Tim Zuidberg (31) en Luuk Renne (30) verloren onverwacht twee vrienden aan zelfdoding. Hun vriendengroep probeert nu andere jongvolwassenen aan het praten te krijgen. En dat helpt henzelf ook.
Twee jaar geleden vertelden ze LINDA. over hun verlies en de eerste stappen van Stichting We zien mekaar. Hoe gaat het een jaar later met hen?
Een eerdere versie van dit interview is gepubliceerd op 4 juni 2024.
Zuidberg en Renne, onderdeel van dezelfde vriendengroep sinds hun studententijd in Leiden, zitten in mei 2024 samen aan de eettafel. In het appartement van Zuidberg vertellen ze over de stichting die ze met vijf anderen oprichtten na het plotselinge verlies van twee vrienden. Niemand wist waar Ian en Martin mee worstelden toen zij in 2016 en 2022 een einde aan hun leven maakten. En daar zit volgens de vrienden ook het probleem: kennelijk werd zelfs in hun hechte groep niet besproken hoe het écht ging.
In 2024 maakten meer dan 1.800 Nederlanders een einde aan hun leven, gemiddeld vijf per dag. Mannen deden dit ruim twee keer vaker dan vrouwen. Het totale aantal gevallen is sinds 2013 stabiel, maar de verschillen tussen de leeftijdsgroepen nemen stevig toe. Zo is het aantal zelfdodingen onder jongvolwassenen tot dertig jaar met bijna een kwart gestegen.
De missie van de vriendengroep is duidelijk: ze willen jongvolwassenen aan het praten krijgen. In 2023 was het hoe en wat nog onzeker, maar inmiddels trekken ze het hele land door om het gesprek te openen. Van studentenverenigingen tot sportclubs en bedrijven waar veel jonge mensen werken: ze delen overal hun verhaal. De vrienden zien elkaar daardoor bijna net zo vaak – zo niet vaker – als in hun studententijd. Voor mannen die rond de dertig zijn, soms samenwonend of met kinderen, is dat best bijzonder.
Renne: “Vandaag zit ik hier met Tim, morgen ben ik met Jorg in Katwijk en dinsdag ga ik met Mark naar een voetbalvereniging. Als ‘gewone’ vrijwilliger zou je zeggen: ‘Dat is te veel.’ Maar het is anders omdat je het met je vrienden doet.”
Tegen Zuidberg: “Ik zie je eigenlijk iedere week. Soms digitaal, maar wel iedere week. En ook op een diepere manier dan vroeger, denk ik. Nu hebben we vaker serieuze gesprekken met elkaar. Dat vind ik wel echt gaaf.”
Lucille Werner verloor haar vader aan zelfdoding: 'Wij waren echt matties'
Sinds vorig jaar is de stichting in een stroomversnelling beland. Zuidberg zette in mei 2023 een oude foto van zichzelf met drie vrienden, onder wie Ian en Martin, op LinkedIn. ‘Alles lijkt goed te gaan. Maar wat blijkt, alles gaat niet goed’, schreef hij erbij. De post werd honderden keren gedeeld en de vrienden kregen rondom hun eerste herdenkingsfietstocht veel media-aandacht.
In mei 2024 vond de tweede editie plaats. Waar in het eerste jaar het merendeel van de fietsers uit familie en vrienden bestond, hadden deze keer ook meer onbekenden zich ingeschreven. Renne: “Vorig jaar fietsten zo’n zestig mensen mee. Nu waren dat er al honderd en stonden er ook nog tientallen mensen bij de finish.” Daar organiseerde de stichting een inhoudelijk programma over mentale gezondheid met drie sprekers.
De finish van de fietstocht ‘Naar ’t Kopje voor het Koppie’ op 11 mei 2024.
Dit jaar hebben de vrienden in samenwerking met filmmakers Fabian en Jasper Fraikin een campagne gelanceerd waarin ze mannen aansporen meer over hun mentale gezondheid te praten. De bijbehorende video ging op de dag van de fietstocht, in aanwezigheid van 400 mensen, in première.
Bekijk hieronder de video.
Renne, zelf fervent fietser, zou ‘projectleider’ van de fietstocht genoemd kunnen worden. “Ik had mezelf voorgenomen na de fietstocht een tijdje wat minder voor de stichting te doen, omdat het me in de aanloop toch erg veel energie kostte. Het blijft natuurlijk toch iets persoonlijks en dus is het ook op dat vlak zwaar. Maar uiteindelijk was het zo’n mooie dag, met al onze families en die van Martin en Ian, dat het juist weer nieuwe energie geeft.”
Zuidberg: “De fietstocht is als een herdenking begonnen, maar inmiddels zijn we als stichting een stuk professioneler. Het is een soort beweging waar iedereen die het belangrijk vindt om het gesprek te openen welkom is.”
Het blijft wel dubbel, zegt hij. “Nog steeds. Op de dag zelf ben ik veel met Ian en Martin bezig, omdat we de fietstocht organiseren in het weekend dat ze beiden jarig geweest zouden zijn. Als het dan mooi weer is, en ik doe mijn ogen dicht, zie ik ze bijna weer staan. Op zo’n moment voelt het of ze er toch een beetje bij zijn. En dat is ook wel weer mooi, want zij zijn natuurlijk de reden dat we dit zijn begonnen. Het voelt goed om daar dichtbij te blijven.”
Boven: Tim Zuidberg. Onder: Luuk Renne.
