Mond, spraak, arm. We kennen allemaal wel de belangrijkste verschijnselen van een beroerte. Maar wist je dat vrouwen vaak ook te maken hebben met ‘vagere’ klachten zoals duizeligheid of hoofdpijn?
Daarnaast lopen we ook nog eens meer risico op een beroerte. Niet geheel onbelangrijk dus, om hier even goed in te duiken.
Bij een beroerte kan sprake zijn van een herseninfarct of een hersenbloeding. bij een herseninfarct heb je een stolsel in een bloedvat van je hersenen. Dit stolsel sluit het bloedvat af waardoor het hersenweefsel te weinig bloed krijgt. Bij een hersenbloeding is er juist een geknapt bloedvat, waardoor het bloed uit het bloedvat stroomt en de de hersenen beschadigt.
Kenmerkend voor een beroerte is dat een patiënt plotselinge klachten krijgt. De meestvoorkomende klachten hebben te maken met de mond, spraak of arm. Marieke Wermer, hoogleraar Neurologie in het UMCG in Groningen, vertelt: “Mensen vertonen veelal neurologische uitval- en verlammingsverschijnselen, zoals een scheve mond, verminderde spraak of problemen met de coördinatie. Maar er bestaan ook ‘vagere’ klachten, zoals duizeligheid of hoofdpijn die samen met deze uitvalverschijnselen kunnen voorkomen.”
Dan houdt de lijst niet op. Volgens de Hartstichting horen ook déze symptomen bij een beroerte:
Nicky (32) kreeg een beroerte: 'Mensen zien niet dat alles me nu extra moeite kost'
Volgens Wermer trekken mensen met deze klachten niet altijd direct aan de bel maar wachten ze soms af in de hoop dat ze verdwijnen. Ze zoeken er een logische verklaring voor, zoals vermoeidheid. “Dat komt omdat je bij een beroerte, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een hartinfarct, nauwelijks pijn voelt. Op hoofdpijn na, maar daarbij leggen mensen niet snel de link met een herseninfarct. Kenmerkend is een acute hoofdpijn.”
Voornamelijk vrouwen hebben last van ‘vagere klachten’ naast de gewone klachten van een beroerte, vertelt de neuroloog. “Er wordt hierdoor sneller aan migraine gedacht of aan problemen met het evenwichtsorgaan. De oorzaak wordt soms ook psychisch gezocht, zoals stress, een depressie of burn-out. Dat is zonde, want we kunnen tegenwoordig veel doen als je op tijd in het ziekenhuis bent. Daarom is herkenning zo belangrijk, want daarmee voorkomen we zo veel mogelijk blijvende schade.”
In 2012 stierven, volgens cijfers van de Hartstichting, 3.826 mannen aan een beroerte. Dat is aanzienlijk minder dan het aantal vrouwen: 5.128. Vrouwen hebben namelijk méér risicofactoren. “Mannen hebben vooral te maken met de ‘klassieke’ risicofactoren bij een beroerte, zoals overgewicht, roken of een hoge bloeddruk. Daarbovenop hebben vrouwen een aantal specifieke risicofactoren.”
Zo hebben vrouwen een verhoogde risico op een beroerte na zwangerschapsproblemen, zoals zwangerschapsvergiftiging. Maar ook wanneer ze migraine met aura hebben, zeker in combinatie met roken én hormonen, zoals de pil. Ook na de overgang lopen vrouwen extra risico. “Meer is nog niet bekend. Er moet nog veel onderzoek gedaan worden naar de rol van hormonen en de menopauze op een beroerte.”
Vrouwen komen vaak later in het ziekenhuis, wat het sterftecijfer verhoogt. “Allereerst omdat de klachten soms slechter herkend worden. Daarnaast overlijden mannen vaak eerder dan vrouwen, wat betekent dat oudere vrouwen vaker alleen wonen. Er is dan niemand om aan de bel te trekken.”
Het is daarom voor vrouwen van belang om hun eigen lichaam te kennen. “Ken je getallen. Meet je bloeddruk wanneer je boven de veertig bent én weet wat jouw persoonlijke risicofactoren zijn. Wanneer er plotseling uitval- en verlammingsverschijnselen optreden, is dat een duidelijk teken. De eerste paar uur zijn cruciaal. Hoe sneller je in het ziekenhuis bent, hoe meer kans op herstel.”
Deborah (55) kreeg een beroerte door corona: 'Ik heb eigenlijk geen leven meer'
Het feit dat vrouwen nu nog veel op zichzelf moeten letten, is kenmerkend voor het tekort aan kennis. “Artsen zijn zich veelal níet bewust van de extra risicofactoren bij vrouwen. Er zijn bewijzen dat vrouwen wereldwijd worden onderbehandeld voor een beroerte. Ze krijgen bijvoorbeeld minder snel medicijnen voor cholesterol of hartkloppingen dan mannen.” Of dit probleem in Nederland speelt, is nog niet onderzocht.
“De zorg moet verbeteren als je het hebt over het man-vrouwverschil”, vervolgt Wermer. ” We zien gelukkig dat er steeds meer aandacht en bewustzijn voor is, maar de hoeveelheid onderzoek naar vrouwen valt nog tegen. Vaak wordt achteraf pas gekeken naar de verschillen tussen geslacht in een onderzoek. Eigenlijk moet daar voor de start van het onderzoek al rekening mee gehouden worden.”
De eerst uren tijdens een beroerte zijn cruciaal. Hoe sneller je in het ziekenhuis bent, hoe groter de kans op herstel. “Door de nieuwe behandelmogelijkheden zijn er nu mensen die verlamd het ziekenhuis binnen komen en lopend vertrekken. Maar als je bijvoorbeeld pas na twee dagen komt, is de kans groter dat een stuk van de hersenen is afgestorven.”
Daarom is het belangrijk om de symptomen van een beroerte goed te herkennen. Treden er plots uitval- en verlammingsverschijnselen op? Bel dan zo snel mogelijk 112 om schade te voorkomen of beperken. Neem contact op met de huisarts in geval van twijfel of bij aanhoudende ‘vage’ klachten. Voorkomen is beter dan genezen.
Dit bericht op Instagram bekijken
Alles wat je moet weten over een hartinfarct bij vrouwen: 'Vaak zonder diagnose naar huis'
