Iedereen verdient een uitvaart die recht doet aan wie hij of zij was, vindt uitvaartverzorger Iede Hoorn. Want hoewel de dood verdrietig en schrijnend is, is er ook zoveel liefde.
Elke twee weken schrijft Iede over bijzondere mensen en hun uitvaart. Om de dood bespreekbaar te maken en te laten zien dat er veel meer is dan koffie en cake.
Door de hele zaal delen we stiften uit, waarna we beginnen met de ceremonie. In het uur dat volgt komt er iedere keer weer iemand anders met een stift in zijn hand naar voren om een boodschap op de kist te schrijven. Soms duurt dat lang en soms is iemand zo klaar. Terwijl we luisteren naar muziek en verhalen over de overledene, wordt de kist steeds voller en kleurrijker.
'Het gesprek over haar uitvaart voelde meer als een gesprek met iemand die een bijzonder feest aan het plannen was'
Het is een beeld dat me altijd weer raakt: een simpele, blankhouten kist, onbehandeld en puur, volgeschreven met boodschappen van liefde. Grappige anekdotes in zwierige letters, kleine letters omdat er niet zoveel plek was, maar wel veel om te vertellen, kinderlijke krabbels en soms zelfs een tekening. Je zou kunnen zeggen: die hele kist is volgekliederd, een beetje een rommeltje zo. Maar wat ik zie, is een kist die leeft, en dat vind ik juist zó mooi.
Vroeger was de laatste boodschap een plechtig iets. Je oprechte deelneming in het condoleanceboek, zodat de familie wist dat je er was geweest. Vooral ook voor de dankkaartjes later. Met het persoonlijker worden van de uitvaart, wordt de laatste boodschap dat ook. Daarmee is de kist tegenwoordig een canvas geworden. Soms alleen de binnenkant, zodat alle boodschappen alleen voor de overledene zijn, en andere keren is er geen blank stukje hout meer te zien. Er worden papiertjes in de mand gestoken, foto’s op de kist geplakt. In plaats van zand laten we kraanvogels met laatste boodschappen achter in het graf.
Online condoleancepagina’s worden digitale monumenten die vaak nog weken doorgroeien. Kisten komen met een tekening in de deksel gegraveerd die door de naasten zorgvuldig worden ingekleurd. En we schrijven ook meer dan alleen ‘rust zacht’. ‘Wees gewaarschuwd, grappig mens zit hieronder’, schreven kinderen ooit bij een van mijn uitvaarten op de kist van hun papa en oom. Of ‘this side up‘. Heerlijk, die luchtigheid en humor! Symbolische voorwerpen, een geurdoekje met de parfum die hij of zij altijd droeg, muziekdoosjes, kaarten met ingesproken berichten; we geven van alles mee. Allesbehalve loze woorden. Want wat we achterlaten is méér dan een groet.
Het is wat die ander voor ons betekend heeft. Een herinnering, een glimlach, een bedankje, een gemist afscheid nemen, een nog een laatste keer samen. Het hoeft niet netjes, het hoeft niet lang, er zijn geen regels. Als het maar gemeend is.
Niet iedereen durft iets te zeggen op een uitvaart. En soms is iemand dat wel van plan, maar zijn de emoties toch te groot. Daarom zeg ik altijd: schrijf het op. Dan kan je het altijd nog meegeven. En dat is belangrijker dan je denkt. Er echt even voor gaan zitten, herinneringen ophalen en daar woorden aan geven, kan in het rouwproces een hele hoop betekenen. In het opschrijven van woorden zit heel veel kracht. Dus geklieder op een kist? Ik dacht het niet. Het is zoveel meer. Het is leven, liefde en afscheid ineen.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
'Er is geen vaste route voor rouw – maar wat je voelt bij het overlijden van een geliefde, hoef je niet weg te drukken'
Iede Hoorn (38) is uitvaartverzorger, auteur van Leven met de dood en bekend van zijn Instagrampagina waar hij foto’s en verhalen van uitvaarten post. Op LINDA deelt Iede twee keer per maand een bijzonder verhaal in de hoop de dood meer bespreekbaar te cmaken en ook te laten zien dat het meer is dan koffie met cake. Iede is getrouwd en woont samen met Chris in Amsterdam.
Lees hier alle columns van Iede.
