Psychopathisch

“Iedereen die niet psychopathisch is, kan luisteren. Echter, als we geboren worden, leren je ouders je dat luisteren als het ware gelijkstaat aan gehoorzamen. Daarbij is de samenleving gericht op mensen die goed kunnen spreken. Luistert je kind goed en aandachtig op school, dan is de kans groot dat je te horen krijgt dat hij wel erg stil is. Daarnaast zit ons ego ons regelmatig in de weg. We willen graag vertellen wat we hebben meegemaakt en hoe geweldig dat was.”

Lees ook
Wandelcoach Babette Engelgeer vertelt waarom (en hoe) je mindful moet wandelen

Dat maakt luisteren soms moeilijk en veroorzaakt ongemakkelijke situaties. “Iedereen kent de momenten waarop er niet naar je geluisterd wordt. Het gesprek om zeep wordt geholpen. Als een van mijn vriendinnen mij opbelt, omdat ze even iets kwijt moet en ik luister naar haar, vind ik dat ik verplicht ben om écht naar haar verhaal te luisteren. Om niet alleen bezig zijn met reageren, maar om haar verhaal duidelijker te krijgen en niet meteen eenzelfde soort verhaal gaan vertellen. Doe ik dat, dan kan dat weleens invloed hebben op de vriendschap.”

Gespreksnarcisme

Murphy heeft het over haar boek over gespreksnarcisme. “Ik vind dat je heel erg moet oppassen met psychiatrische termen. Murphy is heel zwart-wit, maar er zijn veel grijstinten. Volgens haar luister je wel of niet, maar zo simpel is het niet. Je neemt altijd je eigen bagage mee. Ben je moe of niet, heb je pijn of ben je relaxt en uitgerust. Dat heeft allemaal invloed.”

Lees ook
Nieuwe hulpbehoevende patiënten mijden GGZ vanwege coronacrisis

Geen tijd is volgens Jansen geen excuus. “Je kunt zeggen: ‘Ik heb maar vijf minuten, maar die vijf minuten luister ik echt. Dat is beter dan doen alsof. Dat doen we vaak om er maar vanaf te zijn, omdat we het onbeleefd vinden niet te luisteren. Maar daardoor missen we veel waarvan we achteraf nog weleens zeggen: ‘Waarom wist ik dat niet?’ Terwijl je dat dus wel had kunnen weten.

Volgens Jansen moeten we er niet in verkrampen. “Het is niet zo dat je altijd maar aandachtig moet luisteren en niks terug mag zeggen. Tijdens mijn werk luister ik goed, maar als ik met mijn vriendinnen borrel klets ik de oren van hun kop.”

Tranen

“Probeer open het gesprek in te gaan. Dat vraagt moed. Je weet niet wat je gaat horen. Tijdens mijn werk begon een man ooit te vertellen over zijn ziekte en zijn naderende dood. Ik brak in tranen uit. Mijn vader was aan dezelfde ziekte overleden. Ik heb het gesprek stopgezet en even tien minuten voor mezelf genomen, voordat ik het gesprek met hem hervatte.”

Lees ook
Narcisme-expert: ‘Ontzettend veel vrouwen hebben relatie met narcist’

“Probeer met een open geest te luisteren. Luister zoals je zou willen dat een ander naar jou luistert. Durf iets langer stil te zijn. Vaak willen we stilte zo snel mogelijk doorbreken. Moet er wat gezegd worden, want anders is het te lang stil. Terwijl stilte behulpzaam kan zijn voor het ordenen van je gedachten.”

Therapeut

“Oogcontact is belangrijk. Vooral bij kinderen, maar ook bij volwassenen. En als de emotie hoog is, kan het raadzaam zijn om de woorden van de ander te herhalen in het samenvatten. Heb het niet over ‘slecht in je vel zitten’ als de ander spreekt over een ‘depressie’. Dan denkt zij: ‘Laat maar.’ Maar laten we vooral een beetje ontspannen blijven. We hoeven niet allemaal therapeut te zijn, de hele dag aan te staan en denken: wie moet er nog gehoord worden?”