Bijna iedere vrouw kent hem: de eendenbek. Al 180 jaar wordt dit instrument in de behandelkamer gebruikt. Ontworpen door een man, nauwelijks aangepast en vooral: totaal niet fijn. Dat moet en kan anders, dachten ontwerpsters Tamara Hoveling en Ariadna Izcara Gual.
Samen bedachten ze een vrouwvriendelijker alternatief voor het instrument, dat door vrouwen ook wel ‘martelwerktuig’ wordt genoemd.
“Ik denk dat ik veertien was toen ik voor het eerst een onderzoek kreeg met de eendenbek“, vertelt ontwerper van de TU Delft Tamara Hoveling aan LINDA. “Vanaf dat moment vroeg ik me af waarom dit instrument er nog altijd zo uitziet. Het voelde vreemd dat er nooit iets aan veranderd is.”
“Pas daarna ben ik opgeleid tot ontwerper, en een tijd geleden ben ik er dieper ingedoken.” Hoveling komt erachter dat het ontwerp van de eendenbek al 180 jaar oud is. “De manier waarop het ontwerp op de wereld is gekomen, is ook geen prettig verhaal. De ontwerper ontwikkelde het instrument door pijnlijke, onvrijwillige experimenten op tot slaaf gemaakte vrouwen uit te voeren. Dat motiveerde mij nog meer om er iets mee te gaan doen.”
Hoveling bundelt haar krachten met Ariadna Izcara Gual, die het onderwerp heeft opgepakt als afstudeerproject van haar master. “Samen zijn we gaan kijken wat de mogelijke oplossingen zouden kunnen zijn. Daar is ons vrouwvriendelijke ontwerp ‘Lilium’ uit ontstaan. Naar mijn mening is ons ontwerp radicaal anders. We hebben gekeken naar de behoefte van de arts en de patiënt. Het ziet er vriendelijker uit, het voelt aangenamer en het is duurzaam.”
Nooit meer een eendenbek tussen je benen? Ontwerper Tamara komt met vrouwvriendelijk alternatief
Maar hoe kan het dat het zo lang heeft geduurd voor er een vriendelijker alternatief is ontwikkeld? Volgens Hoveling komt dit doordat de ontwikkeling in de zorgsector lange tijd is gedomineerd door mannen. “Als man ken je dit product waarschijnlijk niet eens. Of zul je niet begrijpen dat er een probleem mee is, omdat je niet weet hoe het voelt.”
Er zijn ontzettend veel positieve reacties gekomen op het ontwerp van Hoveling en Izcara Gual. “Dat we zo veel reacties zouden ontvangen, had ik nooit verwacht. We wisten dat het een probleem was, maar na alle reacties die ik heb gelezen en persoonlijke verhalen die ik heb ontvangen, werd duidelijk dat het probleem nog veel groter is dan wij dachten.”
Ze vervolgt: “Aan de ene kant vind ik het vervelend om te zien dat er zo veel vrouwen zijn met traumatische ervaringen door een voorwerp. Tegelijkertijd vind ik het heel mooi dat vrouwen zich zo open durven te stellen en dat er zo veel aandacht voor is.”
Om het ontwerp verder te ontwikkelen, is inmiddels een crowdfundingcampagne gestart. “We kregen berichten van vrouwen die vroegen of ze ergens geld konden doneren. Dat bracht ons op het idee om, vóórdat we ingewikkelde subsidieaanvragen doen, eerst te kijken of mensen een klein bedrag willen bijdragen.”
De eerste stap is het maken van een goed testbaar prototype. “Op dit moment hebben we alleen een 3D-geprint model, waarmee we het idee kunnen tonen, maar dat is niet geschikt om daadwerkelijk te testen. Het is gemaakt van het verkeerde materiaal en voldoet niet aan de eisen voor klinisch gebruik.”
Het opgehaalde geld wordt gebruikt om het ontwerp te verfijnen, op basis van feedback van zorgverleners en gebruikers. “Met een beter prototype kunnen we starten met de eerste tests, en daarmee ook de aanvraag voorbereiden voor grotere financiering voor klinisch onderzoek. Uiteindelijk moet het veilig, goedgekeurd en duurzaam toepasbaar zijn. Dat is ons doel.”
Meer aandacht voor 'vrouwelijke' werkwijze in zorg beter voor patiënten én artsen
