‘Gioia’

In de dans-documentaire Gioia krijgt de kijker inzicht in het leven van Gioia (35), die twee keer een psychose doormaakte. Ze probeert een regelmatig leven te leiden, maar ze worstelt met herinneringen aan haar wanen, die haar naast ellende ook mooie momenten bezorgden. Ze heeft hierdoor een bijzondere kijk op de wereld. Vroeger ging ze volledig op in de muziek, maar sinds een paar jaar moet ze intense emoties vermijden om een stabiel bestaan te leiden.

‘Ik vond haar meteen bijzonder’

Laura en Gioia ontmoetten elkaar een aantal jaar geleden in de Valeriuskliniek in Amsterdam. Laura liep voor een journalistiek stuk mee op de gesloten afdeling en Gioia was opgenomen wegens manische psychoses. Ze herkenden elkaar van school. “Ik vond haar meteen heel bijzonder en ze stond open voor contact. Tijdens onze wandelingen in het Vondelpark kwam ik erachter dat Gioia op een heel bijzondere manier naar dingen kijkt.”

Lees ook
‘Driekwart patiënten met psychose krijgt onvoldoende zorg’

De trommel

Laura en Gioia begonnen een samenwerking. “Eerst maakten we een radioverhaal, maar dat was niet de juiste vorm. Gioia spreekt heel ritmisch over haar psychoses. Zo vertelt ze over ‘de trommel die maar doorgaat’. Dan spreekt ze ook in de cadans van de trommel. En als ze over angst spreekt, vertraagt ze haar toon. In welke wereld leef je dan? Daar wilde ik dichterbij komen. Daarnaast houd ik heel erg van dans en zij ook. Ik zag er gelijk dansbeelden bij.” Zo kwam het idee voor een film tot stand.

Slachtoffer

“Met de film wilde ik een ander beeld creëren dan het standaard idee over iemand die uit de psychiatrie komt: mensen in de slachtofferrol, in een witte kale ruimte. Ik wilde een andere wereld openen waar ook ruimte is voor schoonheid en fantasie. Ik denk dat de film laat zien dat Gioia helemaal geen zielig slachtoffer is, en dat ze een ongelooflijk creatieve persoonlijkheid heeft.”

‘Zo voelt een psychose’

“Ik ben vanuit de audio gaan denken. Dan krijg je een ander soort film. Doordat je Gioia’s stem hoort, zit je direct in haar hoofd voordat je haar ziet. Dat gevoel wil ik bereiken. Ik heb ook bewust gekozen voor twee ruimtes, bij haar thuis en een oude school die lijkt op de Valeriuskliniek van toen. Ik wil dat de kijker het gevoel krijgt dat ze in Gioia’s hoofd zitten. Dans wordt in de film gebruikt om mensen, die er niet mee te maken hebben, het gevoel te geven van: zo zou het kunnen zijn. Zo voelt een psychose.”

‘Wat is normaal?’

“Door veel met Gioia te zijn ben ik heel erg doordrongen geraakt van het idee ‘er zijn echt meerdere versies van de realiteit’. Zij kan dat heel goed verwoorden. Zij kijkt net iets anders, scherper naar dat wat wij aannemen dat ‘normaal’ is. Het heeft mijn grenzen opgerekt en ik ben beter gaan nadenken over: ‘Wat verstaan wij onder normaal?’ Misschien zijn er mensen die een andere versie van de realiteit hebben. Daar word je zachter van, naar mensen die afwijkend gedrag tonen.”

De film Gioia is zondag 15 september om 23.30 te zien op NPO3.