Prikken in ongemakken

Van sex, inkomen of – pak ‘m beet – poepen op je werk, gaan veel mensen toch wat ongemakkelijk op hun stoel schuiven. Een beetje prikken in dat ongemak, is vaak een vrolijk idee.

Dat geldt niet voor de zwaardere thema’s waar we weinig van weten, maar veel van vinden. En waar het wemelt van de vooroordelen. Deze heftige onderwerpen doen pijn en lijden vaak tot veel verdriet en eenzaamheid. Openheid is dan lastig.

Miskraam

Volgens de officiële betekenis, is een taboe ‘iets dat wordt beschouwd als ongepast om te doen, te gebruiken of over te praten’. Niet iedereen kent dezelfde taboes, die soms ook nog eens sterk cultureel bepaald zijn. Onlangs deelde iemand het nieuws van haar miskraam op Instagram. Om het taboe te doorbreken, verklaarde ze. Dat rust blijkbaar nog steeds op miskramen in de Verenigde Staten.

Hilaria Baldwin (vrouw van acteur Alec) wilde zich hier niet voor schamen. Haar eerlijkheid werd gewaardeerd, zij voelde zich getroost en hopelijk wordt haar openheid gevolgd. En moet dat allemaal zonodig via Instagram gedeeld worden? Moet niet, kan wel. In haar geval wel zo efficiënt, want iedereen moest het weten. Mevrouw Baldwin scheen een lichtje op miskramen, die zich daar blijkbaar nog bevinden in het verdomhoekje.

Hoognodig doorbreken

Er zijn bij ons ook veel taboes die hoognodig doorbroken moeten worden. Zoals dementie, huiselijk geweld of zelf kiezen voor je dood. Moeilijke en gevoelige onderwerpen. Ook de schaamte rond armoede en verslaving blijft hardnekkig bestaan. Maar ook psychische aandoeningen blijven vaak onbesproken. Daarvan werden angststoornissen onlangs belicht in LINDA’s themaweek.

Het stigma verwijderen is een pittige klus. Taboedoorbrekers, meestal ervaringsdeskundigen, verzamelen steeds vaker de moed om op te staan. Vanuit een kwetsbare positie, vergt het lef en openheid. Zij steken hun nek uit om óns wijzer te maken. Toleranter. Ga daar maar aan staan. Ze verdienen een luisterend oor, een open blik en nieuwsgierige vragen. En misschien volgt er dan begrip.

Kanker in plaats van ‘K’

Toch maken we ook echt wel meters, dacht ik. Onderwerpen als ‘scheiden’ of ‘zaaddonors’ bezorgen toch nog nauwelijks iemand vlekken in de nek? En inmiddels zeggen we gewoon ‘kanker’ in plaats van ‘k’. De mooie Milou met het syndroom van Down wordt fotomodel. En wie kijkt er nog echt op van homoseksualiteit? We zijn er vast nog niet, maar we komen er wel. Dat wil ik echt geloven. Een diepe buiging dus, voor de dappere mensen die taboes doorbreken. Die ze een gezicht geven en ze langzaam halen uit de onbesproken schimmigheid. Ieder op z’n eigen manier.

Hoe dan ook: ik vind ze maar dapper. Als je er in al je kwetsbaarheid voor kiest om openheid te geven. Om naar buiten te treden, waardoor moeilijke thema’s langzaam normaliseren. Dan leer je ons met andere ogen te kijken en maak je de wereld behoorlijk mooier.

Maike Jeuken (47) is freelance journalist en fotograaf.
Samen met Rob runt ze een samengesteld gezin met zeven kinderen.
Voor LINDA.nl schrijft ze over wat haar opvalt in het nieuws.
Instagram: @maikejeuken