Gaslighten

De ander het gevoel geven iets fouts te doen, terwijl de persoon in kwestie zeker weet dat ze het wél goed heeft gedaan, is een typisch voorbeeld van gaslighting. “Je gaat twijfelen aan je eigen waarheid”, vertelt Lea. Zoals de Amerikaanse expert Robin Stern zegt: “Als je steeds denkt: ‘Ben ík nou gek?’, weet je dat het foute boel is.” Het kan in alle denkbare situaties voorkomen: in de politiek, op de bedrijfsvloer en binnen relaties.

De term verwijst naar de film Gaslight uit 1944. Een vrouw wordt daarin door haar man net zo lang gemanipuleerd tot ze denkt dat ze hallucineert als ze de gaslampen ziet flikkeren, terwijl haar man de lampen zelf aan- en uitzet.

Narcisme

Lea leefde 21 jaar lang samen met een narcistische man, wat ze pas aan het einde van haar huwelijk ontdekte. “Deze man had mij mentaal volledig in zijn macht zonder dat ik het doorhad. Ik werd financieel afhankelijk van hem en zijn complimenten en verloor mijn eigenwaarde.”

Lees ook
Relatietherapeut Esther Perel: ‘Relaties zullen voorgoed veranderen’

“Ik was een succesvolle zakenvrouw, maar hij zei dat ik helemaal geen goede ondernemer was. En zo belandde ik thuis om voor de kinderen te gaan zorgen”, vertelt Lea. Ze benadrukt dat voor een gaslighter ook een slachtoffer nodig is dat zich goed leent voor het machtsspel. “Je komt in een tango terecht waar je niet meer uitkomt.”

Slachtoffer

Bij Lea ging het zo ver dat ze zichzelf in de loop van de jaren kwijtraakte. Meerdere keren probeerde ze een einde aan haar leven te maken. “Hij probeerde me niet tegen te houden, maar zei dat ik hem traumatiseerde en hij het slachtoffer was, omdat ik niet meer bij hem wilde zijn.” Zo draaide hij de rollen om.

Lees ook
Karina trouwde met een narcist: ‘Ik raakte in zijn web verstrikt’

Na 21 jaar ontdekte Lea hoe ze zichzelf kon losmaken uit de destructieve relatie. “Toen ik las over gaslighten, zijn mijn ogen geopend”, vertelt ze. “Ik zit nog steeds middenin een leerproces, ook om mezelf weer te waarderen.”

Wat betreft de liefde heeft Lea het nog niet opgegeven. “Ik weet nu ook dat er leuke en goede mannen zijn. Toen ik ging scheiden zei ik: ‘Ik ga ooit nog eens een fantastische man trouwen’.”

* De naam Lea is gefingeerd. Haar volledige naam is bekend bij de redactie.