Rechtbank beslist: staat niet aansprakelijk voor leed afstandsmoeders

26-01-2022 | Rowan Peperkamp

Volgens de rechtbank in Den Haag heeft de Raad voor de Kinderbescherming niet onrechtmatig gehandeld tegenover afstandsmoeders in de vorige eeuw.

Dat is het besluit in de zaak die vrouwenrechtenorganisatie Clara Wichmann en afstandsmoeder Trudy Scheele-Gertsen (75) hebben aangespannen tegen de Nederlandse staat.

Afstandsmoeders

Tussen 1956 en 1984 moesten ongeveer 13.000 tot 14.000 vrouwen – vaak tegen hun wil – afstand doen van hun pasgeboren kind. Deze vrouwen waren veelal niet getrouwd toen ze zwanger raakten.

Scheele-Gertsen was eveneens niet getrouwd toen zij in de jaren zestig zwanger raakte. In 1968 beviel ze van een zoon, die ze direct na de bevalling af moest staan ter adoptie. Volgens de vrouw heeft de Kinderbescherming destijds actief bijgedragen aan het feit dat jonge moeders afscheid deden van hun baby.

Ook zou er destijds weinig informatie zijn over hun rechten en de praktische mogelijkheden om het kind zelfstandig op te voeden. Door de staat voor de rechter te dagen, hoopte Scheele op erkenning voor het leed dat haar is aangedaan.

Kinderbescherming

Volgens de rechtbank was de Kinderbescherming echter niet verantwoordelijk om moeders te adviseren. De dwang die veel afstandsmoeders herkennen, komt volgens de rechter voort uit de directe omgeving, zoals ouders en een huisarts.

Omdat de maatschappelijke en religieuze verhoudingen destijds anders waren, waren de vrouwen “niet in staat om werkelijk in vrijheid een eigen afweging te maken”. Bovendien is de zaak verjaard.

In- en intriest

Dat de eis van Scheele-Gertsen afgewezen is, doet volgens de rechtbank niets af aan het verdriet en leed van afstandsmoeders. De voorzitter noemde de zaak in de zitting “in- en intriest” en sprak Scheele-Gertsen ook direct toe. “We kunnen de tijd niet terugdraaien, het is niet uw schuld dat het zo gelopen is. Het is van belang dat de tot nu toe ongehoorde stem van afstandsmoeders een plek krijgt in onze samenleving.”