Jacob, Lily en Howick en Mauro: allemaal leefden ze lange tijd tussen hoop en vrees toen ze Nederland uitgezet dreigden te worden. Het is een procedure die advocaat Jo-Anne Nijland aan het hart gaat.
Als vreemdelingenadvocaat staat zij iedere dag mensen bij in hun asielprocedure. Aan LINDA.nl vertelt ze wat haar werk met haar doet en waarom ze vindt dat de regelgeving versoepeld moet worden.
Eens in de zoveel tijd krijgt een bepaalde zaak aandacht in de media. Vorige week ging het om Jacob en zijn moeder Tina, drie jaar geleden waren Lily en Howick gesprek van de dag en in 2011 was dat Mauro. Nijland noemt het geweldig voor hen allemaal dat ze in Nederland mogen blijven, maar hoopt wel dat mensen beseffen dat Jacob, Tina, Lily, Howick en Mauro ‘incidenten zijn die een structureel probleem aankaarten’.
Dagelijks staat Nijland als vreemdelingenadvocaat vluchtelingen bij die een verblijfsvergunning hopen te krijgen. “Het gaat daarbij om mensen die vluchten uit hun eigen land omdat ze daar gevaar lopen en hier in Nederland bescherming zoeken.” Zo heeft ze onlangs een transgendervrouw uit Noord-Afrika bijgestaan. “Zij was slachtoffer van geweld omdat ze transgender is en niet in haar geboorteland wordt geaccepteerd.”
Lees ook
Syrische Jacob (13) in tranen tijdens ‘De Vooravond’: ‘Mijn toekomst is in Nederland’
Mensen die in Nederland asiel willen aanvragen moeten dat doen via de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). “Vluchtelingen krijgen dan een advocaat aangewezen die hen voorbereidt op de asielprocedure”, aldus Nijland. Op basis van een gesprek tussen de IND en de vluchteling wordt vervolgens bepaald of iemand recht heeft op een verblijfsvergunning of niet. “Zo wordt er onder meer gekeken naar hoe veel risico diegene loopt als hij of zij terug zou gaan naar het land van herkomst.”
Het is een procedure die volgens Nijland te strikt wordt toegepast en anders zou moeten. “Je kunt je voorstellen dat die mensen niet goed weten wat de IND van hen verwacht en wat ze moeten vertellen. Ze komen uit een andere cultuur en hebben nooit leren praten over hun problemen. Daardoor kan het voorkomen dat iemand er niet goed in zit en vervolgens – op basis van één (fout antwoord tijdens een) gesprek – een afwijzing krijgt.” De vreemdelingenadvocaat vindt dan ook dat er meer naar de menselijke maat gekeken moet worden. “Nu vallen sommige mensen ten onrechte tussen wal en schip.”
Lees ook
Annelies trof een vreemdeling aan in een buurtuin – en nam hem in huis
Nijland zal niet ontkennen dat er regels nodig zijn rondom de asielprocedure. “Het probleem is alleen dat er geen ruimte is om ook maar iets van die regels af te wijken.” Het is een gegeven die voor haar als advocaat lastig uit te leggen is aan cliënten. Ze noemt een zaak van een meisje uit Congo dat slachtoffer is geworden van verkrachtingen, maar niet goed kan verklaren over die traumatische ervaring. “De IND wijst haar aanvraag keer op keer af. Dat breekt dan echt m’n hart.”
Dat Nijland vervolgens aan haar cliënten moet vertellen waarom de IND hen geen asiel verleent, noemt ze ‘heel moeilijk’. “Ik begrijp dat niet iedereen asiel kan krijgen, maar ik hoop dat vreemdelingen meer worden gezien als mens en niet als een nummertje.” Volgens Nijland zou het daarom veel beter zijn als er op een rechtvaardige manier met oog op menselijke maat een besluit wordt genomen.
Lees ook
VluchtelingenWerk woedend op kabinet om zaak Moria: ‘Onwil druipt er vanaf’
Samen met twee collega-advocaten schreef Nijland dan ook het boek Ongehoord. Onrecht in het vreemdelingenrecht waarin ze aandacht vragen voor de strenge en strikte regelgeving in Nederland. “Het proces voelt nu soms heel onrechtvaardig en dat is lastig uit te leggen aan cliënten.” Ze hoopt dan ook de Tweede Kamer zich snel buigt over de asielprocedure die nu in Nederland geldt, samen met de rest van het vreemdelingenrecht.
Jo-Anne Nijland:
