Tien jaar oud zijn en van de ene op de andere dag ineens je vader nooit meer zien. De enige reden die je te horen krijgt, is dat hij een keuze moest maken tussen jou en zijn nieuwe vriendin.
Dat gebeurde Rianne Reffeltrath (42), die dacht dat haar vader haar van de ene op de andere dag in de steek had gelaten. Maar achttien jaar later kwam zij erachter dat het heel anders zat.
“Mijn ouders scheidden toen ik een jaar of vijf was. We hadden de normale regeling. Doordeweeks bij mijn moeder en om het weekend bij mijn vader. Maar toen ik tien jaar was, hadden we ineens geen contact meer”, vertelt Rianne. “Mijn moeder vertelde dat m’n vaders vriendin hem voor de keuze had gesteld: zij of wij. En hij had gekozen. Daarna zagen wij hem nooit meer en hoorden we ook nooit meer wat.”
Zo ging er achttien jaar voorbij zonder contact, totdat Rianne op haar 28e – toen haar moeder al was overleden – dacht: ik wil antwoorden. “Dus toen stuurde ik hem een kaartje, met mijn e-mailadres erbij. Twee dagen later had ik een mail. Ik dacht dat ik een afwijzing zou krijgen, maar hij schreef ontzettend blij te zijn dat ik contact zocht en dat hij me graag wilde zien.”
Eenmaal bij haar vader voor de deur, deed een onbekende voor haar open. “Ik herinnerde hem als een lange man met donker haar, en nu deed er een gezette man open die even lang was als ik, met grijs haar. Voor hem zal ik ook wel een onbekende vrouw zijn, dacht ik nog.”
“Toen ik eenmaal binnen was, lagen er allerlei verse hapjes klaar op het aanrecht. Ik dacht: ik weet niet wat hij van plan is, maar ik kom hier niet voor de gezelligheid. Ik kwam daar in eerste instantie om hem af te fikken tot zijn enkels en alle antwoorden te krijgen op mijn vragen. Maar hij had een keuken vol snacks en zei dat hij allerlei drinken had gekocht, ‘omdat het vast geen fristi of chocomel meer was’.”
Rianne was verward en gefrustreerd, en in die atmosfeer haalde haar vader allerlei mappen uit de kast. “‘In deze mappen zitten alle antwoorden die jij wilt’, zei hij terwijl hij me ze gaf. Ik was zo in de war. De mappen zaten vol met brieven van de kinderbescherming, een verklaring die vertelde dat mijn broertje en ik verder gingen met de achternaam van mijn stiefvader en talloze brieven en verjaardagskaarten. Deze waren allemaal terug de bus in geduwd door mijn moeder, inclusief lelijke teksten erop. En ondertussen dacht ik al die jaren dat ik van mijn vader nooit iets voor mijn verjaardag had gekregen.”
En dan raken Rianne en haar vader Tiny in gesprek, waarbij zij erachter komt achttien jaar in een leugen te hebben geleefd. “Al die jaren wilde hij contact, maar kon dat niet. Mijn tante sprak achter de rug van mijn moeder soms met hem, om te vertellen hoe het met mijn broertje en mij ging. De moeder van mijn beste vriendin gaf hem soms foto’s van mij. Maar zelf wist ik van niets. Ik dacht dat hij mij niet wilde zien. Ik weet nog dat ik op de uitreiking van mijn mavodiploma dacht: kom je nou écht niet? Ben je niet stiekem ergens achteraan gaan staan? Maar hij was nergens.”
Hoewel Rianne blij is dat haar vader nog enige updates kreeg over zijn dochter, frustreert het haar dat meer mensen in deze leugen meegingen. “Allerlei mensen wisten het. Die vertelden mij dan hoe fijn ze het wel niet vonden dat ik weer contact had met mijn vader. Maar dan dacht ik ook: wie zijn jullie dan? Jullie zijn mijn familie, jullie wisten alles. Mijn god, wat hypocriet.”
Of ze boos is op haar moeder, vindt ze dubbel. “Ik denk heus wel eens, waarom heb je dit in godsnaam gedaan. Maar ik ben niet meteen omgeslagen toen ik alles te horen kreeg. Er zijn in deze situatie geen winnaars, enkel verliezers”, legt Rianne geëmotioneerd uit. “Later ben ik het gesprek aangegaan met twee tantes, over mijn moeder. Toen heb ik wel veel meer begrip gekregen voor haar. Die vrouw had zoveel angsten. Ze hield ons dichtbij uit angst.”
“Op momenten ben ik wel boos, maar mijn moeder was geen in en in slechte vrouw, echt niet. Je merkte haar angst, wat echt niet alles goed praat, in alles. We mochten mijn vader, vóór de contactbreuk, geen ontbijt op bed brengen vanwege de hete koffie. Ze wilde niet dat ik mijn rijbewijs haalde en ze wilde niet dat ik mijn werk in de tbs-kliniek zou gaan doen. Haar acties waren niet vanuit een ‘wil-niet’, het kwam echt vanuit een ‘kan-niet’.”
Dit fenomeen, dat ook Rianne doormaakte, heet ‘ouderverstoting‘ en dat komt vaker voor dan verwacht. Daarom deelt Rianne nu haar verhaal in de documentaire Gebroken, van Nan Rosens, die op 18 oktober is te zien. “Want ik wil dat dit onder de aandacht komt. Bij huisartsen, bij Veilig Thuis, bij families. Ik heb absoluut niet meegedaan om mijn ellende te presenteren. Ik vind het ontzettend spannend dat ik dit nu deel, maar ik wil gewoon dat mensen zien wat het is en het herkennen. Dan is mijn ellende niet voor niets geweest.”
De documentaire Gebroken is 18 oktober om 20.25 op NPO2 te zien.
Lees ookCeleste krijgt haar ontvoerde zoons na 17 jaar weer te zien: 'Het was een vreselijke hel'
