Vrouwenmoord

Elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord. Het zijn vaak partners, ex-partners en mannen die ze geweld aandoen. Zo krijgt één op de vijf vrouwen ooit in haar leven te maken met partnergeweld. Om inzicht te krijgen in de omstandigheden waarin vrouwen in Nederland werden vermoord, onderzoekt Liem met haar team alle moorden op vrouwen vanaf 2014.

Vrouwenmoord is van alle tijden, toch nam het aantal vrouwenmoorden In Nederland sinds eind jaren negentig af. “Die daling lijkt nu te stagneren, dat wil zeggen dat-ie niet verder doorzet. Dat is zorgwekkend en verbaasde mij heel erg. Want wat is de reden dat het niet verder daalt?”

‘Je hoort nu te vaak misconcepties’

Liem en haar onderzoeksteam analyseren elke moord op een vrouw in Nederland in de afgelopen tien jaar. “We deden in Nederland al langdurig onderzoek naar moord op vrouwen, met een toenemende aandacht voor vrouwenmoord. Wat mij daarom verbaasde is dat het debat over vrouwenmoord altijd ging om bepaalde anekdotes en niet om de grote lijnen.
In Nederland houdt het CBS data bij van doodsoorzaken, maar niet onder welke omstandigheden iemand om het leven is gebracht. Deed zij bijvoorbeeld eerder een melding van huiselijk geweld of verbleef zij in een blijf-van- mijn- lijfhuis?”

'Femicide vraagt om regie, om een nationaal plan, om een samenleving die eindelijk de rode vlaggen leert herkennen'Lees ook

Het analyseren van die omstandigheden is volgens Liem essentieel in het ontwikkelen van beleid voor het bestrijden van vrouwenmoord. “Je hoort nu te vaak misconcepties.” Ze geeft een veelvoorkomend voorbeeld: “Vaak wordt gedacht dat harder straffen van daders vrouwenmoord de kop in zou drukken. Uit onderzoek komt echter naar voren dat er weinig vrouwen zijn die hun situatie eerder hebben gemeld bij instanties. Hun situatie was daarom niet eerder bekend.

Door de studie willen we analyseren en achterhalen met wie ze wél in contact zijn geweest, dit doen we onder andere door in gesprek te gaan met nabestaanden. Hebben vrouwen bijvoorbeeld wel contact gehad met hun huisarts over hun situatie? Dan moeten we ervoor zorgen dat de huisarts de juiste tools krijgt om de patronen die voorafgaan aan vrouwenmoord te herkennen of te melden.”

Patroon

“Ook willen we inzicht geven in patronen rondom vrouwenmoord. Wat ging er aan de moord vooraf? Was er sprake van toenemende controle, toenemende dreiging of eerdere escalatie? Vrouwenmoord is een tragische uitkomst waar vaak een serie aan gebeurtenissen aan voorafgaat. Ik weet niet of vrouwenmoord daarom een van de voorspelbaarste vormen van moord is. Bij het merendeel van de vrouwenmoorden is er geen eerder contact geweest met hulpinstanties, dus in hoeverre is het dan voorspelbaar voor deze instanties?

Het is belangrijk om te kijken waarom deze vrouwen liever niet praatten over wat zij meemaakten. Waren zij bang voor escalatie na het maken van een melding? Het hebben van beperkte verwachtingen van politie of Veilig Thuis kunnen ook een rol spelen. Het kan zijn dat ze denken: ze geloven mij toch niet, want hij is zo sociaal en zo leuk naar buiten toe. Vrouwen kunnen zich enorm machteloos voelen in dit soort situaties.”

Nieuwe campagne 'Waar ben je?' tegen femicide richt zich op de signalen van dwingende partnercontroleLees ook

Beleid

Wanneer Liem kijkt naar toekomstig passend beleid, benadrukt zij het belang van gecentraliseerd beleid. “Er is nu veel aandacht voor vrouwenmoord, je kunt zelfs spreken van een soort volkswoede. En die aandacht is uiteraard heel goed, maar je ziet ook een versnippering van organisaties. Iedereen wil er iets mee, we moeten er juist voor waken dat niet iedereen met de bestrijding aan de haal gaat.

Daardoor kan de hulp voor vrouwen heel ondoorzichtig worden. De melding die zij maakt komt niet overal terecht waar deze terecht moet komen en zij krijgt daardoor mogelijk niet de juiste hulp. We moeten voorkomen dat verschillende instanties langs elkaar heen werken.”

Vrouwenmoord of femicide

Hoewel Liem momenteel de Femicide Monitor ontwikkelt, duidt zij ‘het fenomeen’ in eerste instantie aan als vrouwenmoord. “We onderzoeken momenteel welke moorden echt gedreven zijn door misogynie, of vrouwenhaat, en waarbij gender dus een motief was voor de moord. Om daar weer antwoord op te geven, is het belangrijk om echt elke vrouwenmoord te analyseren.

Henk Willems zus werd vermoord door haar ex: 'Met hetzelfde mes waarmee die avond was gekookt'Lees ook

Zo ook meisjes of vrouwen die zijn gedood uit eerwraak, vrouwelijke slachtoffers van roofmoorden, moorden op vrouwelijke sekswerkers of moorden waarbij er tekenen zijn van femicide, maar waarbij dat nooit is bewezen. Denk hierbij aan een vrouw die bijvoorbeeld van 14-hoog uit een raam is gevallen, hier kan een ruzie met een partner aan vooraf zijn gegaan.”

‘Je hebt recht op goede hulp’

Liem wil daarnaast benadrukken dat elke vrouw recht heeft op goede hulp. “Zorg ervoor dat een vrouw haar verhaal kwijt kan. Heb je twijfels over iemand uit je omgeving of heb je zelf te maken met huiselijk geweld? Bel of chat met Veilig Thuis. Geef de hoop niet op en durf erover te praten, deel je verhaal het met vrienden en familie.

Aan omstanders: durf die moeilijke vragen te stellen. Stel vragen als: ‘Ik zie je zo weinig, gaat alles goed. ‘Je hield altijd van kleurrijke kleding en nagellak, waarom heb je dat veranderd?’ ‘Mag je je mannelijke vrienden nog zien?’ Of: ‘Gaat alles goed, je zegt de laatste tijd onze afspraken vaker af’. Doorbreek dat taboe.”

Petitie

Vind jij net als LINDA., LINDA.Meiden, WOMEN Inc. en meer dan twintigduizend anderen dat het bestrijden van vrouwengeweld en vrouwenmoord vraagt om een structurele nationale aanpak? Teken hier dan de petitie.

Teken hier de petitie

Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.

Julia's moeder werd slachtoffer van femicide: 'Zij maakte het uit, hij sneed haar slagaders door'Lees ook