Protesten aan de grens

Op 14 mei vierde Israël zeventig jaar onafhankelijkheid. Diezelfde dag herdachten de Palestijnen dat hun land is ingenomen, zij noemen dit ‘nakba’, wat ‘catastrofe’ betekent. Er vielen die dag de meeste doden sinds 2014. Het conflict laaide weer op tijdens de protesten van Palestijnen aan de grens van de Gazastrook en Israël. Die protesten – onder de naam van de ‘Grote Mars van de Terugkeer’ – waren al weken van tevoren aangekondigd en begonnen op 30 maart. Als reactie daarop waarschuwde het Israëlische leger dat als demonstranten te dicht (dichter dan 700 meter) bij de grens zouden komen, het land hard zou optreden. Dat gebeurde: militairen schoten (naar schatting) 55 Palestijnen dood.

Verdeeldheid over ingrijpen

Sommige partijen steunen Israël en rechtvaardigen de geweldsacties, omdat het volgens hen gaat om zelfverdediging. Zij menen dat het land zich moest wapenen tegen de terroristische organisatie Hamas, die de Gazastrook bestuurt en heeft opgeroepen tot protest. Anderen, waaronder de Veiligheidsraad en Amnesty, noemen het optreden van Israël buitensporig. Ze vinden dat Palestina’s recht om te protesteren, is geschonden.

Tegelijk: verhuizing Amerikaanse ambassade

Naast dat het dodental vorige week het hoogst opliep – en daarmee ook de gemoederen – werd dit tragische nieuws als extra schrijnend ervaren omdat het samenviel met de ‘feestelijke’ verhuizing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem. De Israëlische president Netanyahu noemde het zelfs een ‘prachtige dag’. Een montage van foto’s van beide gebeurtenissen werd veel gedeeld op social media, om het grote contrast te benadrukken.

These photos show the stark divide between shooting deaths in Gaza and the celebrations in Jerusalem https://t.co/ZfhkpM743s pic.twitter.com/sOf4uFvGzz

— BuzzFeed News (@BuzzFeedNews) May 15, 2018

Jeruzalem is gesplitste stad

Dat de VS zijn ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem heeft verplaatst, is een beladen gebeurtenis. Kort de religieuze context: Jeruzalem is voor zowel de moslims als de Joden een belangrijke, religieuze stad, omdat er veel heilige bakens gevestigd zijn, zoals de Tempelberg. De opsplitsing van Jeruzalem ligt vast in een VN-resolutie. Toch claimt Israël Jeruzalem als zijn hoofdstad en wil deze niet delen. De Palestijnen willen de stad wel delen, maar dan wel op zo’n manier dat zíj de helft krijgen waar de belangrijkste religieuze plaatsen staan.

Verhuizing ambassade is beladen

Jarenlang werd Jeruzalem als ondeelbare Israëlische hoofdstad niet erkend door andere landen, om geen kant te kiezen in het conflict tussen Israël en Palestina. Zij hebben hun ambassades in Tel Aviv, de erkende hoofdstad. Israëls grootste bondgenoot, de VS, erkent nu Jeruzalem als hoofdstad en symboliseert dit door hun ambassade te verplaatsen. Dat is een grote ontwikkeling die niet alleen bij de Palestijnen, maar ook bij de VN tot ophef zorgt. De erkenning van Jeruzalem gaat namelijk in tegen het oorspronkelijk plan van de VN om Jeruzalem en de rest van het land ‘eerlijk’ te verdelen.

Verenigde Naties in rep en roer

Intussen is de wereld in rep en roer. Turkije biedt aan de gewonde Palestijnen op te vangen en de Israëlische ambassadeur in België, Simona Frankel, noemt alle doden in de Gazastrook terroristen, daarmee schaart ze hen onder Hamas. Guatemala heeft als tweede land zijn ambassade geopend in Jeruzalem. De VN heeft een spoedberaad gehouden; veel landen spreken hun afschuw uit over het conflict. Zij besloten vrijdag een internationale onderzoekscommissie naar de Gazastrook te sturen, waaruit duidelijk moet worden of het Israëlische leger mensenrechten heeft geschonden tegen Palestijnse demonstranten.

Amsterdamse demonstraties

In Nederland vinden SP, PvdA, Denk en GroenLinks dat de Israëlische ambassadeur naar Nederland gehaald moet worden, minister Blok van Buitenlandse Zaken ziet daar vooralsnog geen brood in. Toch laat het conflict Nederlanders niet koud: afgelopen week werden er twee proteststoeten door Amsterdam gehouden. De demonstranten eisen dat ‘het Westen’ meer doet tegen de onderdrukking van Palestijnen door Israël, bijvoorbeeld door te stoppen met militaire samenwerking.