Kinderen die zijn verwekt in medisch centrum Bijdorp in Barendrecht mogen een vergelijking maken met het DNA van de inmiddels overleden eigenaar van de kliniek, Jan Karbaat. Dat heeft de rechtbank in Rotterdam vandaag bepaald.
De kinderen hadden in een civiele zaak geëist dat ze een vergelijking zouden mogen maken, om zekerheid te krijgen over hun afstamming.
Karbaat, die van 1980 tot 2009 zijn eigen ivf-kliniek in Barendrecht had, zou in de kliniek en eerder in een ziekenhuis zijn eigen sperma hebben gebruikt bij inseminaties. Er zouden zeker 47 donorkinderen van de vruchtbaarheidsarts zijn. Omdat die ook nog 22 erkende kinderen had, zijn er zeker 69 nazaten.
DNA-materiaal dat na zijn overlijden is veiliggesteld, mag nu worden vergeleken met dat van de kinderen. Die hoeven daarvoor niet te wachten op een eventueel hoger beroep, omdat de rechtbank het belangrijk vindt dat de nazaten snel uit hun onzekerheid worden verlost.
De tekst gaat verder onder de foto.
Eerder interviewden wij één van de eisers van de DNA-test, Merel-Lotte (24), wiens moeder Esther Heij (59, links op bovenstaande foto) onder behandeling was bij de kliniek in Barendrecht. Wij spraken haar al in 2017 en in april 2018, en afgelopen november belden we haar om te vragen hoe zij de rechtszaak die ze toen bijwoonde beleefd heeft. Inmiddels is duidelijk dan Jan Karbaat níet haar vader is, maar om verschillende belangrijke redenen bleef ze nauw bij het proces betrokken.
Merel-Lotte vertelde ons in 2017 hoe ze erachter kwam dat er iets niet klopte. “Mijn moeder was alleenstaand, daarom koos ze voor een zaaddonor. Haar enige eis was dat het geen anonieme donor zou zijn. Door de kliniek werd beloofd dat ik na mijn zestiende eventueel contact kon zoeken met mijn biologische vader, maar toen mijn broer (22) – verwekt met donorzaad van dezelfde kliniek – deze informatie opvroeg, kreeg hij een A4’tje met nietszeggende informatie. Zonder naam.”
Er bleken meer donorkinderen te zijn die op onduidelijkheid stuitten. Samen spanden zij een procedure aan om een DNA-test af te dwingen met Karbaats DNA om er zo achter te komen hoe de familiebanden in elkaar steken. Fiom, de organisatie die zich met afstammingsvragen bezighoudt, kwam later met het nieuws naar buiten dat een zoon van Karbaat zich bij hen gemeld had. Na DNA-testen maakte de organisatie bekend dat 49 geregistreerde donorkinderen vermoedelijk van Karbaat zijn. Omdat Karbaat zelf ook nog twintig kinderen kreeg, zouden er zeker 69 afstammelingen van de vruchtbaarheidsarts zijn, voor zover bekend. Merel-Lotte en haar broer zaten daar niet bij en blijven dus in onzekerheid over hun donorvader. Toch zijn zij nog betrokken bij de rechtszaak. “We zijn de procedure gestart toen ik nog niet wist dat ik zijn dochter niet was. Als je een procedure begint, moet je ‘m ook afmaken.”
Lees ook
Dochter vruchtbaarheidsarts Jan Karbaat: ‘Ik kreeg ineens 43 halfbroers en zussen’
Maar dat is niet de enige reden dat Merel-Lotte bij de rechtszaak betrokken bleef. “Ik heb een kleine DNA-overeenkomst met iemand die wél bij die groep van 49 kinderen hoort. Het is allemaal nog zo onduidelijk hoe groot de olievlek is die Jan Karbaat met zijn daden veroorzaakt heeft en wie nou familie is van wie.” Tijdens de zitting in november getuigde Merel-Lottes moeder in de rechtbank. Dat was volgens Merel-Lotte erg emotioneel. “Ze voelt zich schuldig dat wij in onduidelijkheid leven, dat vind ik zo sneu. Zij wilde juist geen anonieme donor en kan hier helemaal niks aan doen. Toen ze haar verhaal deed kwamen er tranen. Dat deed me heel veel.”
Ook mevrouw Karbaat, de weduwe van Jan Karbaat, was bij die rechtszaak aanwezig. Zij wil niet dat het DNA van haar man gebruikt wordt voor het onderzoek en liet haar advocaat voor haar spreken. “Het was heel moeilijk om dat te horen”, vertelt Merel-Lotte. “Zij vinden dat wij totaal geen rechten hebben en het hierbij moeten laten, terwijl het de levens van alle betrokkenen enorm beïnvloedt. Erfelijke aandoeningen, psychische klachten, de onzekerheid dat je toekomstige partner misschien familie van je is, schuldgevoel, onzekerheid: er komt zo veel meer bij kijken dan alleen maar weten of het je vader is of niet.”
Lees ook
Donorkind Merel-Lotte wist lange tijd niet of omstreden vruchtbaarheidsarts haar vader was
Merel-Lotte blijft dan ook strijden voor de rechten van andere donorkinderen. “Mijn grootste doel is om deuren te openen voor de jongere kinderen die nog geen benul hebben van wat er gaat komen. Ik hoop dat zij later makkelijker antwoorden krijgen op hun vragen.” Het liefst zou ze na de positieve uitspraak van vandaag willen dat anonieme donatie niet meer wordt toegestaan: “Pas dan zou zo’n debacle met zekerheid voorkomen kunnen worden.”
Merel-Lotte en haar broer als kinderen.
