De pandemie maakt ons creatief met woorden. ‘Anderhalvemetersamenleving’ is door Van Dale verkozen tot woord van 2020. Inmiddels kun je een boek vullen met coronawoorden. Ja, écht.
Want dat is precies wat de Taalbank heeft gedaan. Zij verzamelden alle nieuwe (en bestaande) woorden omtrent het virus in het Coronawoordenboek.
Hieronder vind je de opvallendste woorden uit het Coronawoordenboek op een rijtje.
Aan-uitlockdown (de)
‘Lockdown waarbij de maatregelen afwisselend strenger en soepeler zijn, afhankelijk van het reproductiegetal van het (corona)virus’
Afstandschaamte (de)
‘Schaamte die iemand ervaart wanneer hij of zij tijdens het boodschappen doen vergeet om anderhalve meter afstand te houden ten opzichte van winkelpersoneel en andere klanten’
Amateurviroloog (de)
‘Leek die de theorieën en aanpak van professionele virologen in twijfel trekt, veelal op basis van zijn onderbuikgevoel’
Anderhalvemeteren (onovergankelijk werkwoord)
‘Leven, werken, recreëren terwijl je je houdt aan de anderhalvemeterregel’
Autodisco (de)
‘Disco waarbij feestgangers in hun auto voor een podium met een lichtshow staan en op de autoradio de door de dj gespeelde (house)muziek horen, waarbij ze op de maat van de muziek met hun richtingaanwijzers en koplampen knipperen, claxonneren en hun armen uit het raampje te steken’
Balconcert ook wel balkoncert (het)
‘Muziekuitvoering in de openlucht bij een zorginstelling e.d., waar de bewoners vanaf het balkon naar kunnen luisteren’
Balkonpolitie (de)
‘Ongunstige benaming voor personen die buurtbewoners, die zich niet aan strikte lockdownregels houden, verklikken bij het bevoegde gezag’
Beklapje (het) (informeel)
‘Mondkapje’
Bierviltjesvirologie (de)
‘Amateurvirologie’
Bigbrotherapp (de)
‘Traceerapp waarmee de gangen van personen worden nagegaan, m.n. om hun gedrag te kunnen beïnvloeden’
Lees ook
Italiaanse taferelen in Amsterdam: bewoners zingen vanaf balkons
Cloudclubbing (het)
‘Virtueel nachtclubbezoek, waarbij je inlogt op een videoplatform waarop een dj muziek livestreamt. Zodat wie in thuisquarantaine zit toch kan dansen en feesten. Het is ontleend aan het Engelse cloud clubbing. Letterlijk: een nachtclub in de cloud bezoeken’
Cockdown (de)
‘Toestand waarin een man als gevolg van een lockdown een laag libido heeft. Dat wil zeggen, minder zin heeft in sex’
Coronabuikje (het)
‘Bol buikje dat het gevolg is van gebrek aan beweging tijdens een coronaquarantaine’
Coronachoreografie (de)
‘Als een min of meer elegante dansfiguur voorgestelde ontwijkende beweging die mensen maken wanneer ze anderen in de publieke ruimte (bv. op straat of in de supermarkt) passeren in tijden dat een anderhalvemeterregel geldt’
Coronahufter (de)
Bezoeker van een supermarkt of een winkel die zich in tijden van corona niet aan het winkelprotocol houdt en bijvoorbeeld geen anderhalve meter afstand bewaart tot het personeel of andere klanten’
Coronaklever (de)
‘Iemand die in tijden van corona het advies overschrijdt om anderhalve meter afstand tot anderen te bewaren’
Coronalama (de)
‘Coronaspuger; iemand die een ander naar het leven staat door deze bewust in het gezicht te spugen in tijden van corona’
Coronanie (de)
‘Masturbatie in tijden van corona, waarin fysiek contact met anderen (buiten de vaste partner met wie je samenleeft) onwenselijk gevonden wordt’
Coronazi (de)
‘(Ongunstig) iemand die een andere die zich niet aan de corona- en/of lockdownmaatregelen houdt op vrij agressieve wijze aanspreekt en kapittelt’
Coroma (de)
‘Jeugdige grootmoeder die tijdens een corona-uitbraak op de kleinkinderen komt passen hoewel ze tot de kwetsbare groepen behoort’
Coronials (de)
‘Generatie van personen die rond of in de nasleep van de coronacrisis (2020) geboren zijn; Engels, gevormd naar analogie van millennial’
Lees ook
7 x ontroerende (corona)nummers die je een hart onder de riem steken
Datrelatie (de)
‘Relatie waarbij twee of meer personen op regelmatige basis via sociale media, bv. Skype, samen borrelen wanneer ze door omstandigheden (zoals een besmettelijke ziekte) niet in elkaars fysieke aanwezigheid kunnen socializen. Gevormd naar analogie van latrelatie op basis van het letterwoord dat: drinking apart together‘
