Draagmoederschap is vanaf nu strafbaar in Italië. Ouders die beroep doen op een draagmoeder, kunnen tot drie jaar gevangenisstraf krijgen en een boete die kan oplopen tot een miljoen euro. Ook als de zwangerschap en de bevalling buiten Italië heeft plaatsgevonden.
“Schandalig”, briest Mirco Pierro aan de telefoon. “Ben ik nu een crimineel omdat ik een gezin wilde?”
Pierro is samen met zijn man Davide vader van de tweeling Emanuele en Matteo, negen jaar geleden geboren in Californië met behulp van een draagmoeder. Omdat draagmoederschap in Italië verboden is, waren de twee uitgeweken naar de Verenigde Staten om hun kinderwens in vervulling te laten gaan. “We hebben geluk gehad”, zegt Mirco. “Met de nieuwe wet zou dat niet meer kunnen.”
Sinds vorige week is het in Italië strafbaar om een draagmoeder in te schakelen voor het krijgen van een kind. Ouders, zowel hetero als homo, lopen de kans op een gevangenisstraf van drie maanden tot drie jaar en een geldboete die kan oplopen tot een miljoen euro. Ook als het kind buiten Italië is geboren in een land waar draagmoederschap legaal is.
Het Italiaanse parlement nam, op initiatief van de regering van Giorgia Meloni, een wet aan die draagmoederschap als ‘reato universale’, een universeel delict, aanmerkt. Dat wil zeggen dat iedere Italiaan die in een willekeurig land dat delict begaat, bij terugkeer in eigen land strafbaar is voor de Italiaanse wet.
Schokkende toename in geweld tegen zorgpersoneel in Italië: 'Ze riskeren elke dag en nacht hun leven'
Tot nu toe bestond die omschrijving alleen voor delicten als genocide, marteling, het tot slaaf maken van anderen en misdaden tegen de menselijkheid. “We zijn blijkbaar verschrikkelijke mensen”, zegt Mirco. “Uit het feit dat we vergeleken worden met oorlogscriminelen blijkt wel dat deze hele wet puur ideologisch is. Het zou lachwekkend zijn als het niet zo ernstig was.”
De propaganda rondom de invoering van de wet focust op mannenparen, twee vaders die in een ‘opwelling’ een kind willen, alsof ze een nieuw meubelstuk aanschaffen, en daarom een ‘baarmoeder huren’ om hun wens te verwekelijken. In werkelijkheid is de overgrote meerderheid die beroep doet op een draagmoeder hetero. Ongeveer 250 Italiaanse stellen per jaar schakelen een draagmoeder in om ouder te worden, in meer dan 90 procent van de gevallen gaat het om heterostellen die om uiteenlopende redenen geen kinderen kunnen krijgen.
Op dit moment zijn er dertig Italiaanse stellen die in het buitenland zijn in afwachting van hun kind of een bevruchting. Lucio en zijn vrouw Rita hopen over een maand ouders te worden van een jongetje via een Oekraïense draagmoeder. “Mijn grootste angst is terugkeren naar Italië met mijn kind en dan een proces aan mijn broek krijgen”, vertelt Lucio aan de krant La Repubblica. “We zijn bang, ik slaap er slecht van. Ik heb geen 600.000 euro om de boete te betalen, ik loop het risico mijn huis kwijt te raken.”
Toch hebben de twee nooit getwijfeld. Na dertien jaar miskramen, ontelbare ivf-behandelingen en andere ellende, verwachten Lucio en Rita nu een kind. Ondanks de eventuele juridische consequenties zijn ze niet van plan terug te krabbelen. “Ik ga mijn kind niet in de steek laten. Wat voor vader zou ik dan zijn?”
Paus hoopt op verbod draagmoederschap, Esther is het daarmee oneens: 'Je ontneemt een ander het geluk'
Rechts Italië viert de invoering van deze wet als een overwinning, premier Meloni had het zelfs over ‘Het leven is geen product’. De ultra-katholieke organisatie Pro Vita e Famiglia beschrijft woensdag 16 oktober 2024 op haar website als een ‘historische dag, die een zware slag toebrengt aan de obscene internationale kindermarkt die gevoed wordt door het surrogate moederschap.’
“Vanaf vandaag is Italië niet meer medeplichtig, ook niet indirect, aan een praktijk die het lichaam van vrouwen uitbuit als een ‘oven’ waarmee kinderen worden geproduceerd alsof het objecten zijn die gekocht en verkocht kunnen worden”, becommentarieert woordvoerder Jacopo Coghe op de website van de organisatie de nieuwe wet.
“Het zegt veel over hoe ze over vrouwen denken”, vindt Mirco Pierro. “Op een middeleeuwse manier, als een wezen dat niet voor zichzelf kan beslissen. Ik vond de bijdrage van een parlementslid van de Vijfsterrenbeweging erg goed, die zei: ik mag beslissen om een nier af staan, maar ik mag niet vrijelijk beslissen om mijn baarmoeder ter beschikking te stellen. In het eerste geval is het een vrije keus, in het tweede niet?”
De grote vraag is in hoeverre de wet uitvoerbaar is. Juridisch gezien beschuldigt Italië bevriende staten als de Verenigde Staten, Canada, maar ook Nederland van medeplichtigheid aan een misdaad die vergelijkbaar is met een oorlogsmisdaad. Landen waar draagmoederschap legaal is, zijn waarschijnlijk ook niet van plan mee te werken aan het criminaliseren van Italiaanse stellen die heel graag ouder willen worden.
“Hoe gaan ze het controleren?”, vraagt Filomena Gallo zich af tegenover persbureau ANSA. Gallo is advocaat voor de stichting Luca Coscioni die zich al jaren inzet voor burgerrechten in Italië. “Gaan ze onderzoek doen? Hoe dan? In de 66 landen waar draagmoederschap in de wet is geregeld zal het niet eenvoudig zijn om de politie te vragen mee te werken aan een ouderschapsonderzoek.”
Het lijkt niet waarschijnlijk dat de douaneambtenaar op het vliegveld koppels om DNA onderzoek zal gaan vragen. Zeker bij heteroseksuele ouders zal dat lastig worden, waardoor we terugkomen bij de ideologische aard van deze wet, zegt Mirco Pierro. “Het is een aanval op het homo-ouderschap. Met een geboortebewijs in hun hand kan een heteroseksueel stel aantonen dat het kind van hen is, bij twee mannen wordt dat een stuk lastiger. De bedoeling van deze wet is heel duidelijk.”
Sjors (35) is vader dankzij een draagmoeder: 'Na de kraamweek heeft ze hem overgedragen'
