Het dagelijks leven in Oekraïne gaat gewoon door in de gebieden waar de oorlog niet woedt. Ondanks oorlogsstress doen mensen boodschappen in volle winkels en gaan ze naar hun werk, en spelen kinderen in speeltuinen.
Maar wie even onder de oppervlakte kijkt, ziet ook in die veilige regio’s veel verborgen leed.
“Iedereen kent wel iemand die op de vlucht is geslagen. Iedereen voelt de stress”, zegt Arnold van der Werff. De Nederlander is voor het Rode Kruis actief in Oezjhorod. De stad ligt in het verre westen van Oekraïne, direct aan de grens met Slowakije. Steden als Charkov, Donetsk en Marioepol liggen meer dan 1100 kilometer naar het oosten, ongeveer even ver weg als Maastricht en Enschede.
Miljoenen Oekraïners zijn op de vlucht geslagen voor het oorlogsgeweld. De meesten blijven in eigen land. Van der Werff: “Hier in de provincie wonen 1,2 miljoen mensen en nu zijn er 400.000 vluchtelingen. Dat is alsof we in Nederland 5,5 miljoen mensen opvangen. Dat is onvoorstelbaar.”
Die ontheemden zijn soms alles kwijt. Niet alleen hun huis en een deel van hun bezittingen, maar ook hun baan. “Dat betekent dat ze geen inkomsten hebben. En in deze regio liggen niet 400.000 banen voor het oprapen. Voor die mensen is het moeilijk om in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Daarom geeft het Rode Kruis ondersteuning, zodat ze bijvoorbeeld medicijnen kunnen blijven betalen.”
Het lukt Oezjhorod voorlopig nog om de gevluchte landgenoten te helpen. “Het overgrote deel slaapt bij mensen thuis op de bank, of op matjes in logeerkamers, of in opvangplekken. Op dit moment merk ik geen tweespalt, maar als het conflict nog maanden duurt, is het moeilijk om te voorspellen of dat zo blijft.”
Van der Werff werd onlangs in het Nederlands aangesproken door een Oekraïner. “Die man kwam uit de Donbas-regio in het oosten. Hij heeft een Nederlandse stiefvader en zijn moeder woont in Nederland. Hij was naar Oezjhorod gegaan om zijn vrouw en kinderen naar de grens te brengen, zodat zij naar Nederland konden gaan.”
Zelf mag hij het land niet uit, alle volwassen mannen moeten in Oekraïne blijven. “Hij ging door naar Kyiv om bij vrienden te blijven en de ontwikkelingen af te wachten. Het stelde hem gerust dat zijn gezin veilig de grens over was, maar hij was er duidelijk emotioneel onder.”
In Oezjhorod hoort Van der Werff bijna elke dag de sirenes afgaan, als waarschuwing voor een mogelijk bombardement. Tot nu toe was het steeds loos alarm. “Maar het betekent dat er op een andere plek in het land wel een raket neerkomt en schade aanricht, dat er mensen door overlijden. Dit is geen oefening. Overal waar ik kom, kijk ik nu eerst waar ik ben, hoe ik kan vluchten. Ik blijf uit de buurt van glas.”
Liveblog Oekraïne | VK: Russisch leger stuit op sterk verzet in de Donbas