Drive-byverjaardag (de)
‘Verjaardag in tijden van corona wanneer een fysiek bezoek niet toegestaan is. Vrienden en familieleden komen daarom als alternatief zwaaiend langs het huis van de jarige jet of job rijden’
Eenzaamheidsvirus (het)
‘De ziekmakende eenzaamheid tijdens een periode van lockdown en (zelf)quarantaine. Met name onder mensen die alleen wonen. (geïntroduceerd door koning Willem-Alexander tijdens zijn speech tot zijn onderdanen op 20 maart 2020)’
E-peritieven (werkwoord, alleen onbepaalde wijs)
‘Het aperitief nuttigen met anderen met wie je virtueel in contact staat via apps als Skype, WhatsApp of Zoom; porte-manteauwoord van het voorvoegsel e- (electronic) en het werkwoord aperitieven’
FaceTimediner (het)
‘Gelegenheid waarbij mensen samen aan het facetimen zijn. Dit terwijl ze thuis of althans op een andere plaats dan de anderen aan het eten zijn, met name in tijden van (zelf)isolatie en quarantaine’
Fatsoensrij (de)
‘Rij voor een winkel, toonbank of kassa waarin mensen vrijwillig afstand tot elkaar bewaren, m.n. ter voorkoming van een infectie tijdens een grootschalige virusuitbraak’
Flatten the curve (uitdrukking)
‘Ervoor zorgen dat het aantal met een virus besmette personen, ziekenhuisopnamen of sterftegevallen zo min mogelijk stijgt (wat blijkt uit de grafische weergave daarvan)’
Generatie C (de)
‘De generatie van personen die tijdens de coronapandemie zijn geboren’
Grote Lockdown (de)
‘Benaming voor de economische crisis die het gevolg is van de coronapandemie 2020; vertaling van Engels Big Lockdown’
Haarakiri (de)
‘Het moedwillig verpesten van je kapsel door het zelf of door je partner te laten knippen en/of verven’
Hamsterschaamte (de)
‘Het gevoel dat iemand die in een crisissituatie relatief veel boodschappen doet zich daarvoor schaamt, omdat hij denkt dat anderen vermoeden dat hij hamstert’
Hekgesprek (het)
‘Gesprek, bijvoorbeeld tussen buren, waarbij de gesprekspartners op enige afstand van elkaar af staan met een hek ertussen om de anderhalvemeterregel in acht te nemen’
Huidhonger (de)
‘Behoefte aan fysieke aanraking, met name bij mensen die langdurig alleen moeten zijn. Bijvoorbeeld wanneer ze in hun eentje in quarantaine of zelfisolatie zitten’
IJskastcompensatie (de, -s)
‘Financiële steun voor horecabedrijven die met het oog op de volksgezondheid op last van de overheid de zaak hebben moeten sluiten, m.n. ter compensatie van de waardevermindering van de levensmiddelen in de koelkast, synoniem koelkaststeun’
Irma-effect (het)
‘Toegenomen interesse in gebarentaal. Zich onder meer uitend in de vorm van belangstelling voor het volgen van de opleiding tot gebarentolk. Daarom genoemd naar de Nederlandse gebarentolk Irma Sluis’
Janusstoel (de)
‘Middelste van drie vliegtuigstoelen, die 180 graden gekeerd staat ten opzichte van de andere twee stoelen waarvan hij tevens afgeschot is met een plexiglas wand, ter voorkoming van mogelijke virusinfecties tijdens een (corona)pandemie’
Kamelenkoorts (de) (informeel)
‘De corona-infectie MERS’
Keelwisser (de) (in België)
‘Swabstaafje voor het verzamelen van testmateriaal uit iemands keel’
Lichaamscondoom (het)
‘Isolatiepak (schertsend)’
Locktail (de)
‘Alcoholhoudende cocktail, die je tijdens een lockdown thuis drinkt, zie ook quarantini’
Lokdown (de)
‘Neerhangende haarlok tijdens een lockdown, wanneer kappers niet mogen knippen; porte-manteauwoord van lok (haarlok) en lockdown’
Mantelbellen (werkwoord, alleen onbepaalde wijs)
‘Telefoneren met kwetsbare personen als vorm van mantelzorg, bv. ter bestrijding van eenzaamheid’
Mascne(de)
‘Enigszins op acne lijkende uitslag op het gezicht, als gevolg van het langdurig dragen van mondmaskers; porte-manteauwoord van masker en acne’
Neuswisser (de) (in België)
‘Swabstaafje voor het verzamelen van testmateriaal uit iemands neus(holte)’
Niet-vitaaltje (het)
‘Iemand die geen vitaal beroep beoefent’
Onthamsteren (onovergankelijk werkwoord; onthamsterde, h. onthamsterd) ‘Houdbare levensmiddelen die je al heel lang in huis hebt in een maaltijd verwerken’
Ophokplicht (de) (informeel)
‘Plicht in (zelf)isolatie te gaan indien er een vermoeden bestaat dat een persoon of gezin geïnfecteerd kan zijn met een besmettelijk virus, zoals het SARS-CoV-2, synoniem (in België) opkotplicht’
