Je zou denken dat het recht op abortuszorg en anticonceptie goed geregeld is in Nederland anno 2025, maar dat valt helaas vies tegen. De abortuswet in ons land stamt nog uit 1984 en informatie over anticonceptie is vaak onvolledig.
Daarom schrijft columnist Alina Chakh, voorzitter van Stichting Ava, op LINDA.nl over de ontwikkelingen rondom vrouwengezondheid en reproductieve rechten.
'Pijn bij vrouwen wordt minder serieus genomen, klachten verzacht en problemen worden geminimaliseerd'
November is traditiegetrouw anti-abortustijd door allerlei acties van anti-abortusorganisaties, dus ik zette me al schrap. Met de verkiezingen in aantocht vond de SGP het al wat eerder een goed moment voor een anti-abortuscampagne. Volgens lijsttrekker Chris Stoffer, die langskwam bij Eva, was het “tijd om een gesprek te openen” over de “40.000 abortussen” die “jaarlijks” plaatsvinden. Dat gesprek probeert de partij te starten met billboards langs zeventien snelwegen, zoals die van een AI-gegenereerd meisje, quasi-geschrokken, telefoon in haar hand, met de tekst ‘Ik heb geen partner, dus abortus?’
Stoffer herhaalde “40.000 abortussen” meermaals. Want, zo weet iedereen met wat kennis van marketing, psychologie of verkiezingscampagnes, herhaal iets vaak genoeg en het blijft hangen.
Een aantal partijen lijkt geobsedeerd door het abortuscijfer. Ze willen motieven registreren of oorzaken onderzoeken, alsof vrouwen aan de hand van een keuzemenu besluiten om een zwangerschap af te breken.
Daarom nog één keer, voor de SGP en de mensen achterin: er is nationaal én internationaal veel onderzoek gedaan naar abortus. De bekendste studie, de Turnaway Study, toonde aan dat abortus géén negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid of het welzijn van vrouwen. Integendeel: vrouwen die een abortus werd geweigerd, kwamen er financieel en mentaal slechter uit. Ook op het gebied van gezin en gezondheid.
In Nederland is er uitgebreid onderzoek gedaan, onder andere door het AMC, de Universiteit Utrecht en Fiom. Dat weet de SGP, want het onderzoek wordt onjuist weergegeven op hun campagnewebsite. Er is geen simpel lijstje te maken van “redenen” of “motieven” voor een abortus. De vraag is zelfs of onderzoek ooit kan vangen wat er allemaal meespeelt in zo’n beslissing.
'Hoewel we onszelf graag zien als een progressief gidsland, is abortus hier helemaal geen recht. Het is zelfs strafbaar'
Dan dat cijfer. Laten we ophouden met die fixatie op het abortuscijfer. Het gaat er niet om hoeveel abortussen er jaarlijks plaatsvinden, maar of vrouwen de zorg krijgen die ze nodig hebben. Bovendien vinden de meeste abortussen steeds vroeger plaats, in de allereerste weken van een zwangerschap. In 2023 vond 69 procent van de afbrekingen plaats in de eerste zeven weken. Zoals Trudy Dehue al vaker opmerkte: ‘Met de huidige testen kun je al ‘zwanger’ testen voordat je officieel over tijd bent.’ Vrouwen zijn er dus eerder bij dan ooit. Een deel van die zwangerschappen zou vanzelf zijn geëindigd in een miskraam. Vrouwen zijn dat nu simpelweg voor.
Artsen zijn verplicht elke abortus te melden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, simpelweg omdat abortus nog altijd in het strafrecht staat. De registratie is dus juridisch van aard en niet bedoeld als een soort jaarlijks rapportcijfer voor hoe goed vrouwen anticonceptie gebruiken. Die cijfers vertegenwoordigen vrouwen. Vrouwen die besluiten over hun eigen lichaam en toekomst. En die worden gereduceerd tot een cijfertje.
De waarheid is dat 86 procent van de Nederlanders vindt dat abortus mogelijk moet zijn. Het is van de zotte dat abortus dan nog steeds in het strafrecht staat. Nederland is helemaal niet verdeeld over abortus. Die informatie zou politieke partijen kunnen stimuleren de achterhaalde abortuswetgeving te moderniseren. Vrouwen zijn geen speelbal, onze rechten geen politiek wisselgeld.
Abortussen hebben altijd bestaan en zullen altijd bestaan. Hoeveel billboards er ook langs de snelweg hangen, hoeveel loze moties er ook worden ingediend en hoe vaak dat “40.000 per jaar” ook wordt herhaald. In plaats van te fixeren op cijfers, kunnen we beter vragen: wat hebben vrouwen nodig om hun vruchtbaarheid te regelen op een manier die voor hen past?
40.000 abortussen per jaar? Ik tel vrouwen die regie nemen over hun eigen lijf en leven. Blijf uit onze baarmoeders.
Geweld tegen vrouwen is geen incident, het is een structureel probleem. En het wordt tijd voor een nationale aanpak. Dit gaat iedereen in onze samenleving aan. Vrouwen moeten in Nederland veilig kunnen zijn. Altijd en overal. Teken daarom onze petitie. Meer weten? Alle informatie vind je hier.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief
'Nog steeds moeten vrouwen landsgrenzen oversteken voor een abortus'
Alina Chakh spreekt en schrijft over vrouwengezondheid en reproductieve rechten.
Ze is voorzitter van Ava, een organisatie die zich inzet voor goede, toegankelijke abortuszorg en anticonceptie, met de behoeften en ervaringen van vrouwen als uitgangspunt. Vanaf de start speelde ze een leidende rol in het uitbouwen van Ava tot een beweging die vrouwen een krachtige stem geeft in beleid en praktijk. Zo bracht ze onder meer het gebrek aan pijnbestrijding bij spiraalplaatsing landelijk op de agenda.
