Maartje Kroese (37) is psycholoog bij een kliniek gespecialiseerd in angst en fobieën. Zó gespecialiseerd, dat zelfs buitenlandse bangerds regelmatig het vliegtuig instappen voor een behandeling.
De methode van deze Kindt Clinics heeft, als het om spinnenfobie gaat, een slagingskans van maar liefst 83 procent.
Bij een fobie is je brein zo bedraad dat je automatisch dreiging en gevaar voelt als je een spin (of naald, muis of wát dan ook) ziet. Vroeger was de gedachte dat je niets aan deze verbinding kunt veranderen. Je kunt er alleen iets aan toevoegen, bijvoorbeeld door zó veel te oefenen dat je een nieuw draadje ontwikkelt: van spin naar neutrale gevoelens, in plaats van angst.
De psychologen in deze kliniek werken volgens de Memrec-methode, kort voor memory reconsolidation. Deze methode is gestoeld op het principe dat je dit oorspronkelijke draadje tussen ‘spin’ en ‘angst’ wél kunt veranderen. Dit doen ze door de angst één keer kort op te roepen. Zo activeer je alle hersenverbindingen die met die angst te maken hebben. Daarna slik je eenmalig een bètablokker die ervoor zorgt dat de angst niet opnieuw opgeslagen kan worden in het brein.
Je moet het zien als een lade, legt Maartje uit. “Je doet hem open, ruimt de angst zo goed mogelijk op en doet hem dicht vóórdat je nieuwe ervaringen met die angst opdoet en die de lade weer in kunnen glippen.”
De behandeling bestaat uit een voorgesprek met je begeleider, waarna je naar een aparte kamer gebracht wordt. Daar wacht De Spin op je, precies zoals je ‘m het allerengst vindt. Houd je niet van dikke huisspinnen onder de tafel? Dan is dat wat je zult aantreffen.
“We werken echt met de spinnen die je het spannendst vindt”, vertelt Maartje. “Om de therapie te laten slagen moet je écht in die angst duiken, een stap verdergaan dan je eigenlijk wilt of kunt. Voor de een is dat al in dezelfde ruimte zijn als een spin, de ander moet hem aaien of in de hand houden. Je weet van tevoren nooit precies wat je moet doen.”
Die onwetendheid is belangrijk omdat je op deze manier je angst op zijn puurst ervaart. Tijdens dit gedeelte van de therapie word je op geen enkel moment gedwongen of verrast: alles gebeurt op jóuw timing. Het kan dus twee minuten duren, maar ook een half uur. “De begeleider is er ten allen tijde bij en praat je erdoorheen. We doen je echt niets aan, jíj maakt de stappen.”
Als je confrontatie erop zit word je naar een andere, fijnere kamer gebracht. Daar krijg je – in samenspraak met de arts – een pil met bètablokker Propranolol en twee uur de tijd om die rustig te laten inwerken. Daarna mag je naar huis, waar het de bedoeling is dat je goed ontspant, lekker slaapt en vooral níet met spinnen bezig bent. De volgende dag ga je terug voor de follow-up: confrontatie twee met De Spin.
Het komt nogal eens voor dat mensen die tweede afspraak proberen te annuleren. Ze zijn er dan van overtuigd dat ze nog steeds doodsbang zijn en dat de therapie niet geholpen heeft. Maartje: “Dat is logisch, want je verstand is zo gewend aan die spinnenfobie dat je daar automatisch van uitgaat. Maar als die mensen dan tóch komen, blijkt negen van de tien keer dat ze geen paniek meer ervaren in precies dezelfde situatie. En die realisatie is cruciaal: anders blijft je brein in de waan dat de angst er nog altijd zit.”
Maartje hoopt vooral dat mensen actie ondernemen om van hun fobie af te komen. Of je het nou in deze kliniek doet of niet, maakt haar niet eens uit. “Vaak merken ze ná een behandeling pas hoeveel impact die spinnenfobie echt op hun leven had. Het is zoveel serieuzer dan ‘haha, ik ben bang voor spinnen’. Deze mensen scannen continu elke ruimte, durven soms niet meer naar het bos… Zo zonde. Het is mijn levensdoel om ervoor te zorgen dat mensen zich niet laten belemmeren door hun angsten.”
Bang voor spinnen, vliegen of de tandarts? Dan heb je een grotere kans op depressie
