‘Ik kon met álles bij haar terecht, maar dat moest niet. Dat we heel veel konden bespreken, blijkt wel uit de laatste twee jaar van haar leven’, zo omschrijft Evi Hanssen (45) de band met haar moeder.
Op 14 maart vorig jaar is Evi’s moeder Arlette Jacobs overleden aan de gevolgen van uitgezaaide borstkanker. Een jaar geleden vertelde Evi hoe het voor haar was.
“Het was een echte moeder-dochterrelatie. Ze was niet mijn beste vriendin, dat zou ze ook niet gewild hebben. We hadden een hele open band. Er was heel veel liefde tussen ons. Ze heeft zo vaak verteld dat ze van ons hield en knuffelde ons veel”, vertelt de Vlaamse presentatrice aan LINDA.
Ze vult aan: “Tegelijkertijd werd er gedistantieerd, want ze wilde ons wel opvoeden tot zelfstandige kinderen. Zo voelde het wel aan dat we in het volwassen leven gelijk aan elkaar waren.”
In april 2021 hoort Evi dat haar moeder borstkanker heeft. De wereld staat stil. Ze vertelt hoe het voor haar en de familie was. “Ze heeft nog één jaar en tien maanden geleefd, maar op het moment zelf heb je géén idee hoe lang je nog samen hebt. We wisten dat het ongeneeslijk was en dat de behandelingen er alleen waren om de kanker te temperen. Ze had al eens eerder borstkanker gehad, dus ze wist dat het een ongelooflijke strijd was.”
De eerste maanden gaat het goed en zien ze ‘weinig verschil’, zegt Evi. “Maar na een paar maanden werd ze ongelooflijk ziek van de medicatie. Ze heeft vrij snel gekozen om te stoppen met alle behandelingen. De keuze tussen het leven rekken en niet genieten of korter leven en nog wel genieten was voor haar de tweede optie.”
Evi benoemt dat haar moeder niet wilde dat de kinderen zich te veel zorgen zouden maken. “Ze wachtte altijd met ons op de hoogte stellen tot de uitslagen er waren. Dan konden wij ons niet voorbarig zorgen maken. Wel is ze altijd eerlijk geweest. Zonder doekjes eromheen te winden deed ze het op haar eigen, persoonlijke manier, met de nodige zorg en gevoel.”
Maartje (45) had borstkanker: 'Dat aan mijn kinderen vertellen was erger dan de diagnose zelf'
Het laatste half jaar ging Evi’s moeder langzaam achteruit. “In augustus vorig jaar vertelden de dokters ons dat haar laatste half jaar was ingezet. Eind januari dachten ze dat ze nog maximaal drie maanden zou hebben. Het duurde twee maanden.”
Evi en haar familie zetten de knop om en maken de laatste maanden zo fijn mogelijk. “Toen we wisten dat ze snel ging sterven is ze naar huis gekomen en hebben we het zo aangenaam mogelijk gemaakt. We hebben een bed in de woonkamer gezet en waren veel samen. Hoe gek het ook klinkt, toen was het afwachten. Ze kreeg palliatieve behandeling, zodat ze zich niet slecht zou voelen. Zo doof je alles als een vlammetje uit. Uiteindelijk heeft ze gekozen voor euthanasie. Ze wilde vermijden dat ze in een coma terechtkwam en wilde bewust sterven.”
Laura kreeg borstkanker en liet euthanasieverklaring opstellen: 'Ik wil nooit meer zo ziek zijn'
In de aanloop naar het overlijden hebben Evi en haar moeder allerlei gesprekken over het leven en de dood. “Hoe denkt zij dat ze wil sterven? Hoe wil ik dat zij sterft? Geloven we in leven na de dood? Daar schreef ik weleens over in mijn wekelijkse columns voor een Vlaamse krant. Ik kreeg veel reacties waaruit bleek dat het mensen raakte. Mijn moeder en ik vonden dat een kans om andere mensen een beetje op weg te helpen om de dood bespreekbaar te maken.”
Het idee ontstaat om een podcast te maken waarin ze samen openhartige gesprekken voeren over het leven, de dood en hun band. Ze noemen de zesdelige podcast De afscheidstournee van mijn moeder. “Toen mijn moeder vertelde dat ze ongeneeslijk ziek was, zei ze: ‘Het is ook heel mooi, want nu hebben we extra tijd om veel van elkaar te genieten en foto’s en filmpjes te maken.’ Ze kon de schoonheid van de situatie inzien. Je krijgt de unieke kans om op een prachtige, bewuste manier rustig afscheid te nemen. Net als een artiest die bij een afscheidstournee nog alles uit de kast trekt.”
Evi Hanssen drinkt al ruim drie jaar niet meer: 'Ik heb meer energie, slaap beter en ben minder vaak ziek'
De gesprekken zijn voor Evi heel dierbaar. “Door op tafel te gooien hoe wij het einde zagen, hebben we kunnen toeleven naar een mooi afscheid en de perfecte dood van mijn mam. Dat kan dus echt. We zien de podcast als een ijsbreker als je een moeilijk gesprek wilt aangaan met iemand die ook ongeneeslijk ziek is, of gewoon, want we gaan allemaal dood hè.”
