1. Wat is het grootste probleem?

Het grootste probleem is de hoeveelheid plastic die wij gebruiken en hoe daarmee wordt omgegaan. Afval dat op straat wordt gegooid (helaas nog een aanzienlijk deel), komt uiteindelijk voor een deel in de oceaan terecht. Ook plasticdeeltjes die achterblijven na het wassen van synthetische kleding of microplastics uit cosmetica-artikelen kunnen in het water terecht komen. Daar vormen ze de zogeheten ‘plasticsoep.’ Jaarlijks belanden er miljoenen tonnen plastic (schattingen variëren van 4,8 tot 12,7 miljoen ton) in oceanen, en plastic verteert niet.

2. En waarom is dat slecht?

Dieren kunnen het plastic aanzien voor voedsel, of raken verstrikt in rondzwervend plastic. Dit weekend ging  een confronterende foto van een overleden griend (walvissoort) viral. Het dier had acht kilo plastic in de maag.  Als we zo doorgaan, dan bevatten onze oceanen in 2050 meer plastic dan vis, voorspelt de Ellen McArthurFoundation. Maar ook op het land hebben dieren last van het zwerfafval: een confronterende foto uit het nieuwste nummer van National Geographic wordt veel gedeeld. Daarop is te zien hoe een ooievaar in een plastic zak verstrikt is geraakt.

3. Wat kunnen we ertegen doen?

Het antwoord is simpel, maar moeilijk in uitvoering: we moeten minder plastic gebruiken. Dat valt niet mee, want denk maar eens aan je dagelijkse boodschappen en de hoeveelheid plastic verpakkingen die daarmee gepaard gaat. Jaarlijks wordt er volgens de Plastic Soup Foundation zo’n 311 miljoen ton nieuw plastic gemaakt. Ongeveer de helft daarvan wordt slechts één keer gebruikt en daarna weggegooid. Het is voor de consument dus best lastig om te minderen met plastic, zo lang producenten het aan blijven bieden. (Maar het kan wel, bewijst onder meer deze vrouw).

4. Is het dan aan de producenten of de overheid om er iets aan te doen?

Daar wordt druk over gediscussieerd, tot op de hoogste politieke niveaus. Verschillende partijen strijden voor statiegeld op meer plastic producten, maar daar lijkt vooralsnog geen meerderheid enthousiast voor. Waar wél een meerderheid van de Europese Commissie enthousiast voor bleek, is een verbod op plastic wegwerpproducten. Producten zoals plastic rietjes, bestek, bordjes en roerstaafjes worden verboden. Eerder bleek een verbod op gratis plastic tassen in Nederland zeer succesvol.

Lees ook
‘Europa wil een verbod op plastic wattenstaafjes, bekers, rietjes en stokjes’

5. Als ik netjes mijn plastic afval scheid, is er toch niks aan de hand?

Dat wordt absoluut toegejuicht, want zwerfafval volgt een groot deel van het probleem. Goede recycling kan voorkomen dat een enorme hoeveel naar het milieu lekt, zegt onder meer de Plastic Soup Foundation. Maar er is ook een keerzijde. Wat betreft de overige milieu-effecten is behoorlijk wat verbetering gewenst, meldde het Centraal Planbureau (CPB) vorig jaar. Een groot deel van de plastic verpakkingen wordt gerecycled, maar een ander deel bestaat uit te slechte kwaliteit en wordt uiteindelijk alsnog verbrand. Daarmee is de bijdrage om de CO2-uitstoot te verminderen volgens het CPB (te) klein. Ook hier geldt dus: minderen met plastic is altijd beter, óók als je netjes recyclet.

Tips nodig om te minderen? Onze hoofdredacteur Jossine Modderman zette er een aantal op een rij.