November. Het perfecte moment om het eens over huidkanker te hebben, want guess what: daar moet je het héle jaar alert op zijn. Niet alleen tijdens hete zomerdagen of strandvakanties.
Maar wees niet bang voor een wijzend vingertje: Marije Kruis richtte Spot The Dot op om juist eens op een andere manier naar huidkankerpreventie te kijken.
Marije was zelf 30 jaar oud toen ze erachter kwam dat ze een melanoom had, een agressieve vorm van huidkanker. Ze zat lekker op het terras toen een vriend vroeg of ze die ene donkere moedervlek wel eens had laten controleren door de huisarts. “Ik had daar letterlijk nog nóóit over nagedacht”, vertelt ze. “Gewoon echt niet. Uiteindelijk bleek door onderzoek van de dermatoloog dat ik een melanoom had, in vergevorderd stadium. Het zat echt diep in mijn huid en ik was er dus eigenlijk al te laat bij.”
Op dat moment beseft Marije niet wat het stempel ‘melanoom’ precies inhoudt. Ze vraagt de dermatoloog of ze volgende week wel gewoon op vakantie kan, maar helaas: dat gaat niet door. “‘Je leven gaat nooit meer helemaal hetzelfde zijn’, zei hij. Dat daalde niet in. Ook niet bij mijn familie, toen ik hen vertelde dat ik huidkanker had: ‘Oh gelukkig, niets ernstigs’. Iedereen vroeg zich af hoe, omdat ik niet zo’n zonliefhebber ben. Maar dat maakt dus niet per se uit. Je moet gewoon écht goed opletten.”
Ze laat in Oostenrijk, waar ze woont, haar schildwachtklier verwijderen en ondergaat naast meerdere operaties een jaar lang preventieve immuunbehandeling. Omdat er nog altijd een risico is op terugkeer van tumoren, staat Marije ruim tien jaar later nog steeds onder controle. “Het is heel cliché, maar als zoiets je overkomt op je 30e besef je daarna wel dat je alles uit het leven moet halen. Je denkt op die leeftijd misschien nog dat je forever leeft, maar het is allemaal niet zo vanzelfsprekend.”
Als ze door haar behandeling een tijd niet kan werken, besluit ze Spot the Dot op te richten. Een non-profitorganisatie die met spraakmakende campagnes het onderwerp huidkanker – en vooral het belang van vroegtijdige opsporing daarvan – op de kaart zet. Niet met standaard spotjes of folders, maar door creatieve samenwerkingen met bijvoorbeeld kunstenaars en sporters. Ook ontwikkelden ze een online spelletje, Check je vlek, waarbij je indirect leert op welke signalen je moet letten bij je eigen moedervlekken.
“Spot the Dot is geen patiëntenorganisatie en ik ben geen arts, ik kan niet helpen als het gaat om medische informatie”, licht Marije toe. “Met mijn campagnes wil ik niet zeggen dat je nooit meer in de zon mag zitten, maar juist benadrukken hoe belangrijk het is om verbranden te voorkomen en je eigen huid te controleren. Wie huidkanker op tijd ontdekt, heeft bijna 100% kans dit te overleven. Het probleem is dat een melanoom zich snel verspreidt, waardoor een kwaadaardige melanoom een groot gevaar kan gaan vormen. Daarom is het belangrijk om je huid goed in de gaten te houden, ongeacht leeftijd, huidskleur of geslacht. Skin cancer doesn’t discriminate.”
Liever een keer te veel dan te weinig: zo check je jezelf op een melanoom
Om mensen daartoe te inspireren, lanceerde Spot The Dot onlangs een fotoboek in samenwerking met Poolse fotograaf Anna Bedyńska. Zij legde het dagelijkse leven in de straten van Tokio vast, maar met één specifieke focus: stippen. Wie het boek doorbladert wordt uitgedaagd op zoek te gaan naar de stippen, want nee: ze zijn niet overal even duidelijk zichtbaar. Net als, je raadt het al, eventuele verdachte vlekjes op je huid.
“Ik vond het belangrijk om het speels en toegankelijk te houden”, legt Marije uit. “Achter in het boek vind je in vijf talen informatie over huidkanker, maar het is vooral de bedoeling dat dit boek in allerlei wachtkamers komt te liggen. Dat je getriggerd wordt als je het doorbladert. Daarnaast willen we met een foto-expositie hiervan rondreizen, alles om meer bewustzijn te creëren. Het zit gewoon nog niet in ons systeem om op onze huid te letten, zeker niet ’s winters als we dikke lagen kleding dragen. Maar ook dán is het nodig om SPF te gebruiken en je huid in de gaten te houden.”
Het goede nieuws: zo’n zelfcheck is heel makkelijk en hoeft maar eens per maand. Voor of na het douchen bijvoorbeeld, of samen met je partner. “Je kunt er bést iets leuks van maken samen”, lacht ze. “Je kunt ook met jezelf afspreken dat je het doet bij elke volle maan, of je zet een reminder in je agenda. Combineer het anders meteen met een borstencheck, als je dat handig vindt.”
En als je dan zo’n check doet, waar moet je dan op letten? Daar bestaat een handige checklist voor, in de vorm van de ABCDE-methode. Als je een of meerdere dingen uit die lijst herkent, is het verstandig om je huisarts te bellen voor een controle. “Ik krijg weleens telefoontjes of DM’s van mensen waarbij een vorm van huidkanker gevonden is, die zeggen dat ze het alleen maar hadden laten checken omdat ze leerden letten op de moedervlekken op hun huid. Daar doe ik het voor. Ik hoop dat we nog veel meer mensen kunnen helpen op deze manier.”
Renée (47) heeft een zeer zeldzaam blue nevus melanoom: 'Ik wist het twintig jaar lang niet'