De reacties op de podcast zijn overweldigend. “‘Had ik maar naar deze podcast geluisterd voordat mijn moeder stierf’ en ‘Ik ga sterven, maar mijn kinderen vinden het moeilijk om erover te praten. Ik ga ze deze podcast laten luisteren’. Het kan een starter zijn voor een moeilijk gesprek.”
Verlieskundige Esther van Apeldoorn over rouwen: 'Je hoeft niet per se te praten'
Op Instagram deelde Evi een week na het overlijden dat ze ‘iedere dag een paar keer huilt’. Doet ze dit twee maanden later nog steeds? “Even denken, huilde ik gisteren? Nee, eergisteren wel. Ik probeer mezelf te observeren en ik besef dat ik in een rouwproces zit. Nu pas begint het besef te komen dat ze echt niet meer terugkomt. Maar ons rouwproces is veel vroeger gestart, omdat we bij haar euthanasie waren en een prachtig einde hebben meegemaakt. Ik heb niet zo’n hartverscheurend gevoel, omdat ik wist dat het eraan zat te komen en alles heb besproken met haar.”
De presentatrice vertelt dat ze dit gevoel heeft te danken aan haar moeder. “Het is niet zo dat iemand uit m’n leven is geplukt, daar kan ik heel dankbaar voor zijn. Mijn moeder heeft ons een duwtje in de rug van het rouwproces gegeven zodat de eerste meters goed verlopen.”
Bij de dagelijkse dingen denkt ze veel aan haar. “Missen is een groot woord, maar ik wil d’r wel vaak bellen om te vertellen dat de zon schijnt. Maar ook van die hele onnozele zaken zoals toen ik een scheurtje had in een nieuwe bloes. Dan ging ik altijd naar mijn moeder. Weet je wat het is? Ik maakte er nooit tijd voor en dacht: ‘Mijn moeder doet het wel even snel.'”
Een moeilijk moment was het leegmaken van de kledingkast. “Op het einde van haar leven heeft ze blouses en vesten gekocht waarvan ze wist dat ik ze mooi vond, zodat ik ze kon dragen. Een paar draag ik al, maar ze hebben wel haar geur. Ze had een heerlijke geur. Dat is mooi en confronterend tegelijk. Je moeder zit er zowat in.”
Evi vertelt dat ze bezig is met een boek over haar moeder, dat eind november uitkomt. “Daarom denk ik veel aan mijn moeder deze periode. Ze heeft ingesproken berichtjes op haar mobiel en die zit ik nu te luisteren. Dat is heel confronterend, maar ze blijft wel dichtbij mij. Je krijgt nog boodschappen uit de hemel. Dan hoor ik: ‘Hee Evi’tje, je kan dit misschien nog in je boek vertellen, ik heb een geheim’. Nou, dat geheim laat ik eruit”, lacht Evi.
Evi Hanssen over anorexia: 'Het draait niet alleen maar om gewicht verliezen, het gaat om controle'
Vandaag is het de eerste Moederdag zonder haar moeder. “Het geeft mij geen droevig gevoel. Ik denk omdat ik het niet zo’n belangrijke dag vind en mijn moeder ook niet. Het is een beetje gek dat zo’n belangrijke taak als moeder maar op één dag gevierd wordt. Ik heb liever dat m’n kinderen de rest van het jaar leuk en attent zijn dan dat ze op Moederdag komen met een lelijk knutselwerkje. Persoonlijk heb ik die ene dag niet nodig om waardering te voelen van mijn kinderen, mijn moeder had die ene dag ook niet nodig om waardering te voelen vanuit mij.” Advertenties en reclames doen Evi niet veel. “I can deal with een mailtje over Moederdag. Als ik het niet leuk vind, klik ik het weg.”
Op de verjaardag van haar moeder verwacht Evi het moeilijk te gaan hebben, zegt ze geëmotioneerd. “Ik krijg het nu weer moeilijk. Dat is liefde, omdat ik over haar praat. Verdrietig zijn is helemaal niet erg, dat heb ik ook geleerd. We zijn zo gewend dat we verdriet willen laten verdwijnen en te veranderen naar een andere emotie. De zus van mama zei: ‘Als je het verdriet of gemis voelt komen, laat het gewoon toe, dat werkt het beste.’ Dat is écht zo.”
Ze eindigt met een boodschap voor iedereen die iemand mist. “Als ik het moeilijk krijg, huil ik heel hard, en dan volgt een glimlach en een gevoel van opluchting. Probeer het verdriet om te zetten in dankbaarheid. Ik hoop dat mensen verdriet niet altijd als erg durven te zien, nu ik het hier zeg. Waarom ben je verdrietig? Omdat je een heel leuk persoon hebt gekend.”
Dit artikel werd al eerder op Moederdag 2023 gepubliceerd.
Advertenties over zwanger- en ouderschap kwetsen veel Nederlanders in aanloop naar Moederdag
