsronde in Niawier, waar in dorpshuis Nij Sion een stemruimte was ingericht. “Grutste probleem: gescheiden looprûtes bin lestich foar guon stimmers dy’t de klompen by de yngong útdogge en dêr litte’’, tweette Kramer. (Gescheiden looproutes zijn lastig voor sommige stemmers die hun klompen bij de ingang uitdoen en daar laten staan.) Het probleem deed zich ook voor in Zandhuizen, meldde Ignas Minnema, commissielid van Ooststellingwerf. De oplossing: “We hebben de klompen gewoon aan laten houden’’.
19.01: Aangifte tegen Thierry Baudet wegens ‘stemmen ronselen’
Frank de Bie uit Den Bosch heeft aangifte gedaan tegen lijsttrekker Thierry Baudet van Forum voor Democratie vanwege het oproepen tot ronselen van stemmen. Directe aanleiding is volgens de oud-directeur van de Bossche lokale omroep een fragment uit een livestream van de partij, waarin Baudet uitlegt dat FVD-leden volmachten kunnen “regelen” voor de Tweede Kamerverkiezingen.
“Als je niet stemt, dan telt je stem niet mee en daarom is het zo belangrijk dat mensen die FVD een warm hart toedragen in hun omgeving mensen enthousiasmeren om volmachten aan hen af te geven”, zei Baudet in het fragment. “Mensen die misschien niet zo politiek betrokken zijn, die willen misschien wel een volmacht geven en dan kun je dus toch meermaals stemmen. Dus één persoon kan vier keer stemmen eigenlijk, als je maar die volmachten kunt regelen.”
Het Openbaar Ministerie in Den Bosch bevestigt de aangifte en bestudeert die op dit moment, zegt een woordvoerster. “We gaan na in hoeverre er in het filmpje sprake is van strafbare feiten.”
18.10: GroenLinks annuleert uitslagenavond in Het Paard van Troje
GroenLinks reageert woensdagavond niet op de eerste exitpoll vanuit popzaal Het Paard in Den Haag. In plaats daarvan zullen Kamerlid Corinne Ellemeet en partijleider Jesse Klaver in het Tweede Kamergebouw op de eerste prognoses reageren. Dit heeft de partij besloten na overleg met de gemeente.
Er zou anders mogelijk verwarring ontstaan dat het om een bijeenkomst zou gaan, legt een woordvoerder uit. Die zijn in tijden van corona verboden. Klaver staat na 21.00 uur de pers te woord over de uitslag voor GroenLinks. De partij neemt het zekere voor het onzekere, en kiest er daarom uit voorzorg voor gewoon in het Kamergebouw een reactie geven.
17.45: Ruim helft van de stemgerechtigden heeft gestemd
Ruim de helft van kiezers had om 17.45 uur zijn stem uitgebracht voor de Tweede Kamerverkiezingen. Dat meldt onderzoekbureau Ipsos in opdracht van de NOS. In totaal schat Ipsos de totale opkomst op 57 procent.
Woensdag had tot die tijd 38 procent van de kiesgerechtigden gestemd. In de cijfers heeft Ipsos de uitkomst van maandag en dinsdag en de briefstemmers meegenomen. De opkomst van maandag en dinsdag is door Ipsos geraamd op 12 procent. Verder schat Ipsos dat het opkomstpercentage van de briefstemmers 7 procent is. In totaal komt de geschatte opkomst daarmee op 57 procent.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 was de opkomst op dit tijdstip 55 procent. Volgens Ipsos is het echter lastig om de opkomst in 2017 met die in 2021 te vergelijken, vanwege het briefstemmen door de 70-plussers en vervroegd stemmen op maandag en dinsdag voor de risicogroepen en kwetsbaren vanwege het coronavirus.
Lees ook
Stembussen sneller vol door grote biljetten, ‘stembusstampers’ bieden uitkomst
