Kinderen die complexe zorg nodig hebben krijgen vaak te lang niet de juiste hulp. Daarom luiden vijf landelijke organisaties nu de noodklok: ‘Het gaat te vaak hopeloos mis in de jeugdzorg.’
Dat vertelt Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer aan LINDA.nl.
Te vaak komt hulp voor kinderen die zware zorg nodig hebben te laat en belanden ze tussen wal en schip. Het moet anders en dus slaat Kalverboer samen met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), de Nationale Ombudsman, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) alarm. “We maken ons grote zorgen over hoe het er momenteel aan toegaat in de jeugdzorg”, vertelt ze.
Regelmatig wordt Kalverboer geconfronteerd met schrijnende situaties. Ze noemt een voorbeeld van een meisje dat kampt met suïcidale gedachten en inmiddels 221 dagen op de wachtlijst staat voor geestelijke gezondheidszorg. “Zij heeft acute hulp nodig, maar is momenteel helemaal op zichzelf teruggeworpen.” Hetzelfde geldt voor een meisje dat een eetstoornis heeft en al maanden wacht op een opname in een kliniek.
Het verhaal van de twee meisjes die acute zorg nodig hebben, zijn twee van de zoveel casussen waarbij Kalverboer constateert dat zorg te laat komt. Volgens haar heeft dat te te maken met het complexe systeem dat er in Nederland momenteel is. “De afgelopen jaren is het versnipperd”, aldus de Kinderombudsvrouw. “Er zijn veel partijen betrokken waardoor er niet meer naar de gehele situatie van het kind gekeken. Zo ontstaan lange wachtlijsten en komt hulp zelfs in veel gevallen komt niet van de grond.”
Wanneer kinderen wél hulp krijgen, blijkt dit vaak ook niet passend bij de complexe problematiek. Zware zorg is namelijk duurder en lastig te regelen voor gemeenten. “Er wordt te weinig gekeken naar vraag en aanbod van complexe zorg waardoor er simpelweg – en helaas – een tekort is aan specialistische hulp.” Het gevolg is dat kinderen door het uitblijven van passende hulp steeds complexere zorg nodig hebben en de situatie alleen maar verslechterd.
Lees ook
Slachtoffers van geweld jeugdzorg kunnen vanaf nu schadevergoeding aanvragen
De complexiteit van het systeem heeft voornamelijk te maken met de transitie van jeugdzorg, daar zijn gemeenten nu zo’n zes jaar verantwoordelijk voor. Toch blijkt – zelfs na jaren van goede initiatieven en veranderingen – het systeem zo versnipperd dat kinderen er nog altijd de dupe van zijn. “Het gaat helaas nog te vaak hopeloos mis”, aldus Kalverboer. Volgens haar is het systeem de afgelopen jaren zelfs alleen maar gecompliceerder geworden.
En dus willen de organisaties met een helicopterview kijken naar hoe het systeem is opgebouwd. “We gaan in gesprek met alle betrokkenen en zullen goede en slechte casussen vergelijken”, vertelt de Kinderombudsvrouw. “Alleen zo kunnen we de problemen inzichtelijk maken en met concrete oplossingen komen.”
Behalve dat de organisaties met alle betrokken partijen in gesprek gaan om zo tot een verbetering van het systeem te komen, hebben ze ook al een aantal speerpunten opgesteld. Zo adviseren ze dat jeugdzorg versimpeld moet worden en financiële belangen niet langer reden moeten zijn dat zorg uitblijft. Ook pleiten de organisaties voor het een bredere aanpak van de zorg.
“Er moet naar de complete situatie gekeken worden zodat ouders en kinderen ten allen tijden voorop zullen staan”, aldus Kalverboer. De harde grens van achttien jaar, de leeftijd waarop jeugdzorg stopt, moet volgens de organisaties ook milder. Kinderen die de leeftijdsgrens bereikt hebben, worden nu veelal aan hun lot overgelaten.
Margrite Kalverboer is bijzonder hoogleraar Kind en Kinderombudsvrouw:
