GROe

De officieren – Aleksei Sergejvitsj Morenets, Jevgeni Michajlovitsj Serebrjiakov, Oleg Miajlovitsj Sotnikov en Alexej Valeryvitsj Minin – blijken deel uit te maken van de hackersgroep Unit 26165, ook wel Fancy Bear genoemd. De groep werkt voor de Russische inlichtingendienst GROe. Officieren van de geheime organisatie worden verantwoordelijk gehouden voor betrokkenheid bij diverse zaken, waaronder het neerhalen van vlucht MH17, het beïnvloeden van de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016 en de recente vergiftiging van de Russische oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia.

Geen gewone vakantie

Doordat de mannen (naast 20.000 dollar én euro in cash) allerlei apparatuur bij zich hadden waarmee een cyberaanval gepleegd kon worden, is zeker dat het viertal niet slechts vakantie vierde in ons land, zo meent de militaire inlichtingendienst (MIVD).

‘Aanval haast niet te voorkomen’

De gesnapte cyberspionnen waren “zo geavanceerd en zo gespecialiseerd”, dat organisaties haast niets kunnen doen om zo’n aanval te voorkomen. “Het is bijna onmogelijk om je te wapenen. Vaak is de aanval pas te zien als die aan de gang is”, zegt onderzoeker Frank Groenewegen van cyberbeveiliger Fox-IT tegen het ANP. Slachtoffers kunnen er vroeg bij zijn om indringers te betrappen, maar alleen “als je genoeg kennis, kunde, geld en middelen hebt”.

‘Signaal naar de Russen’

De MIVD maakt anders dan anders opvallend veel bekend over de zaak. Alle details moeten worden gezien als een signaal naar de Russen, dat ze hier niet mee weg komen, zo meent onderzoeker Sico van der Meer van Clingendael bij de NOS. “Ik denk dat Moskou geen leuke dag heeft door dit ernstige gestuntel”, zei Rutte gisteren over het nieuws, dat hij ‘een krachtig signaal naar de Russen’ noemde.

Nederland wil handen niet branden

De vier Russische agenten bevinden zich inmiddels niet meer in Nederland. Ondanks het feit dat het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek naar de mannen is gestart, zijn ze destijds niet aangehouden, maar uitgezet. Intussen klaagt justitie van de Verenigde Staten de mannen (én drie andere Russische hackers) aan. Volgens experts zou Nederland dit ‘klusje’ willen laten afhandelen door de VS, om de eigen relatie met Rusland niet op het spel te zetten, mogelijk ook vanwege het onderzoek naar de MH17-ramp.

Russen waarschuwen Nederland

Toch zijn de Russen al niet dolgelukkig met ‘ons’. Rusland roept de Nederlandse ambassadeur in het land op het matje naar aanleiding van het uitzetten van vier hackers door Nederland. In een officiële verklaring wordt Nederland daarnaast gewaarschuwd voor een ‘ernstige beschadiging van de relatie met Nederland’. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat Nederland bezig is met een anti-Russische campagne.

OPCW interessant politiek doelwit

Wat de hackers precies wilden doen, is niet helemaal duidelijk. Groenewegen: “Als je de antenne op een gebouw richt, kun je het wifinetwerk daar simuleren, of wegdrukken. Als mensen hun mobiele telefoon of laptop met jouw netwerk verbinden, kun je meekijken. Maar als je kwetsbaarheden van een opstelling kent, kun je ook proberen het netwerk zelf aan te vallen. Dan krijg je misschien toegang tot gebruikersnamen en wachtwoorden.” Zo’n aanval kan bij iedereen gebeuren, maar een doelwit moet wel interessant zijn voor de aanvallers. “De OPCW ligt, gezien de politiek, meer voor de hand dan tante Truus op de hoek.”

Lees ook
Bellingcat: ‘Verdachten moordpoging Skripal en dochter wél geheim agenten’