Lastig

Helena’s zoon was nieuwsgierig en wilde alles weten en dat zorgde voor veel vragen. “Hij was slim. Je was de hele dag met hem in discussie.” De basisschoolleiding vroeg aan Helena of ze hem niet moesten laten testen, en dat gebeurde ook. “Ze wilden er een sticker op plakken. Dat moet dan hè? En dat werd dan PDD-NOS (pervasieve ontwikkelingsstoornis). Oftewel autisme. Hij had een beperking met sociale interacties. Dat vonden ze lastig.”

Maar vooral in groep 8 werd het een probleem. Toen gingen twee groepen samen en waren er dus nog meer leerlingen. “En met zo’n ventje als Pepijn erbij hadden ze niet meer zoveel aandacht voor hem. Die verbale communicatie vond school heel moeilijk.” Thuis had Helena daar niet zo’n moeite mee. Al erkende ze het probleem wel. “Maar het was zo’n schatje. En natuurlijk, het kostte wel tijd, maar als je met zijn vragen aan de gang ging of op zijn manier het antwoord kon uitleggen, dan was dat oké. En soms moest je tegen hem zeggen dat jouw hoofd nu ook even vol zat.”

Speciaal onderwijs

Helaas, Pepijn moest toch naar het speciaal onderwijs. Daar miste hij aansluiting met de andere kinderen. Er zaten kinderen met ADHD of een leerachterstand. Dat vond Pepijn moeilijk, dus was hij “weer die lastpak”. Na het basisonderwijs probeerde Helena hem naar de reguliere HAVO te krijgen, maar “geen school wilde hem hebben”. “Toen moest hij weer naar het speciaal onderwijs. En toen zag je hem afglijden. Hij werd diepongelukkig. Dat ging zelfs zover dat ik hem niet meer naar school kreeg.”

Pepijn zat een halfjaar thuis. Helena hoorde niks van de gemeente over de leerplicht en belde er dus zelf maar achteraan. “Ook van de school hoorde ik niks. Niemand wist iets. Hij kreeg geen onderwijs en ging buiten hangen. Hij ging vrienden opzoeken die ouder waren en kwam in aanraking met blowen. Want dat voelde fijn in zijn hoofd. Het ging van kwaad tot erger, ook het drugsgebruik.”

Opleiding

Toch kreeg Helena Pepijn zover dat hij startte met een entreeopleiding mbo 1. “Ik had een vriendin die op de school werkte. En die zei: ‘Hij moet toch een diploma halen wil hij wat doen met zijn leven.’ En dat deed Pepijn. Natuurlijk met twee vingers in zijn neus. En hij was trots ook. Dat was eindelijk positief.”

Daarna ging Pepijn verder naar mbo 2, een opleiding houtbewerking. “Ook dat vond hij leuk. Hij was enthousiast. Maar toen kreeg hij een nekhernia en werd het te zwaar. Maar voor hem was het een bevestiging van: ‘het mág gewoon niet’. En toen is hij niet meer naar school gegaan.”

Omslag

Daarna had Pepijn nog wel een paar baantjes, maar niks hield hij vol. “Hij had overal moeite om in het keurslijf te moeten lopen. Met werken in een team of onder een baas. Elke keer liep hij weer tegen zichzelf aan. En vanaf die tijd is hij ook weer meer gaan gebruiken om lekkerder in zijn vel te gaan zitten. Het ging weer van kwaad tot erger.”

Toen Pepijn een jaar of twintig was gebruikte hij coke, crack en LSD.  Met een WAJONG-uitkering had hij wel geld, maar geen daginvulling, vertelt Helena. “Toen heeft hij een appartementje geregeld en begon de ellende. Hij was helemaal niet zelfstandig genoeg om zijn eigen huishouden te runnen en ving iedereen op die een plek nodig had. Zwervers, drugsgebruikers, honden. Hij leende geld en mensen maakten misbruik van hem. Het was er vies. Ik heb nog geprobeerd om orde op zaken te stellen, wilde zelfs zijn huurachterstand betalen, maar hij is ontruimd en toen is hij gaan zwerven.”

Afkickkliniek

“Je zag hem lichamelijk veranderen. Hij werd mager en kreeg waanideeën door het vele gebruik. Hij kwam veel thuis en zei dan: ‘Mama, ik ben kansloos en ik kan niks. Ik gebruik drugs. Maar wat is erger? Ik met drugs? Of ik zonder drugs?’ Hij zat helemaal klem. Hij had geen doelen, geen diploma, niks.

Uiteindelijk heb ik hem naar een afkickkliniek gekregen. Ik zei: ‘Ik zou zo graag met je willen praten als je nuchter bent. Toen zei hij: ‘Oké, ik wil het wel doen.’ Eigenlijk deed hij het voor mij. Maar hij zei ook: ‘Als dit niet lukt, dan stap ik eruit.’ Al mijn hoop was gevestigd op de kliniek. Maar na drie dagen hebben ze hem laten gaan, ook al zat hij midden in het afkickproces. Hij belde me op en zei: ‘Ik ben weer buiten.’ En ik dacht: hoe kán dit? Ik was boos en hij hing op.”

Suïcide

Pepijn ging aanvankelijk naar zijn oma, de moeder van Helena. Ze zocht haar zoon daar op, maar hij vertrok er uiteindelijk in een staat van paniek. Hij vertelde zijn oma dat hij niet meer terug zou komen. “Ze wist niet meer wat ze moest doen en liet hem gaan. En toen werd ik maandagavond gebeld door haar: ‘Ik denk dat hij het gedaan heeft’.

We zijn negen dagen lang naar hem op zoek geweest. De politie, helikopters en solarboten hebben allemaal meegezocht, maar uiteindelijk hebben twee vrienden van Pepijn hem gevonden. Hij lag op de dijk vlak bij het huis van zijn oma, waar hij ooit wietplantjes had neergezet. Die vrienden zeiden: ‘Laten we dat plekje maar checken’.”

Briefje

“Het was heel duidelijk dat hij het zelf gedaan heeft. En gelukkig had hij nog wel een briefje achtergelaten. Er stond op: ‘Het spijt me en ik hou van jullie’. Ik weet heel goed waar hij tegenaan liep. Bij ons heeft hij het altijd kunnen ventileren. Hij kon altijd bij ons terecht, alleen heb ik het verschil niet kunnen maken.”

Nadat Pepijn suïcide pleegde, begon Helena direct met schrijven. Vooral om niks te vergeten, verklaart ze. “Ik bleef maar schrijven. Er kwam geen eind aan. Het was voor mij mijn redding. En zo zal Pepijn alsnog gehoord en gezien worden. Dit is wat ik voor hem kan doen.”

Lees ookAnetts zoon Tosh (22) pleegde zelfmoord: 'Ik brulde van de pijn'