Politieke partijen PvdA, D66 en ChristenUnie willen de Nederlandse Gebarentaal officieel gaan erkennen. Dat werd tijd, vindt Miriam Hekker (42), ondernemerscoach en moeder van twee dove kinderen.
“Het draait om veel meer dan het erkennen van een taal. Het gaat om de erkenning van mijn kinderen”, stelt Miriam.
Zo’n twintigduizend Nederlanders gebruiken gebarentaal om te communiceren, onder wie de kinderen van Miriam. Dat de taal nog steeds niet erkend is als een officiële taal, noemt de moeder van twee “compleet absurd”.
“Vooral voor mijn dochter, maar ook voor mij als moeder, is dat ontzettend belangrijk. Zij is afhankelijk van gebarentaal, het hoort bij haar. Zolang de taal niet wordt erkend, wordt zijzelf ook niet erkend. Het gaat dus veel verder. Het gaat om bestaansrecht.”
Politieke partijen willen Nederlandse Gebarentaal officieel erkennen
Miriam gaat voor ons terug naar het begin. Bijna elf jaar geleden werd ze voor het eerst moeder van een dochter, Fenna. Een zeer slechthorende dochter, die door progressief gehoorverlies binnen drie jaar tijd doof werd. Fenna werd vlak voor haar derde verjaardag geopereerd, nadat het gezin eerst de verkeerde diagnose had gekregen.
“Als we eerder hadden geweten dat ze doof was geworden, had ze eigenlijk al eerder geopereerd kunnen worden en een CI (cochleair implantaat, red.) kunnen krijgen.” Een CI is een elektronisch implantaat dat geluid omzet in elektrische pulsen en zo doven en slechthorenden de mogelijkheid geeft om weer iets te kunnen horen.
Zowel Miriams dochter Fenna als zoon Mads heeft zo’n implantaat. Wanneer het broertje van Fenna, vlak nadat zijn zus de diagnose krijgt, wordt geboren, blijkt ook hij doof. “Bij hem werd de diagnose meteen na zijn geboorte vastgesteld en dus kon er ook sneller worden gehandeld.”
Mads kreeg na een paar maanden al een CI en kon dus al op jongere leeftijd beter horen. “Hoe jonger je bent, hoe meer resultaat je kan boeken met een CI, omdat je hersenen dan echt nog sponzen zijn”, legt Miriam uit. Het blijft echter een hulpmiddel en zeker geen wondermiddel, benadrukt hun moeder.
Beide kinderen communiceren daarom ook middels gebarentaal. Vooral de dochter van Miriam heeft gebarentaal nodig om te functioneren, omdat zij nóg minder goed hoort. Haar moeder legt ons uit dat in Nederland naast de officiële Nederlandse Gebarentaal (NGT) ook Nederlands met Gebaren (NmG) wordt gebruikt.
“Je hebt NGT en NmG. Het grote verschil is dat NGT een eigen grammaticale volgorde kent en een volledige, rijke taal is. NmG is de afgeleide variant van het NGT. In NmG houd je de volgorde van de Nederlandse taal aan. Je ondersteunt daarbij de belangrijkste woorden. Wij gebruiken NmG, omdat wij daar met onze dochter mee begonnen zijn toen we nog niet op de hoogte waren van haar juiste diagnose. Toen mijn zoon later ook doof bleek, zijn we niet meer overgestapt op NGT.”
De beslissing om bij NmG te blijven in plaats van over te stappen naar NGT – de officiële gebarentaal – nam Miriam omdat Fenna bij haar geboorte de diagnose matig slechthorend had gekregen, maar onderhuids speelde ook de onzekerheid mee om gebarentaal te leren. “Je worstelt met alles als je dove kinderen krijgt, en één van die dingen is angst. Ik was bang dat ik de gebarentaal zelf nooit goed genoeg geleerd zou krijgen om het vervolgens mijn eigen kinderen te kunnen leren.”
Wanneer gebarentaal als officiële taal erkend wordt, maakt dat het makkelijker volgens Miriam. “Er wordt dan een draagvlak gecreëerd, en dus ook bestaansrecht. De impact op het krijgen van een kindje met een auditieve beperking wanneer je dit niet had verwacht, zal er altijd zijn. Maar door de taal te erkennen, maakt dat het makkelijker om je als ouder daarvoor open te stellen. Het geeft ouders veel meer handen en voeten om ook zo’n taal te leren.”
Gebarentaal als een erkende taal zou voor haar als moeder dus alleen al enorm veel betekenen. Wat het met haar kinderen en andere slechthorenden zou doen, is volgens haar niet eens uit te drukken. “Mijn dochter voelt zich soms ontzettend alleen. Zij is ervan afhankelijk. Door de taal te erkennen, zal zij zich ook erkend voelen als de persoon die ze is.”
Miriam heeft er naar eigen zeggen spijt van dat ze haar kinderen nooit NGT heeft geleerd. “Ik had mijn kinderen een rijkere taal kunnen bieden. Ik heb ze op afstand gezet door het hen niet te leren.” Ze heeft hierin een inschattingsfout gemaakt, geeft ze toe, maar die zou ze naar eigen zeggen minder snel gemaakt hebben als het een officiële taal zou zijn geweest.
Doofgeboren Ethny (6) en haar moeder leren gebarentaal: 'Veel meer zelfvertrouwen'
Met de kinderen van Miriam gaat het erg goed. Beiden begonnen op speciaal onderwijs, maar zijn inmiddels doorgestroomd naar regulier onderwijs. Fenna zit nu in groep acht en krijgt daarbij ondersteuning van een tolk, die vooraan de klas staat en gesprekken voor Fenna vertaalt. “Niet alleen wat de juf zegt, maar ook wat andere kinderen zeggen, want dat volgt ze anders niet.”
Inmiddels zijn de medeleerlingen van Fenna daaraan gewend. De meeste reacties krijgt Miriam dan ook van andere ouders. “Zo zei een moeder een keer tegen mij: ‘Ik ben zo blij dat jouw zoontje bij mij in de klas zit, want dan kan hij zien hoe het ook kan zijn.’ Ik laat dat soort uitspraken tegenwoordig maar voor wat het is.”
