Werkgevers moeten zwangere werknemers beter inlichten en meer doen om risico’s te vermijden, vindt bedrijfsarts Monique van Beukering. Dat is geen overbodige luxe, want veel vrouwen doen te lang te inspannend werk, met alle gevolgen van dien.
Dat blijkt uit onderzoek dat Van Beukering onlangs deed voor het Amsterdam UMC.
“Zwanger zijn doe je er niet even bij”, vertelt de bedrijfsarts bij Zorg van de Zaak. “Je bent niet langer alleen, maar met zijn tweeën. Het kost veel energie om een kindje te laten groeien.” Ze benadrukt dat het belangrijk is dat de vrouwen blijven werken. “Dat maakt je financieel onafhankelijk, geeft je leven zin en heeft een sociale functie. Maar het is belangrijk om op een veilige manier door te werken.”
De kans op een vroeggeboorte neemt toe van 7 naar 10 procent als een zwangere vrouw lichamelijk inspannend werk doet of meer dan 40 uur per week werkt. “De helft van de vrouwen werkt onder onveilige omstandigheden en loopt onnodig risico. Zo mogen zwangeren niet te lang staan en tillen. Ook stress, lawaai en lange en onregelmatige werktijden zijn ongezond.”
“Daarnaast moeten ze uitkijken voor infecties en het contact met gevaarlijke stoffen. Zo hebben medewerkers van een kinderdagverblijf meer kans op bepaalde kinderziekten, die soms een risico vormen voor de zwangerschap. Vrouwen die in een laboratorium werken, komen in contact met bepaalde stoffen die soms giftig zijn.”
De risico’s liegen er niet om. “Vrouwen die veel en onveilig werken, hebben meer kans op een hoge bloeddruk, een miskraam en een vroeggeboorte.” Is een persoon zwanger van een meerling? “Als zij meer dan 28 uur per week werkt of avond- en nachtdiensten draait, is de kans op een vroeggeboorte twee tot drie keer zo groot. Als je één kindje draagt en meer dan 32 uur werkt onder hoge druk en met veel deadlines, kan het geboortegewicht met 150 gram dalen, vergelijkbaar met roken.”
Wat er moet veranderen? Van Beukering: “Dat is ingewikkeld, want hier zijn een heleboel partijen bij betrokken: de zwangere, verloskundigen, gynaecologen, bedrijfsartsen, werkgevers en zorgverzekeraars. Het is een moeilijk proces, maar er zijn een aantal simpele dingen die veranderd kunnen worden. Als eerste moeten alle zwangeren goed geïnformeerd worden. Nu gebeurt dat in slechts 15 procent van de gevallen. De werkgever is verantwoordelijk, dus dus die moet ervoor zorgen dat het werk goed en veilig kan gebeuren.”
Daarnaast moet in veel gevallen de manier van werken worden aangepast. “Kapsters mogen niet meer lang staan en moeten gebruik gaan maken van een zadelkruk. Sommige ziekenhuizen plaatsen verpleegkundigen over naar een andere afdeling waar zij tijdelijk achter een bureau kunnen werken.”
Daarnaast is het belangrijk dat de vrouw in kwestie zo snel mogelijk een afspraak maakt met de bedrijfsarts. “Niet pas na 24 weken, wanneer ze uitgeput op mijn spreekuur komen en noodgedwongen moet stoppen met werken, maar meteen, na 10 tot 12 weken. De bedrijfsarts kan dan op tijd advies geven.”
Dat geldt dan weer niet voor degenen die tijdens hun werk in aanraking komen met infectieziekten of gevaarlijke stoffen. “Dit speelt al een rol tijdens het zwanger worden. Zij moeten daarom al tijdens hun aanstelling geïnformeerd worden, zodat ze weten wat zij kunnen doen om zonder risico zwanger te worden.”
Het kan zomaar zijn dat je zwanger bent, maar geen idee hebt wat wel en niet verstandig is voor het welzijn van jou en je baby. Het advies? “Til niet meer dan 10 kilo, vanaf week 20 is dat nog maar 5 kilo. Zorg dat je niet te lang staat of loopt. Buk, kniel en hurk niet te veel en doe geen inspannende houdingen.” Het is belangrijk om niet te veel te werken. “Maximaal 40 uur per week en 9 uur per dag. Vanaf week 20 is het belangrijk om geen onregelmatige diensten meer te doen. Werkstress moet worden vermeden en stel jezelf niet bloot aan lawaai harder dan 80 decibel.”
Ook goed om te weten: in de Arbeidstijdenwet is geregeld dat werknemers tijdens de zwangerschap en tot zes maanden na de bevalling recht hebben op extra pauzes, ter waarde van maximaal een achtste van de dagelijkse werktijd. “Dat betekent dat je bijvoorbeeld een uur eerder naar huis kunt als je acht uur per dag werk. Of je kunt tussendoor even gaan rusten.”
De baby van Lisa overleed toen hij 7,5 week oud was: 'We hebben alles gegeven'
