De manier waarop Nederland in Suriname op 19 december excuses voor het slavernijverleden wil maken, is in het verkeerde keelgat geschoten bij verschillende stichtingen.
Zij vinden dat Nederland te snel omgaat met het proces, zijn het niet eens met de gekozen datum en willen dat ook koning Willem-Alexander excuses aanbiedt.
Armand Zunder, de voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname (NRCS) vindt dat Nederland te snel omgaat met het proces. Hij heeft al vaker benadrukt dat de formulering van de spijtbetuiging heel gevoelig ligt. Hij vindt het daarom belangrijk dat alle betrokkenen, onder wie de inheemsen en nazaten van tot slaaf gemaakten in Suriname, hierover meepraten. Als dat niet gebeurt, bestaat volgens Zunder het risico dat de betrokkenen de excuses niet aanvaarden.
De gekozen datum van 19 december is ook iets waar Zunder en zijn commissie het niet mee eens zijn. Als het aan hen ligt zal de excuses niet voor 1 juli volgend jaar plaatsvinden.
Daarnaast klinkt vanuit de stichting Eer en Herstelbetalingen Slachtoffers van slavernij in Suriname de vraag om excuses van koning Willem-Alexander. “Deze gang van zaken brengt veel beroering met zich mee in de Afro-Caribische Nederlandse samenleving”, zegt voorzitter Roy Kaikusi Groenberg. De stichting ziet graag dat de koning op 1 juli 2023 excuses aanbied. “Suriname is namelijk de plaats geweest waar Nederland op grote school slavernij heeft bedreven.”
Vrijdag liet premier Mark Rutte weten dat het niet aan de koning is om excuses te maken. De vorst is een “symbool van de eenheid van het land”, zegt Rutte. “Die wil je niet in het politieke debat trekken.”
Zondag reageerde Joyce Sylvester, voorzitter van de staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme in Buitenhof. Zij zegt dat het kabinet de komende tijd moet gebruiken om nog eens goed in gesprek te gaan over de excuses voor de slavernij. Ook sprak zij haar hoop uit dat de koning zijn excuses zal aanbieden. “Ik denk dat dat heel veel verzoening zal brengen.”
Dat Mark Rutte in Nederland excuses aanbiedt en andere bewindslieden naar de voormalige koloniën reizen vindt Sylvester op zich “niet zo gek”, zei ze. De kritiek op de gekozen datum geeft Sylvester “het signaal dat er ruis op de lijn is”. Ze hoopt dan ook dat hier alsnog over gesproken gaat worden.
“Niet alleen de inhoud, maar ook de tone of voice” is volgens Sylvester belangrijk bij het aanbieden van excuses. “Je kunt het wel goed bedoelen, maar als het niet zo wordt opgepakt en als de boodschap niet zo wordt ontvangen bereik je nog niks.” Ze adviseert het kabinet en betrokkenen snel bij elkaar te komen om te “kijken wat er nog te repareren valt”.
Naast Suriname is Nederland ook van plan excuses aan te bieden op Bonaire, Curaçao, Sint-Eustatius, Saba en Sint-Maarten. Bewindslieden zullen namens de regering naar deze landen afreizen. Premier Mark Rutte wilde vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie alleen bevestigen dat er op 19 december iets gaat gebeuren, maar niet wat. Eerder had minister Franc Weerwind van Rechtsbescherming zijn mond al voorbijgepraat over de excuses die Nederland gaat aanbieden.
Rutte: 'Excuses slavernij te politiek controversieel voor koning'