De fietstocht is geen wedstrijd – het is juist de bedoeling dat er (adem)ruimte is voor een goed gesprek. Renne: “Mijn nicht deed mee en appte de volgende dag: ‘Ik heb nog nooit zulke gesprekken gevoerd tijdens het fietsen.’ Want als je drieënhalf uur in een groep fietst, kom je vanzelf een keer naast een onbekende terecht. En dan vraag je toch: ‘Waarom doe je eigenlijk mee?'”
Tijdens het fietsen kijk je elkaar niet aan. En dat blijkt fijn. Tijdens het interview komen we tot de conclusie dat iets soortgelijks gebeurt bij wandelen, autorijden én een saaie voetbalwedstrijd. Renne: “Je let dan ondertussen ook op wat er om je heen gebeurt, en maakt een opmerking over het verkeer of de bal. Dat maakt het minder heftig en geforceerd. Ook kun je makkelijk over iets anders beginnen.”
Op de dag van de fietstocht gaan herdenken en het gesprek over mentale gezondheid openen hand in hand, zegt Zuidberg. “Wij delen als vrienden toch het verhaal dat Ian en Martin niet meer kunnen vertellen. Het blijft bijzonder om te zien hoeveel mensen dat raakt: bekenden en onbekenden. Als we het vervolgens hebben over hoe je het gesprek kunt voeren en in welke context, dan blijkt bijna iedereen wel te herkennen hoe lastig dat is.”
Al lijkt de jongere generatie het praten al wat meer onder de knie te hebben, merkt Zuidberg. Zo organiseerden ze op de dag van de fietstocht een oefening in empathisch luisteren. “En dan stapt er dus zo’n jonge gozer naar voren die vertelt dat hij het fijn vond om de zorgen rondom zijn studie tijdens de oefening te kunnen delen. Ook zijn gesprekspartner vond het mooi, maar zegt dan heel eerlijk dat hij nog niet weet hoe hij hem moet helpen. In die openheid zie ik een enorm verschil met vroeger. Ik heb nooit geleerd hoe dat moet – destijds was er nauwelijks aandacht voor mentale gezondheid.”
S10 (23) over haar docu, mentale gezondheid en zomerplannen: 'Ben nu even klaar met praten over mijn verleden'
Inmiddels hebben de vrienden het nodige bijgeleerd en zijn ze misschien zelfs praters geworden. In het vorige interview vertelden ze al dat ze tijdens hun wekelijkse Teams-vergadering voor de stichting altijd ‘een rondje’ deden om te kijken hoe het met iedereen ging. Dat is maandelijks geworden, omdat ze door al dat gepraat bijna niet meer aan vergaderen toekwamen.
Zuidberg: “In het begin was dat behoorlijk awkward, maar inmiddels gaat dat natuurlijker. Eigenlijk is dat ongemak een jaar later zelfs vrijwel verdwenen. Net waren we even met z’n tweeën en ook dan merk ik dat we nu veel makkelijker bij elkaar inchecken en zeggen: ‘Hoe zit jij erbij vandaag?'”
Hoe vaker we dingen delen, des te makkelijker het is om in te haken op wat iemand de vorige keer verteld heeft. Van: ‘Goh, hoe is het daar nu eigenlijk mee?’ De drempel is dan veel lager en de persoon die ergens mee zit, hoeft er ook niet altijd zelf over te beginnen. Zeker als de hele groep weet dat er iets speelt, komt er altijd wel een geschikt moment om ernaar te vragen.”
Renne: “En je hoeft daarbij zeker niet altijd op zoek naar iets wat iemand verdrietig maakt of boos. Je kunt ook iets moois delen, zoals: ‘Ik ben de laatste tijd best dankbaar dat mijn ouders er nog zijn’ of iets anders positiefs in je leven. Ook dat levert mooie gesprekken op en verdiept de vriendschap.”
Naast de fietstocht en spreekmomenten door het hele land hebben de vrienden een kaartspel ontwikkeld. De vraagkaarten helpen een gesprek te starten dat net wat dieper gaat dan je misschien gewend bent. Ook sloegen ze onlangs de handen ineen met stichting Praat Erover. Dankzij die samenwerking hebben tienduizend jonge mensen in Delft straks toegang tot laagdrempelige psychische hulp via een gratis spreekuur.
Wat zijn hun dromen voor de toekomst? In 2023 vertelde Renne dat hij hoopt dat de fietstocht uiteindelijk een Alpe d’HuZes-status bereikt. “Ik bedoelde daar vooral mee dat ik hoop dat iedereen over tien jaar weet dat er in mei in Leiden gefietst wordt voor mentale gezondheid. Hoe vet zou het zijn als net als bij de Amstel Gold Race 90 kilometer in de Randstad wordt afgesloten en duizenden mensen voor dit thema op de fiets zitten?”
Zuidberg: “Verder willen we vooral aandacht blijven genereren voor het feit dat een op de drie jongvolwassenen worstelt met mentale problemen. En dat zie je gewoon niet aan de buitenkant, zoals wij maar al te goed weten.”
Renne: “Voor sommigen van ons blijft het ingewikkeld om trots te zijn op de impact die we maken. Ik zeg dan altijd dat we dat juist wel mogen zijn. De aanleiding is triest, maar daarom vinden we dit onderwerp ook zo belangrijk. Het liefst hadden we dit natuurlijk niet gedaan. Liever hadden we dit onderwerp voorbij zien komen en gedacht: wat heftig, maar gelukkig hebben we er niets mee te maken. Alleen is dat helaas niet zo.”
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Nathalie (29) heeft een postnatale depressie: 'Ze zei: 'Mama, ik ben bang voor jou''
