Kinderen die worden behandeld in de jeugdzorg worden ‘vaker dan je denkt’ in bedwang gehouden met pijnprikkels, zei hoogleraar Peer van der Helm maandag in het AD.
Dat terwijl dat helemaal niet mag.
Jeugdzorginstellingen zetten nog altijd (verboden) pijnprikkels in als maatregel
Jeugdzorg
Pijnprikkels worden zowel in de open als gesloten jeugdzorg ingezet, zegt de hoogleraar. Ook de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) geeft aan “voorbeelden te kennen” uit recente toezichten op de af- en ombouw JeugdzorgPlus, ook wel bekend als de gesloten jeugdzorg. Die wordt momenteel hervormd omdat alle gesloten jeugdzorg in Nederland in 2030 verdwenen moet zijn.
Uit een rapport van de IGJ uit april 2024 blijkt bijvoorbeeld dat zeker vijftien jeugdzorgaanbieders jongeren weleens vasthouden als vrijheidsbeperkende maatregel, terwijl zij helemaal geen gedwongen zorg in mogen zetten. Datzelfde geldt voor twaalf aanbieders die dat wél mogen, mits aan meerdere eisen wordt voldaan. Volgens Van der Helm komen daarnaast het ‘vlindertje’ (waarbij armen op de rug worden gedraaid) en het ‘bokkenpootje’ (waarbij de duimen naar de pols worden gebracht) regelmatig voor.
Personeelstekort jeugdzorg zorgt voor schrijnende gevallen: 'Dan glijden jongeren steeds meer af'
Pijnprikkels
Over pijnprikkels als maatregel is de IGJ duidelijk. “Dat mag niet”, stelt woordvoerder Jolanda Brokking. In de praktijk ligt het echter gecompliceerder. “Fixeren – het vasthouden van een jongere om hem of haar rustig te krijgen – is wel een maatregel die in de Jeugdwet staat. Bij de toepassing van deze maatregel komt het soms voor dat dit vastpakken de jongere pijn doet omdat diegene zich verzet. Dat is niet uit te sluiten. Maar de intentie mag nooit zijn om iemand pijn te doen.”
De inspectie kan niet zeggen hoe vaak jongeren bewust pijn worden gedaan. “Meldingen die we ontvangen worden genoteerd op naam van een (jeugd)zorgaanbieder, niet op een specifiek onderwerp”, legt Brokking uit. “Bij instellingen waar volgens de inspectie sprake is van het toedienen van pijnprikkels, vragen we meteen verbetering op dit punt. Wij gaan er in dat geval vanuit dat dat ook gebeurt. Er komen dan ook geen extra inspecties. We nemen dit wel mee in ons vervolgtoezicht.”
Landelijk meldpunt
Ouders die bang zijn dat pijnprikkels bij hun kind zijn ingezet, kunnen dat doorgeven aan het Landelijk Meldpunt Zorg, adviseert Brokking. “Daar kunnen ze advies geven. Bovendien geven ze deze signalen door aan onze inspecteurs.”
De woordvoerder benadrukt dat de IGJ meestal niet meteen actie onderneemt op basis van individuele meldingen. “We beoordelen de signalen en meldingen en nemen die waar nodig mee in ons toezicht op de kwaliteit en veiligheid van zorg en jeugdhulp van (jeugd)zorgaanbieders.”
Docu 'Jongens zonder thuis' laat het goede van jeugdzorg zien: 'Begeleiders zijn net oudere broers'
