We vroegen het aan uroloog Pim van Leeuwen van het prostaatkankercentrum in het Antoni van Leeuwenhoek (AVL).

Taboe

Het Net5 powered by LINDA.-programma For One Night Only: He-le-maal naakt vraagt op 14 november aandacht voor teelbal- en prostaatkanker, omdat het de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen zijn. Omdat de ziekten in een vroeg stadium vaak goed te behandelen zijn, roept LINDA.nl vrouwen op de hashtag #checkzijnzaakje te gebruiken. Moedig mannen aan bij klachten of twijfel naar een arts te gaan en zich zo nodig te laten checken.

Teelbalkanker

Dat is hard nodig, vindt ook uroloog Van Leeuwen. Teelbalkanker komt vooral voor bij mannen tussen de 15 en 35 jaar. Het is goed behandelbaar, maar met name als je er vroeg genoeg bij bent. “Mannen zeggen vaak dat ze net klachten hebben. Maar als je wat langer doorvraagt, blijkt vaak dat ze al veel langer last hebben. Door schaamte steken ze dan hun kop in het zand.”

Lees ook
Simon Keizer gaat naakt op televisie om aandacht te vragen voor prostaatkanker

Zelf controleren

Zelf controleren op teelbalkanker is makkelijk, zegt Van Leeuwen. Check regelmatig één voor één je ballen. Mannen kunnen dit het beste zelf doen, zegt de arts. “Het liefste onder de douche, als het lekker warm is.” Dit doe je door ze tussen duim en vingers te nemen en de oppervlakte te onderzoeken. “Voel je verhardingen of veranderingen van grootte, vorm of consistentie? Geen paniek, maar ga even naar een dokter.”

Uroloog Pim van Leeuwen van het AVL.

Schaamte

Waar vrouwen wel mee kunnen helpen, is het onderwerp bespreekbaar maken. “Als een patiënt in een relatie zit, stapt hij vaak eerder naar een arts. Als een vrouw zich bewust is van de risico’s en haar man stimuleert om zichzelf te controleren, ben je er vaak eerder bij.” Ook is de schaamte dan meestal minder. “Het is dan al niet meer iets waar hij alleen mee rondloopt.”

Prostaatkanker

Prostaatkanker kun je helaas niet op dezelfde manier opsporen, zegt Van Leeuwen.  “Het geeft meestal pas klachten als het al is uitgezaaid.” Mannen denken vaak dat moeizamer kunnen plassen een symptoom is, maar meestal is dat een goedaardige vergroting van het prostaat. “Bij uitzaaiingen krijg je pijnklachten in de botten en dan is genezing niet meer mogelijk.” Elk jaar sterven er ruim 2500 mannen aan de gevolgen van prostaatkanker.

Lees ook
Jan Versteegh uit de kleren om mannen vaker hun zaakje te laten checken

Risico

Vooral mannen tussen de vijftig en zeventig jaar lopen risico. Wanneer je elke twee tot vier jaar op controle gaat, neemt de kans op sterfte aanzienlijk af. Daar hoort wel een kanttekening bij, benadrukt Van Leeuwen. “We ontdekken dan mogelijk een vorm van prostaatkanker die heel langzaam groeit, en waar je pas over twintig jaar last van krijgt.” Je moet dan misschien behandelingen ondergaan die onnodig zijn, omdat je nooit aan de ziekte was overleden.

Andere vragen

Van Leeuwen raadt mannen met prostaatkanker aan om naar een gespecialiseerd centrum te gaan, zoals het prostaatkankernetwerk waar het AVL ook bij hoort. “Daar hebben de artsen meer kennis en ervaring.” Ga als vrouw vooral mee, zegt hij. “Als je het proces kent, kun je helpen om een afgewogen keuze maken. Vrouwen stellen weer hele andere vragen dan mannen zelf. Samen kun je de voor- en nadelen met elkaar afwegen.”

‘For One Night Only: He-le-maal naakt’ is 14 november om 20.30 uur te zien bij Net5.