Elke acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord, en vaak door een (ex-) partner. De cijfers en de verhalen rondom geweld tegen vrouwen en femicide zijn gruwelijk, hoorden ook koningin Máxima en de Finse presidentsvrouw Suzanne tijdens een bezoek aan Rijswijk.
Zij gingen vrijdag in gesprek met experts, slachtoffers en nabestaanden. Koningin Máxima: “We moeten er veel eerder bij zijn. In een crisissituatie kunnen we veel doen, maar hoe kunnen we al ver daarvoor hulp bieden?”
Het was een wens van First Lady Suzanne Innes-Stubb van Finland tijdens het staatsbezoek aan Nederland: zij wilde samen met koningin Máxima aandacht besteden aan femicide, ook wel vrouwenmoord. Uit recent onderzoek blijkt namelijk dat Finland de hoogste femicidecijfers van Europa heeft. En ook in Nederland zijn de aantallen schrikbarend.
In Rijswijk zijn de afgelopen jaren in zeer korte tijd drie vrouwen het dodelijk slachtoffer geworden van geweld door een (ex-)man. Als de burgemeester van Rijswijk, Huri Sahin, vorig jaar een e-mail ontvangt van een vrouw die ook vreest voor haar leven, besluit ze in een column in de krant een oproep te doen. ‘Kom naar mij als je je niet veilig voelt’, schreef Sahin. Haar mailbox stroomde vol, waarna ze politie, instanties en hulpdiensten bij elkaar aan tafel zette en de werkgroep huiselijk geweld oprichtte.
De inzet van burgemeester Sahin krijgt vrijdag de aandacht die het verdient dankzij het bezoek van koningin Máxima en de presidentsvrouw van Finland, gevolgd door een stroom aan journalisten. De koningin en First Lady spreken met experts, de politie, de wethouder en advocate Jolande ter Avest.
Laatstgenoemde is medeoprichter van de initiatiefgroep ‘Stop geweld tegen vrouwen’. Als zij het woord krijgt en vertelt over familiezaken die bij haar voorbij zijn gekomen, schiet ze vol. Huiselijk geweld tegen vrouwen zorgt volgens Ter Avest ook tot zelfmoord bij kinderen. Zij geeft aan dat er een gebrek aan kennis is bij instanties, waardoor de patronen en ‘red flags’ niet op tijd herkend worden.
Denk jij aan zelfdoding? Bel 24/7 gratis en anoniem met 113 of chat op 113.nl
Het gebrek aan kennis en ervaring bij instanties in Nederland vormt de rode draad in de gesprekken vrijdagochtend. Ook een agent geeft aan hoe groot de behoefte aan handvaten is als het op deze zaken aankomt. Een slachtoffer van extreem huiselijk geweld vertelt over haar negatieve ervaring tijdens het maken van een melding bij instanties. De vragen die zij kreeg, voelden ontmoedigend. “Ze vroegen: ‘weet je zeker dat je aangifte wilt doen? Het is een moeilijke casus. Het is hij tegen zij'”.
Een ander slachtoffer vertelt dat ze haar Whatsapp-gesprek met haar ex liet lezen aan de politie, en dat zij haar zeiden dat ze ‘het contact zelf in stand hield’. Dat terwijl de vrouw het contact niet durfde te laten verslechteren, uit angst voor escalatie.
Julia's moeder werd slachtoffer van femicide: 'Zij maakte het uit, hij sneed haar slagaders door'
Vrijdagochtend kwam ook professor Marieke Liem aan het woord. Zij heeft onderzoek gedaan naar femicide en heeft patronen en risicofactoren in kaart gebracht. Huiselijk geweld kan getriggerd worden door drugsgebruik, financiële problemen maar ook door emancipatie.
De afgelopen tien jaar zijn de femicidecijfers in Nederland nauwelijks teruggelopen. Emancipatie zorgt er in verschillende gevallen voor dat de vrouw individualistischer door het leven gaat en steeds vaker ook meer geld verdient dan haar man. Aanvullend op dit inzicht vertellen nabestaanden hoe een familielid met een succesvolle carrière vermoord werd door haar (ex-)man omdat hij geen grip of controle meer op haar uit kon oefenen.
De verhalen die vrijdag voorbij komen over de moorden, mishandeling, stalking en bedreigingen zijn huiveringwekkend. Van geweldplegers die een tracker op de auto van een vrouw plakken, tot een boze ex die opduikt bij de voordeur en met een smoes het huis van de vrouw binnendringt. Vaak is er voordat het mis gaat, een lange periode van dwingend en agressief gedrag vanuit de partner.
Preventie, dat is dan ook waar de experts en ook de koningin hun pijlen op hebben gericht. Máxima riep vrijdag alle aanwezigen op om ‘buiten de lijntjes te kleuren’. Om er zo ondanks beleid voor te zorgen dat vrouwen op tijd in veiligheid kunnen worden gebracht, ook als bijvoorbeeld privacywetgeving moeilijkheden brengt.
Koningin Máxima: “U vertelde dat er gemiddeld drieëndertig incidenten zijn voordat het een crisissituatie is. We moeten er veel eerder bij zijn. In een crisissituatie kunnen we veel doen, maar hoe kunnen we al ver daarvoor hulp bieden?” Advocate Jolande ter Avest: “De overheid moeten laten zien dat ze weten wat ze aan het doen zijn als het op dit onderwerp aankomt. Dan zul je zien dat vrouwen makkelijker naar instanties stappen. Kennis en ervaring bij de overheid móét groeien.”
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Hoogleraar Marieke Liem ontwikkelt Femicide Monitor: is femicide echt een van de voorspelbaarste vormen van moord?
