Traumachirurg Geertje Govaert ging voor het Internationale Comité van het Rode Kruis twee keer op missie naar Gaza. Daar werkte ze in een tentenziekenhuis midden in het conflictgebied. Samen met lokale en internationale collega’s hielp ze patiënten onder zware omstandigheden.
“Ik zal nooit vergeten hoe wezenloos die moeder voor zich uit staarde. Dat was gewoon afschuwelijk”, vertelt Govaert in gesprek met LINDA.
Ze heeft altijd al affiniteit gehad met dit soort werk. “Na mijn studie geneeskunde ben ik begonnen met de opleiding tot tropenarts”, zegt Govaert. Deze opleiding bestaat uit een jaar chirurgie en een jaar gynaecologie. “Na dat jaar chirurgie vond ik het zo leuk en interessant, dat ik heb besloten om daarmee door te gaan en eerst chirurg te worden.”
Dat gevoel is altijd blijven trekken. “In het verleden heb ik voor Artsen zonder Grenzen gewerkt en vorig jaar ben ik voor een Italiaanse organisatie naar Afghanistan gegaan. En recent de missies voor het Internationale Rode Kruis in Gaza.”
Govaert ging twee keer voor zes weken op missie naar Gaza: eerst in december 2024 en daarna in maart 2025. “Richting het einde van mijn eerste missie was er net een wapenstilstand van twee weken getekend. Je merkte echt aan collega’s en aan de mensen om je heen dat er weer hoop kwam. Hulpgoederen, eten, alles was weer meer beschikbaar. Dat gaf verlichting.”
Wanneer Govaert terugkeert voor haar tweede missie, is dat gevoel van hoop zo goed als weg. “De vijandelijkheden waren opnieuw uitgebroken en het was heel zwaar. Ik merkte ook – met name aan mijn collega’s – dat mensen heel moe waren. Ze zaten echt in overlevingsmodus.”
Het team werkt volgens een vast ritme. “Het is een tentenziekenhuis. De naam zegt het al: het is opgebouwd uit tenten omringd door een muur. Het is een afgesloten terrein”, legt Govaert uit. “We werkten daar met een groot team van lokale en internationale collega’s samen. Als traumachirurg werkte ik voornamelijk in de operatiekamer, maar ook op de eerste hulp en verpleegafdelingen.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Het veldziekenhuis van het Internationale Rode Kruis in Rafah, Gaza (bron: Internationale Rode Kruis).
Het ziekenhuis bestaat uit vier verpleegafdelingen met 65 bedden bij elkaar. Er zijn twee mannenafdelingen, een vrouwenafdeling en een kinderafdeling. “We startten de dag met een gezamenlijke overdracht waarin gebeurtenissen van de vorige nacht werden besproken en aandacht was voor bijzonderheden die dag, zoals tekorten of nieuwe voorraden.”
Daarna splitsen ze op. “Eén team ging naar de operatiekamers, het andere team naar de verpleegafdeling. Er was altijd een lokale chirurg die met ons meewerkte. Als er een instroom was van acute patiënten, moest de geplande operatielijst worden aangepast.”
Ramsey Nasr emotioneel over Palestina bij 'Bar Laat': 'We doen helemaal niks'
Elke dag in het ziekenhuis in Gaza is anders. Het tekort aan medische hulpmiddelen vergt improvisatie. “We werken samen met andere hulporganisaties en ziekenhuizen om middelen uit te wisselen. Maar het was continu zoeken naar wat er nog beschikbaar was en hoe we dat konden inzetten.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Het veldziekenhuis van het Internationale Rode Kruis in Rafah, Gaza (bron: Internationale Rode Kruis).
De omstandigheden zijn niet alleen zwaar voor patiënten, maar ook voor Govaerts lokale collega’s. “Veruit de meeste mensen wonen in tentenkampen. Ze moeten vaak verhuizen, hebben moeilijk toegang tot schoon drinkwater en eten, moeten reizen om bij ons te komen – wat weer risico’s met zich meebrengt. Zij hebben heel veel ballen hoog te houden. Daarbij zijn ze vaak familieleden verloren door het geweld.”
Het verschil is steeds nijpender. “Iedereen heeft een verhaal en bij iedereen gebeuren er vreselijke dingen op dat moment. Dat geldt zowel voor patiënten als voor onze collega’s. En dat was de tweede keer echt nog veel indringender en schrijnender dan de eerste keer.”
De betrokkenheid van de lokale collega’s maakt diepe indruk. “Wat er ook gebeurde, als het enigszins mogelijk was om naar het ziekenhuis te komen, dan kwamen ze.” Dit blijkt uit het verhaal van een collega-chirurg van Govaert. “Hij appte dat hij een halfuur later zou zijn. Hij was nog in het ziekenhuis waar een neef van hem was opgenomen. Zijn andere neef was die avond ervoor gedood.”