Ouderenuurtje (het)
‘Uur dat supermarkten uitsluitend toegankelijk zijn voor ouderen’
Pandemiepuppy (de en het, -‘s)
‘Tijdens de coronapandemie aangeschafte puppy, mogelijk om wat te doen te hebben (nl. de hond uitlaten)’
Prikvertikker (de)
‘Iemand die weigert zich te laten vaccineren, synoniem antivaxer, vaccinweigeraar’
Puberoma/Puberopa (de)
‘Recalcitrante vrouwelijke of mannelijke zestigplusser die zich niet houdt aan de anderhalvemeterregel en de andere regels die dienen om de verspreiding van corona tegen te gaan’
Quarantini (de)
‘Alcoholhoudende versnapering. Veelal een cocktail, die je thuis in quarantaine drinkt’
quarantuinieren (onovergankelijk werkwoord; quarantuinierde, h. gequarantuinierd)
‘Tijdens een quarantaineperiode of een lockdown intensief tuinieren, omdat je daar zeeën van tijd voor hebt’
Quarrel (de) (studententaal)
‘Quarantainescharrel; porte-manteauwoord van quarantaine en scharrel’
Raamdez-vous (het)
‘Afspraak waarbij de contactpersonen zich beiden aan een verschillende zijde van een raam bevinden’
Raamknuffelen (werkwoord, alleen onbepaalde wijs)
‘Tijdens een raamvisite doen alsof je elkaar omarmt of knuffelt met glas ertussen’
Schijt-aan-coronafeestje (het)
‘Feestje georganiseerd en bezocht door mensen die het coronavirus en een lockdown ten gevolge van een grootschalige corona-uitbraak niet serieus willen nemen’
Sigarendoosviroloog (de)
‘Amateurviroloog, d.w.z. iemand die als het ware op de achterkant van een sigarendoos uittekent hoe de virusverspreiding verloopt en tevens daarop noteert welke conclusies je daaruit kunt trekken, synoniem bierviltjesviroloog’
Snotterschaamte (de)
‘Het gevoel dat iemand met een loop- of snotneus zich schaamt voor zijn aanwezigheid in het gezelschap van anderen. Omdat die weleens zouden kunnen denken dat hij een ziekte heeft waardoor hij anderen zou kunnen besmetten’
Straatbingo (het)
‘Bingo waarbij de spelers mensen zijn die elkaar tijdens een lockdown of een periode van (thuis)quarantaine alleen van een afstand mogen zien en spreken en daarom vanuit hun (voor)tuin of een plekje voor hun huis aan het spel deelnemen’
Tafelviroloog (de)
‘Viroloog die geregeld aanschuift aan tafel bij een praatprogramma om de virologische toestand in de wereld te bespreken’
Terrasdirigent (de, -en)
‘Horecamedewerker die belast is met de ontvangst van gasten op een terras en die hen na het checkgesprek naar hun tafel begeleidt’
Thuizenaar (de)
‘Iemand die alleen thuis zit; gevormd als porte-manteauwoord van thuis en kluizenaar’
Unlockproblematiek (de)
‘Problematiek in verband met het beëindigen van een lockdown of het afbouwen van preventieve maatregelen tegen verspreiding van een virus’
Vaccinado (de)
‘Pensionado die zich heeft laten vaccineren tegen een of meerdere infectieziekten en daarom onbevreesd aan het maatschappelijk leven kan deelnemen’
Vaccinono (de, -‘s)
‘Pensionado die weigert zich te laten vaccineren tegen infectieziekten, tgov. vaccinado; gevormd als porte-manteauwoord van vaccin + nono (weigeraar)’
Virusgekkie (de)
‘Viruswappie’
Voetgroet (de)
‘Begroeting waarbij men elkaar met de voeten aanraakt, ter voorkoming van huid-huidcontact. Bedoeld om verspreiding van een virus te voorkomen’
Wegkijkseks (de)
Seks waarbij de partners zoveel mogelijk van elkaar wegkijken ter voorkoming van een virusbesmetting, bv. doggystyle (‘op z’n hondjes’) of standje omgekeerde cowgirl (vrouw on top met hoofd gericht naar ’s mans voeten)’
Woningsdag (de)
‘Koningsdag tijdens een lockdown, wanneer de feestelijkheden voornamelijk thuis plaatsvinden’
XL-teststraat (de)
‘Testlocatie waar op grote schaal virustests kunnen worden afgenomen, gebaseerd op het symbool XL voor extra large (extra groot)’
Zoommoe (bijvoeglijk naamwoord)
‘Fysiek vermoeid van langdurig vergaderen met behulp van de app Zoom, (figuurlijk) meer dan genoeg hebbend van digitaal vergaderen’
Zorrel (de)
‘Zoomborrel; porte-manteauwoord van Zoomen + borrel’
Tot zover het Coronawoordenboek. Dit jaar komt er ongetwijfeld een hernieuwde editie met verse coronawoorden.
Lees ook
Leraren: ‘Grote achterstanden bij basisschoolleerlingen als lockdown langer duurt’
