Minister-president Mark Rutte heeft honderden Dutchbat-veteranen zaterdag excuses aangeboden voor de handelwijze van het kabinet rond het drama in Srebrenica in 1995.
Hij deed dat tijdens een “dag van erkenning en waardering” voor de veteranen van Dutchbat III op de Oranjekazerne in Schaarsbergen. Defensieminister Kajsa Ollongren, oud-minister Ank Bijleveld en de Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim waren ook aanwezig.
Bosnisch-Servische troepen hebben destijds ruim 8000 islamitische mannen en jongens vermoord na de val van een enclave die door de Nederlanders werd bewaakt. De Nederlandse blauwhelmen konden de massamoord echter niet voorkomen. Veel veteranen kampen sindsdien met het gevoel dat ze in de steek gelaten zijn en dat het ministerie van Defensie niet voor hen heeft gezorgd
“De wereld liet het op een verschrikkelijke manier afweten”, aldus Rutte in zijn toespraak zaterdag. “Jullie kregen gemakkelijke verwijten achteraf van critici die zelf hoog en droog in het veilige Nederland zaten.”
Volgens de premier voelen de Dutchbat-veteranen het gebrek aan erkenning nog elke dag. “Voor het feit dat mandaat, materieel en de militaire support tijdens de uitzending tekortschoten. Dat jullie op pad gestuurd werden met een opdracht die gaandeweg onuitvoerbaar bleek.”
Ook vanuit de politiek en de defensietop was er onvoldoende steun toen een regen van onterechte kritiek neerdaalde, aldus de minister-president. “Sommige woorden zijn na 27 jaar nog steeds niet uitgesproken”, zei Rutte voordat hij excuses maakte.
“Het kabinet rekent zich dat gevoel van gebrek aan erkenning aan en wil daar vandaag duidelijk over zijn. De grootst mogelijke waardering en respect, al zijn de pijn en de herinneringen niet zomaar weg.”
John Althuizen (97) krijgt na 78 jaar erkenning door Veteranenspeld
De excuses van minister-president Mark Rutte en de openlijke erkenning van geleden leed door defensieminister Kajsa Ollongren zijn een begin van het herstel van de relatie van Dutchbat-veteranen met de maatschappij en de politiek. “Het is nu niet voorbij, maar de start van het vertrouwen en de waardering die we zoeken is er”, aldus Olaf Nijeboer, voorzitter van de Vereniging Dutchbat III zaterdag in Schaarsbergen.
De reacties op de excuses van Rutte waren zaterdag gemengd. “Ik moet er nog eens over nadenken”, zei Ron Warris, in 1995 als 21-jarige militair uitgezonden naar Srebrenica. “Het werd tijd dat er excuses werden gemaakt, maar het moet nog bezinken. Het doet me wel wat maar ik weet niet of het genoeg is. Wat daar is gebeurd is een keerpunt in mijn leven geweest.”
Beroepsmilitairen Mark Verhoeven en Hans Berkers vonden de openlijke spijtbetuiging wel bijzonder, zeggen zij. “Het was een bijzonder moment.” Wat zij vooral belangrijk vinden, is dat erkend is dat de nazorg voor uitgezonden militairen veel beter had moeten zijn en dat dat na Srebrenica drastisch is verbeterd. “Wat dat betreft was het ook een leermoment voor Defensie.”
“Hopelijk helpt deze bijeenkomst veteranen en hun thuisfront. Er is eindelijk openheid. Nu kunnen onze mensen zich vertrouwd, beschermd, gesteund en erkend voelen”, hoopt verenigingsvoorzitter Nijeboer.
Vorig jaar adviseerde een commissie het kabinet met eerherstel te komen en “erkenning en waardering” uit te spreken. In Schaarsbergen waren zaterdag 325 Dutchbatters met hun naasten aanwezig.
Er was ook een minuut stilte voor de burgerslachtoffers in Srebrenica en de twee Nederlandse soldaten die omkwamen. De meeste Dutchbatters kwamen destijds van de kazerne in Assen. Daar komt een zaterdag onthulde plaquette te staan.
Boris Johnson: 'Oekraïne moet Songfestival gewoon organiseren'
