Lhbti+-asielzoekers worden nog vaak afgewezen op grond van criteria die al vier jaar niet meer gebruikt zouden moeten worden. Dat staat in het onderzoeksrapport dat COC Nederland vandaag overhandigt aan staatssecretaris Van der Burg (Asiel).
Het COC stelt dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) te veel uitgaat van ‘westerse’ begrippen bij het beoordelen van asielaanvragen van lhbti+’ers.
Onderzoeker Sabine Jansen van het COC bestudeerde veertig dossiers van lhbti+-asielzoekers en een groot aantal rechterlijke uitspraken. Doel van het onderzoek was om te kijken naar de beoordeling van aanvragen van lhbti+-asielzoekers sinds 2018. In dat jaar is de werkinstructie voor de IND aangepast door de staatssecretaris van Asiel.
De belangrijkste aanpassing in 2018 was het schrappen van de termen ‘bewustwordingsproces’ en ‘zelfacceptatie’. Tot dan hadden die een groot aandeel in het beoordelingsproces. Het aannemen dat elke asielzoeker zo’n ‘proces van zelfacceptatie’ zou moeten (hebben) ervaren, steunt volgens het COC te veel op westerse stereotypes. Asielzoekers herkennen zich er vaak niet in, begrijpen niet wat ermee wordt bedoeld of vinden het moeilijk om een psychologisch onderbouwd antwoord te formuleren.
Toch lijken deze begrippen – al dan niet in andere bewoordingen – nog steeds te worden toegepast. “De IND grijpt desnoods naar het synoniemenwoordenboek om de geschrapte criteria te kunnen blijven gebruiken”, schrijft het COC.
En dat heeft gevolgen voor de toekomst van de asielzoekers. Sommige worden teruggestuurd naar een voor hen gevaarlijk land omdat de IND niet gelooft dat ze echt homoseksueel of transgender zijn, vond onderzoeker Jansen. Soms omdat ze hun proces van zelfacceptatie ‘onvoldoende inzichtelijk’ kunnen maken; andere keren omdat ze geen ‘diepgravende kennis’ hebben van de lhbti+-cultuur in Nederland.
Andere stereotypen zouden zijn dat geloof en lhbti+-zijn niet samen kunnen gaan en dat lhbti+-personen zich altijd ‘anders’ voelen. Als zij dat niet herkennen, twijfelt de IND aan hun identiteit. COC: “De vraag zou niet moeten zijn: ‘Welke problemen hebt u met uzelf gehad in de lhbti+-fobe maatschappij die u ontvlucht bent?’, maar ‘Waarom bent u gevlucht?’”
Lhbti+-asielzoekers uit Oeganda hebben het extra zwaar te verduren, ondervond Jansen. “Het lijkt erop dat de IND voor de zekerheid alle Oegandese lhbti+-personen als fraudeurs aanmerkt, iets wat doet denken aan de kinderopvangtoeslagaffaire. Daarin wantrouwde de Nederlandse overheid ook een kwetsbare groep mensen zonder goede reden en werden ze als fraudeurs behandeld.”
Adviseurs: maak gemeenten verantwoordelijk voor asielopvang
