Dat Puck hoogsensitief is, daar was geen huisarts of officiële diagnose voor nodig. Het eerste jaar op school was pittig opboksen tegen, in haar ogen, botte en opdringerige klasgenoten en hun luide stemmen.
“Waarom heb je dat niet eerder gezegd?”, vroeg de leraar verbaasd toen ik het sensitieve bij een rapportgesprek aanstipte. “Omdat ze een uniek persoon en geen label is. Ik wilde afwachten hoe ze er zelf mee om zou gaan”, zei ik. Ik had gezien dat haar zelfvertrouwen juist gegroeid was.
Je bent mens, geen label. Je bent oneindig veel meer dan je stempel qua intelligentie, sekse of seksuele voorkeur. Ik wil dat m’n dochter haar eigen weg binnen de maatschappij vindt, in plaats van verlangen dat de samenleving zich continu op haar (of een label) afstemt.
Puck gaat in september naar de middelbare school. Ze is nog steeds gevoelig voor lomp gedrag en harde geluiden. Maar haar tenen zijn een stuk korter dan de huidige generatie cancel-twintigers die ik regelmatig over de vloer heb.
Ik houd van ze, maar de sfeer tijdens onze gesprekken is soms grimmig. Dat is te danken aan de overijverigheid om andere generaties te educaten, te willen wijzen op woke moeten zijn. Ik ben begripvol en sta overal voor open. Maar je slaat de plank mis als je alleen wijst op wat de ander fout doet, zonder een seconde naar jezelf te kijken.
Hoe graag je, om welke reden dan ook, een label op jezelf plakt, als buitenstaander voel ik een gespannen, collectieve tendens: die van snel beledigd zijn. Ik kan en mag nergens een mening over hebben, als ik niet zelf onderdeel van de groep uitmaak die ergens door gekwetst is. Wat een onzin! Ieders mening telt, niet alleen als je bewust of onbewust gekwetst en beledigd bent.
Ook zoiets: een uitgeverij die een sensitivity reader aanneemt. Ik dacht aanvankelijk dat het een grap was. Maar nee… o wee als iemand gekwetst is door wat een ander (ooit) schreef. Waar eindigt de idioterie als we literatuur en kunst, zelfs van eeuwen geleden (Dante), aan elke nieuwe tijdsgeest aanpassen?
Aanpassen doen ze goed, dat moet ik de huidige jongeren nageven. Het is ook een uitdaging om op te groeien in een samenleving waarbinnen alles maakbaar lijkt. Dus ook hoe de maatschappij tegen je aankijkt. Maar het leven kent, helaas, geen favoriet algoritme.
Het kan aan mij liggen, aangezien ik als 45-jarige van de generatie Vrijheid van Meningsuiting ben. Voel je vrij je ongenoegen te uiten, kritiek te geven of me op mijn heteroseksualiteit (schijnt ook al gevoelig te liggen) aan te spreken. Kom wel met goed onderbouwde argumenten zonder meteen te dreigen met ‘cancelen’.
Een ander vergeven hoort bij een bepaalde mate van zelfinzicht. Denk eens goed na voordat je in een cancel-actie oude tweets van iemand uit het Twitter-riool trekt. Iedereen maakt fouten. Je gunt jezelf toch ook een tweede kans? Hou dan op met online kielhalen van een ander. Elke kleine fout, of misstap is tegenwoordig in drie clicks te vinden. Aan de schandpaal nagelen was nog nooit zo gemakkelijk.
Geloof me: ik weet het niet beter dan wie dan ook. Met de wijsheid van nu zou ik sommige dingen vroeger niet gezegd hebben, of anders hebben aangepakt. Voortschrijdend inzicht heet dat. Maar dat betekent niet dat je de geschiedenis lukraak naar huidige waarden en normen kunt herschrijven. Grease, de film uit 1978, was inderdaad niet woke. Maar die hoeft decennia later echt niet door de huidige tijdsgeest wakker gemaakt te worden.
Wat ik mis bij de huidige cancel-cultuur is mildheid. Zelfreflectie. Verwijder de beauty-filters, sociaal gewenste hashtags en al die (anonieme) volgers. Wat blijft er van iemand over? Wie ben jij, afgezien van seksuele voorkeur, je (wel of niet veranderde) geslacht, begaafdheid of hoogsensitiviteit?
Hoeveel weet je eigenlijk van de ander? Plaats jij hem lijnrecht tegenover je of staat-ie daar écht? Kijk je ook naar jouw aandeel en overtuiging? Als je je daarin verdiept voordat je met een priemende vinger wijst, zal het debat een stuk milder zijn.
Journalist en auteur Maaike Olde Olthof (45) is gescheiden en heeft twee dochters. Ze maakt zich zorgen om haar moeder die dementie heeft. ‘Never a dull moment’ in dit atypische huishouden, waar Maaike wekelijks een column over schrijft.
Lees ook:
Maaike: ‘Ik fietste keihard naar huis met kippenvel over het hele lijf: wét was er net gebeurd?’
