Een vleesboom in de baarmoeder kan vervelende klachten geven. De een gaat die tegen met medicijnen, de ander kiest een operatie. Maar veel vrouwen krijgen één behandelingsoptie niet eens getipt in een consult: embolisatie.
Marieke Smink is gynaecoloog bij het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis in Tilburg, een van de weinige plekken waar je deze behandeling kunt krijgen.
Een vleesboom is een zwelling van het spierweefsel van je baarmoeder. Het komt voor bij vrouwen in hun vruchtbare fase, vertelt Smink, en het is een goedaardige aandoening. “Je kunt er in principe honderd mee worden, maar er zit onderling wel flink verschil in. Bij de een is-ie een paar millimeter groot, bij de ander tien centimeter. Je kunt er ook meerdere hebben, maar dat is niet meteen een probleem: je hoeft het alleen te behandelen als je klachten ervaart.”
Klachten kunnen hevige pijn en bloedverlies tijdens je menstruatie zijn, maar ook vaak moeten plassen, obstipatie of pijn bij het vrijen. “Dat komt omdat een grotere vleesboom ervoor kan zorgen dat andere buikorganen onder druk komen te staan”, aldus de gynaecoloog.
De behandeling verschilt per vrouw en situatie, maar in de meeste gevallen zal een arts eerst medicatie voorschrijven (met of zonder hormonen, via injectie of tabletten). Als dat niet voldoende helpt zijn operaties ook mogelijk. De drie meest voorkomende operaties zijn de hysteroscopie (verwijdering via een vaginale kijkbuis, met ruggenprik of narcose), de enucleatie (hierbij wordt de vleesboom uitgepeld – soms via kijkoperatie, soms via de buik) en de volledige verwijdering van de baarmoeder. Maar in dit rijtje mist vaak nog de vierde optie: embolisatie.
Bij een embolisatie verdooft men je lies en gaan ze via een kleine opening met een slangetje – een katheter – naar binnen. Als de katheter het bloedvat heeft bereikt dat de vleesboom voorziet van doorbloeding, worden er kleine deeltjes doorheen gevoerd. Zo snijden ze de bloedstroom af en krimpt de vleesboom, vaak met zo’n 30 tot 50 procent. Dit proces kan een aantal maanden duren.
De voordelen: je behoudt je baarmoeder en hebt geen buikoperatie nodig. Alles gaat via de lies, met een plaatselijke verdoving. “Het blijft natuurlijk wel een serieuze ingreep, het is geen paracetamolletje”, aldus Smink. “Maar het is een mooie optie voor vrouwen die een snel herstel belangrijk vinden, of al eerdere buikoperaties hebben gehad en het risico op complicaties willen verminderen.”
Een belangrijke sidenote: als je nog een kinderwens hebt, is embolisatie niet de beste optie voor jou. “Hier zijn we terughoudend mee, want embolisatie kan schade geven aan het baarmoederslijmvlies”, legt Smink uit. “Dat betekent niet dat je nooit meer zwanger kunt worden, maar het verhoogt wel het risico op complicaties.”
Embolisatie wordt sinds 1999 uitgevoerd, is wetenschappelijk effectief bewezen én wordt vermeld in medische richtlijnen. Toch krijgen veel vrouwen deze optie niet altijd aangeboden door hun (huis)arts of gynaecoloog. Hoe komt dat? “In Tilburg hebben we een gespecialiseerd team, maar lang niet elk ziekenhuis heeft daar de ruimte voor”, aldus Smink. “Het is zeker geen kwestie van onwil, maar ik denk dat er op veel plekken nog wel up-to-date kennis ontbreekt over embolisatie.”
“In de richtlijn staat bijvoorbeeld dat embolisatie vooral werkt bij hevig bloedverlies, maar niet dat het óók effectief is bij grote vleesbomen. In zo’n geval noemt een arts het wellicht minder snel als optie, omdat ze daar niet van op de hoogte zijn. Daardoor worden ontzettend veel mensen doorgestuurd naar mij, of moeten patiënten zelfs op eigen houtje zoeken naar informatie.”
En dat vindt Smink een kwalijke zaak. “Dat is toch de omgekeerde wereld? Je mag als patiënt verwachten dat als je bij een arts komt, deze je op de hoogte stelt van alle mogelijke opties.”
“Ik ben helemaal niet van mening dat iedereen met een vleesboom een embolisatie moet krijgen”, vervolgt ze. “Zeker niet zelfs, een behandeling blijft altijd maatwerk. Maar ik vind wél dat je pas een weloverwogen beslissing kunt nemen als je volledig ingelicht bent.”
Smink heeft het idee dat vrouwen hierin echt nog tekort worden gedaan. “Er worden nu soms baarmoeders verwijderd, waar dat niet altijd nodig is. Dat moet toch anders kunnen. Ik wil hier aandacht voor genereren, in de hoop dat meer artsen én vrouwen op de hoogte zijn van deze optie. Iedereen verdient goede, geïnformeerde zorg.”
Marieke Smink:
De (on)zin van cyclus-apps volgens een gynaecoloog: 'Allesbehalve precies'