“Hij had de hele nacht niet geslapen, en toch stond hij er. Toen ik hem vroeg waarom, zei hij: this is our life now. Dat tekent wel hoe mensen erin staan. Ze leven van dag tot dag. Er gebeuren afschuwelijke dingen, maar toch waren ze er iedere dag weer.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Een van de twee operatietenten in het veldziekenhuis. De operatietafel staat niet in het midden, maar juist in de uiterste hoek van de ruimte, om zo dicht mogelijk bij de muur te staan die aan de buitenkant tegen de tent aan is gebouwd. Deze muur is onderdeel van de veiligheidsmaatregelen tegen rondvliegende kogels en scherven (bron: Geertje Govaert).
Het veldziekenhuis staat midden in het conflictgebied. “Je hoort de hele dag schoten en explosies. Die geluiden zijn continu, dag en nacht aanwezig. Soms hoorden we een explosie en probeerden we te luisteren hoeveel ambulances we hoorden. We wisten: als er ambulances waren, dan waren er slachtoffers. Die kwamen dan vaak naar ons ziekenhuis.”
Soms horen ze geen ambulances. “Dan wisten we dat er geen overlevenden waren – of in elk geval niemand die bij ons terechtkwam. Maar je bent continu bezig met wat er om je heen gebeurt, en dat hoor je ook.” Volgens Govaert raak je hieraan gewend. “Je bent na zes weken ook wel opgelucht dat jij wel weg kan: vannacht zal ik het niet horen.”
Ondanks deze heftige omstandigheden, zet Govaert zich in als traumachirurg op deze missies. “Je voelt je betrokken bij mensen die hulp nodig hebben. Het is heel belangrijk dat er mensen zijn die dit blijven doen. De hulporganisaties die deze hulp verlenen, kunnen niet functioneren zonder mensen die bereid zijn dit aan te gaan.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Geertje Govaert voert een operatie uit in het veldziekenhuis (bron: Inari Listo).
Ze vervolgt: “Het werk dat we daar doen, doet er ook toe. Je maakt zowel inhoudelijk als medisch een verschil. Je laat zien dat mensen niet vergeten worden, en dat we als organisatie ons best doen voor hen. Daar deel van uitmaken, voelt goed.”
Govaert heeft dingen meegemaakt die haar voor altijd zullen bijblijven. Zoals het verhaal van een jonge moeder die bij hen in het ziekenhuis was. “Ze had een openbeenbreuk van haar onderbeen door een explosie. Ze zat al klaar in een rolstoel om naar de operatiekamer te gaan, waar ik haar zou opereren.”
Een verpleegkundige vraagt Govaert of het goed is om de operatie van de jonge moeder een paar uur uit te stellen. “‘Natuurlijk’, zei ik. ‘Maar waarom?’. De verpleegkundige vertelde dat de kinderen van de jonge moeder waren omgekomen. Een jongen van twee en een baby van 40 dagen oud.”
Palestijnse fotograaf wint World Press Photo met tragisch oorlogsbeeld: 'Toont onvoorstelbaar verlies'
Haar kinderen lagen in het mortuarium in een ziekenhuis tien kilometer verderop. “Ze moest eerst afscheid nemen van haar kinderen. Volgens de islamitische traditie zouden zij dezelfde dag begraven worden. Dat heeft ze gedaan, toen is ze teruggekomen en heb ik haar ’s middags geopereerd. Ik zal nooit vergeten hoe wezenloos die moeder voor zich uit staarde. Dat was gewoon afschuwelijk.”
Volgens Govaert is dit slechts één van honderden verhalen. “Iedere patiënt heeft een dergelijk verhaal. Zoveel kinderen hebben hun ouders verloren. En zoveel ouders hebben hun kinderen verloren.”
Govaert heeft niet alleen veel geleerd als chirurg, maar ook als persoon. “Je leert relativeren. Je kijkt met een andere blik naar de situatie thuis. Ik ben de veiligheid die we hier hebben veel meer gaan waarderen. Mogelijkheden als even naar de supermarkt gaan en je karretje volladen met eten, of in de trein stappen en het land doorreizen naar familie. Die dingen neem je niet meer aan als vanzelfsprekend. Dat zijn dingen die bijzonder zijn, en veiligheid is bijzonder.”
“Ook in oorlogstijd gelden regels: mensen moeten toegang houden tot medische zorg, ze mogen niet vergeten worden, en we moeten blijven helpen waar dat nodig is.” Dat is voor Govaert een reden om haar ervaringen te delen. “Om dit onder de aandacht te blijven brengen. Het is belangrijk dat de mensen in de samenleving die hulp nodig hebben, die hulp krijgen van mensen die dit kunnen bieden. Mensen hebben het keihard nodig.”
Geertje Govaert (bron: B. Pradhan).
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Lianne (31) werkte als verloskundige in Soedan: 'Ik raakte bijna gewend aan de luchtaanvallen'
